Samvinnan - 01.05.1947, Page 23

Svipir samtíðarmanna:
GðSPEKI
synclir ekki
á móti straumnum
A Rltí 19 fyrjr Kiists burð fór Júlíus Lesai
yfir Rubiconfljót. Rómverska lýðvcldið
nc*1- Italía eignaðist keisara í jrurpurakápti
lc® lárviðarkrans uni höfuðið. Nú er lárviður-
'. ekki lengur. Tvö þúsund árutn eftir Ccsar
j'r *taiiuskaginn lýðveldi. En Cesarar hafa ævin-
átt stcrk ítök á Ítalíu. Lýðveldið sigraði i
elta sinn mcð aðeins 9.5% mcifihluta í almenn-
11 kosningum. í júní í fyrra var fáninn, sem
1 >’fir hinu skammlífa lýðveldi Mazzinis og
Garil>akli
"Ui
unt
borinn að dyrum þinghússins. A torg
stóðn gráskeggjar í rauðum Garibaldiskyi
°g hylltu hann með húrrah rópum. Flaggið
Lr orðið
rcyndist a
svo gamalt og slitið. að nauðsynlegt
þ a® líma það á pappaspjald til þcss að
Tvðist þessa raun. Þvi miður er þessi álíin-
s-® tak»ræn. Lýðveldið skjögrar á fótunum á
I 11 lyrstu göngtt. Fasisminn og stríðið hafa
l,v ' Þjððina grátt. Hungur og eymd eru við
(litls manns dyr. Framleiðslan í ínoluin. Á Sar-
111 °S Sikiley logar í óeirðum. Örlög Trieste
" "ýlendnanna auka sviðann í sárinu. „Við
jaf111" naurnast 'erið heimtufrckir, cn það eru
I ■ l*I lakmörk fyrir því, livað liægt cr að
(. "a sigiaðri þjóð.“ Þannig mælti Alcidc dc
Ia ' !'Cri’ SC1U var fyrsti lýðvcldisforsætisráðherra
- llls °g lét af embætti nú fyrir nokkrum
,0gUm n '
svig. ' rlann er þó naumast horfinn af sjónar-
U' Lihlegra er, að straumurinn cigi eftir
°'a honum að landi á ný.
k Rl er fæddur í Trcntino í Suður-Tyrol,
scm töluð er ítalska. Hann er sextíu og
i>ar s
eins árs.
Cr ’. 'rs' Hann ólst upp við glóð eldheitrar þjóð-
uiii n,luar- Fölskva hefur slegið á niiuninguna
"t'fii r rattU ®uður'Tyróla, og þeir cru sjaldan
var * Snnitl andránni og Garibaldi, en ekki
lil .. ln<lður þeirra minni. Gaspcri var sendur
fjji^ lsÞingsins í Vínarborg af heimabyggð sinni.
-1 I'Iaut því hina pólitískti eldskirn i fram-
1,11 landi.
'and’ð *llna i‘lngl)r‘lðu sameiningu við lieima-
"g i1 var cins °g Gasperi yrði vegvilltur
pýj. ,tUttugu ár var hann farandmaður á liinni
lcj,,,, 'st'u eyðimörku Ítalíii. Hinn 31. október
'arð Alussolini einráður. Hinn kirkjulega
'atik l'l^lsicg‘l sinnaði Gasperi fann friðland í
°g Ixik"^1^11111’ C^a nanar sag1 tneðal handritanna
anna i hinu mikla Biblioteca Apostolico í
I’áfagarði. Gasperi lítur út eins og liáskólapróf-
cssor. Það eru bæði andlegar og líkainlegar
menjar tuttugu ára samvista við samsafn bók-
mennta og vísinda allra alda. Og þegar skæru-
liðaforinginn Parri myndaði ráðuneyti sitt 1915,
rar Gasperi einn at fjórum ráðherrum kristilega
lýðræðisflokksins og fékk utanríkismálin að kljást
við.
GASl’ERI hlaut þcgar ftillan fjaudskap kon-
ungssinna, og crlendis var ekki litið liýri
lil hans, þegar hann fór að krefjast þess, að
landamærin yrðu við Trenrino og Tricste.
Skömmu eflir að' liann tók við stjórnarlauinun-
um, lá leið hans yfir San Angelobrúna í Róm.
Skammbyssukúlur skullu á hjólunuin á bláa
Lanciabílnum hans. Gasperi hrökk upp úr hug-
lciðingum sínum, sagði nokkur róandi orð' við
bílstjórann, cn var jafnskjótt sokkinn í djúpar
hugleiðingar aftur. Engin skelfing getur gert
Gasperi fölari cn hann cr. Hann gerði heldur
ckkert veður út af árásinni og virtist jafn rólegur
og alla jafna fyrr.
Þegar liinn virðulcgi og lnigumstóri Parri gal
ckki lengur haldið flokkunum sex, sem stóðti að
ríkisstjórninni, sainau í pólitískri ciningu, sagði
hann af sér. Þessi pólilíska cining var skilyrði
fyrir erlendri fjárhagslegri aðstoð, sem var lífs-
nauðsyn fyrir ríkið. Gasperi var sjúkur af influ-
cnzu þegar úrsliiasunulin kom. Þcir buðti hon-
um að' taka sæti l’arris. Gasperi bylti sér á sóttar-
s.enginni. Inflúenza veldur vanlíðan. En talið
licfur verið, að framkoma frjálslynda flokksins,
sem staðið hafði fyrir stjórnarkreppunni, hafi
verið honinn ineiri þraut. Gasperi saindi ráð-
herralista sinn og leið síðan út af í örmum
Franscesku, konu sinnar. Frjálslyndi flokkurinn
hoppaði nú upp í vagninn. Og þegar nýja ríkis-
stjórnin hafði unnið embættiseið sinn. hrópaði
Gasperi: „Þannig læknast inflúenza."
GASPERI á stjórnmálalegan og diplómaliskan
la riföður. sem liann litur upp til. Hann er
Eugenio Pacelli, sem nú heitir Píus páfi XII.
í augum páfa á mannkynið nú að velja á milli
kristilegrar menningar og guðlausrar efnishyggju
kommúnismans. Leiðtogi Democrazia Christiana
er á sama máli. Stundum rýkur cldur og eimyrja
upp af þesstim skoðiinum hans. Eða svo finnst
a. m. k. siimum andstæðingum. En þegar frá er
skilin Júgoslavía, „fyrsta einræðisríkið, sem
stríðið við einræðisríkin fæddi af sér", er hann
vcl séður víðast í Evrópu. Bidault og Gasperi'
eru líkir um margt. Báðir kunna að slá á mjúka,
alþýðlega strengi. Gasperi hafði það hlutverk að
sa tta lín milljóiiir óánægðra konungssinna við
óvisst fótatak lýðveldisins. Um konunginn sagði
liann þá þetta: „Við verðum að líta ineð skiln-
ingi á þcnnan mann. Hann hlaut þungar byrðar
í arf frá dögum einræðisins, og hann reyndi að
synda móti straumnuni. En í dag er aðeins einn
máttur, sem skapar framtíð okkar: ítalska þjóðin
sjálf." Af þeim tntlugu og sjö milljóiium, sem
eru á kjörskrá á Ítalíu, eru fjórtán milljónir
konur. Gasperi kann að tala til kvenhjartans.'
Og flokkur haiis hcfur nær þvi helining þing-
sætanna. Sumir vilja kalla liann pólitískan spá-
kaupmann. Um eftirmælið dæmir sagan, cn
naumast vcrður um það deilt, að hann er slung-
inn stjórnmálamaður. Nú eru erfiðir tímar á
Ítalíu, og Gasperi hefur drcgið sig í hlé um
siiin. En óvíst er, að það verði lengi. Gasperi
syndir ekki á móti straumnum.
Aðalfundur Sambands jslenzkra samvinnufé-
laga er ákveðinn á Þingvöllum að þessu sinni,
og hefst 23. júní.
„Þetla er sjálfsagt aska úr Heltlu.'
„Drottinn minn, hvað ég kviði fyrir að fara
til tannlaknisins i kvöld!“
23