Samvinnan - 01.05.1947, Page 13

jöfuðborgarinnar. Sömu örlög bíða amerísku
c ollaranna, nema fundin verði betri aðferð
þess að hafa eftirlit með eyðslunni, en
retar notuðu. Bretar, sem nú munu brátt
'|kja fyrir Bandaríkjamönnum, eru fúsir til
‘! v'Surkenna þetta og þeir munu verða hinir
'rstu til þess að vara við að endurtaka þeirra
'tdrfsaðferð, sem var einvörðungu ráðgefandi.
annleikurinn er, að engin nothæf innflutn-
lngshöft eru til og ríkisstjórnin hefur reynst
'anmáttug til þess að standa gegn kröfum
^erzlunarstéttarinnar, sem vill flytja inn dýra
sem gefa mikinn ágóða, svo sem amer-
|s <t bíla, brezk reiðhjól og silkivarning. Eng-
niatvælaskömmtun er í landinu og verð-
i^eftirlit er naumast nokkuð annað en nafn-
fa t0mt’ f-'jaldeyrir landsins á litlu trausti að
gna og allar leigur og meiri háttar verktaka-
sanrningar gera ráð fyrir greiðslum í gulli,
ent stjórnin verður að flytja inn og selja, með
Peun 'tfleiðingum, að verðgildi gjaldeyTÍsins á
r endum markaði hefur fallið. Hin opiubera
'er skráning er 5000 drökmur fyrir dollar, en
s'arta markaðnum er dollurum skipt greið-
eba f)Tir 7000 drökmur.
, ^0rsætisráðherrann hefur 1,000,000 drakma
1 auP a mánuði, en hann segist eyða 250,000
a þeirri upphæð íyrir kaffi handa opinberum
aestuni, er ag garði ber. Venjulegur kvöld-
'er ur á veitingahúsi kostar 20,000 til 80,000
rökniur. Verðlagið er yfirleitt tvisvar til
Prtsvar sinnum liærra en í London eða New
tork.
þAÐ er ekki óalgengt, að opinberir starfs-
nienn — en þeir munu allt of margir —
a 1 jafnframt launaða bitlinga. Þetta er
auiiar nauðsynlegt til þess að mennirnir geti
. a • En útkoman er sú, að embættismaður-
mn. '‘nnur nokkurra klukkustunda verk fyrir
ha ISSt- °rnma’ Cn ^inum Irluta dagsins eyðir
1 -i n / ei8ln þágu og afleiðingin verður slapp-
1 1 i öllu stjórnarkerfinu. Þetta er ein ástæð-
n.til þess, að ákvarðanir ráðlierra og ríkis-
jornar eru seint og illa framkvæmdar.
A
doll.
svarta markaðnum er talsvert framboð af
urum. Áður fyrr var það siður grískra
manna, sem störfuðu erlendis, að senda ætt-
lngjuni og vinum bankaávísanir í dollurum
a sterlingspundum. Með þessum hætti fékk
b iski þjóðbankinn talsvert af erlendum
bJa deyri í sínar liendur, en nú eru þessar
'tsanir hættar að koma, en í staðinn senda
le’ðerlenclls> dollara- eða pundsseðla. Af-
m ,uS þessa er sú, að kaupmaðurinn á svarta
a ar a®num í Aþenu getur notað dollaraseðl-
,(ga trl_ þess að kaupa fyrir vörur, sem liægt er
St('\Clja geysillau verði. Leiðin til þess að
ekk'a ^etta’ er btéfskoðun, en stjórnin vill
1 ganga inn á þá braut, af því að liún er
■•olýðræðisleg". 1 P
]e ^.esstr verzlunarliættir eru vitaskuld ólög-
.^gir og sagt er að þeirra vegna tapi gríska rík-
sem svarar 15000 dollara virði i erlendum
bJa deyri á dag. En þetta, með öðru, sveipar
í |)'ÁUl Þunnri velmegunarblæju, sem glitrar
j. u arglu;>guni og á nokkrum helztu torgum.
s-. Un er þunn. Úti á landi og í Píreus má
!si^ lllerLi hinnar sárustu neyðar, fátæktar og
jj, urlæglngar. Þrátt fyrir ótal tegundir af
.ri1, dmandi sápum í búðargluggum, ertt
stlr Grikkir þess megnugir að nota þær.
FYRIR tuttugu mánuðum komu skipsfarm-
ar af dúkum, fatnaði og skóm til landsins,
um 13 milljón dollara virði. Mest af þessum
6000 smálestum varnings liggur ennþá ónotað
í vörugeymslum. Mánuð eftir mánuð var
reynt að fá þessar vörur á markaðinn, en
án árangurs. Það var ekki fyrr en í ofanverð-
um marzmánuði síðastliðnum, að byrjað var
að lireyta af þessum forða í þjóðina fyrir
500,000,000 drökmur á dag, í gegnum smá-
söluverzlanirnar, sem áttu að hafa 3% áiagn-
ingu fvrir þjónustu sína. Bretar höfðu lagt til,
að 1 /3 liluta varningsins yrði dreift meðal fá-
tækra ríkisstarfsmanna, en þeir eru að
minnsta kosti 80,000, en í eyrum Breta
klingdu sífelldar afsakanir á óskiljanlegum
töfum. Ástæðan til þeirra var þó augljóst. Ef
vörur þessar hefðu verið settar á markaðinn,
mundu þær hafa orsakað verðfall á liirgðum
einkaverzlana.
Orlög gríska bankamannsins og liagfræð-
ingsins Varvarssos eru nokkur mælikvarði á
grísk stjórnmál. Hann var varaforsætisráð-
herra sumarið 1945 og hann gerði tilraun til
þess að koma fjármálum ríkisins á réttan
kjöl og komst svo langt, að bilið milli tekna
og gjalda ríkisins varð aðeins 25%. En hægri-
og vinstriflokkarnir sameinuðust gegn hon-
um. Hinir fyrri vegna þess, að stefna lians
kom við verzlunargróðann, en liinir síðar-
nefndu af því að heilbrigðari fjármálagrund-
völlur ríkisins leiddi til minnkandi þjóðfé-
lagslegra átaka, sem eru haldbezti vegurinn
að þeirra endamarki.
EKKI eiga allar stjórnardeildir óskilið mál
um vanrækslu og ekki lieldur liægt að
segja, að núverandi upplausnarástand verði
læknað af neinum í skyndingu. Fjármála-
stjórn ríkisins hefur verið í sæmilegu lagi síð-
an Bandaríkjamaður og Breti tóku sæti í
gjaldeyriseftirlitsnefnd ríkisins: Þar þurfa all-
ir að vera sammála til þess að ákvörðun gildi.
Bretar, sem liafa lært af reynslunni, segja, að
sams konar neitunarvaldi þurfi að gagnvart
innflutningsverzluninni, ef spillingin, sem nú
ríkir á að upprætast.
Talsmenn stjórnarinnar segja með nokkr-
um rétti, að tilgangslaust sé að setja upp
skömmtunarkerfi eða reyna að innheimta
skatta, fvrr en til sé nægilegt magn til þess
að' veita hverjum þegn lágmarksmagn nauð-
synja og búið er að koma samgöngukerfi
landsins í sómasamlegt liorf. Nú er ckkert
samband í milli Aþenu og Saloniki og víða
um landið flýja íbúarnir lieimili sín til þess
að forða sér frá ofsóknum vinstri- og hægri-
sinnaðra ofbeldisseggja, sem fara með báli og
brandi um byggðirnar og ránshendi um eigur
manna.
VANDAMÁL Grikklands eru sem sé ekki
öll efnaliagsleg. Það er ekki auðvelt að
skera úr um það, livort meinið sé djúpstæðara
eða livert þeirra þurfi fyrst að lækna. Þó virð-
ist svo, sem ekkert lieilbrigt fjármála- og við-
skiptalíf geti þróast fyrr en endir er bundinn
á liinar mörgu deilur, sem sundurskipta þjóð-
inni, með sáttum og samningum. En ríkiv
stjórnin virðist hafa aðrar leiðir í huga, því
að liún ráðgerir um þessar mundir herför
mikla á hendur vinnstrisinnuðum uppreistar-
mönnum í norðurliéruðum landsins. Opin-
berlega hefur stjórnin lýst friðslitum við alla
uppreistarmenn og óaldarseggi, livort sem
þeir tilheyra vinstri flokkunum eða þeim
Jiægri, cn í reyndinni þykir bera á þvi, að
nokkuð sér gert upp á milli flokka.
RÍKISSTJÓRNIN bendir á það með
nokkru stolti, að hún sé fulltrúi 85%
liinna löglegu stjórnmálaflokka í landinu, og
að hún hafi heitið öllum uppreistarmönn-
um griðum, sem selja af hendi vopn sin, og
hún segist vera einlæg í lýðræðisást sinni. En
þeir, sem efast um sannleiksgildi alls þessa,
eru ekki allir kommúnistar.
Tliemistokles Sophoulis, fyrrverandi for-
sætisráðherra, sem ekki styður stjórnarsam-
steypuna, liefur lýst yfir þeirri skoðun sinni,
að stjórnin „liefti almennt frjálsræði“. Þessi
87 ára gamli stjórnmálamaður heldur því
fram, að þúsundir grískra borgara hafi verið
liraktir í útlegð á eyjum, án dóms og laga, eft-
ir fyrirsögn öryggislögreglunnar, og að starfs-
menn séu liraktir frá störfum vegna póli-
tískra skoðana.
SOPHOULIS dregur einnig í efa þá full-
yrðingu stjórnarinnar, að hún sé fulltrúi
fyrir 85% af þjóðinni, og beridir á, að þótt
liún liafi að baki sér þennan hluta þingsins,
sanni það ekkert um stuðning þjóðarheildar-
innar. Auk kommúnista, sem telja um það bil
15% af þeim 7,000,000 Grikkja, sem landið
byggja, er hans eigin flokkur í stjórnarand-
stöðu og hann telur nær 20%. Þar að auki eru
ýmsir smærri flokkar. Að áliti hans eru Grikk-
ir nú miklu sáttafúsari í innanlandserjum sín-
um, en þeir voru þegar kosningarnar fóru
fram qg þess vegna telur liann æskilegt að
kosningar yrðu hafðar áður en langt um líð-
um. Þessarar hófsemi hugarfarsins verður
annars ekki vart. Beiskjan . og hatrið, sem
borgarastríðið liefur í för með sér, öfgakennd-
ar aðgerðir vinstrisinna og hefndarráðstafanir
liægrimanna, hafa rist djúpt. Talið er að
12000 uppreistarmenn hafizt við uppi í fjöll-
um.
IÞESSU umliverfi pólitískra þrætumála,
fjárhagslegs öngþveitis og ótta um innrás
frá liinum stærri nágrönnum í norðri, var
ræða Trumans forseta mikill léttir fyrir alla
Grikki, nema æstustu vinstrisinna. Ræðan
var skilin, sem ábyrgð á landamærum lands-
ins jafnframt og hún boðaði fjárhagslega að-
stoð, sem þó er talin vera allt of litil í núver-
andi mynd til þess að hafa veruleg áhrif.
Almenningur i landinu tók tíðindunum
um hina amerísku aðstoð sem hún væri rétt-
mæt viðurkenning fyrir langa og harða bar-
áttu gegn innrásarherjum ítala og Þjóðverja.
Aðrir brostu í kampinn og sögðu, að fyrst
Bandaríkjamenn óttuðust Rússa, væri þess að
vænta, að þeir létu ríflega af hendi rakna til
landamæravarða sinna. Hér er myndin af
Bandaríkjunum nokkuð óljós í hugum æði
margra. Helzta landkynningin eru Holly-
wood-kvikmyndir og þar gefur að líta land,
|iar sem allir þegnarnir eiga nýjustu tegund af
straumlínubíl og eignast milljón dollara ein-
hvern tíman á ævinni.
13