Samvinnan - 01.05.1950, Blaðsíða 9

Á bekk með skáldum á hvítu torgi
Smásaga eftir ELÍAS MAR
SUMAR í erlendri borg. Göturnar stikna
í sólarhita, malbik rennur sundur, grjót-
hellur verða viðkomu eins og brennheitar
oínplötur. Maður flýr hitann og leitar for-
sælunnar. Þessi maður er ég, og ég leita for-
sælunnar undir trjákrónum á markaðstorgi.
Þar sezt ég á bekk.
Ég er þegar búinn að sitja lengi. Og nú
koma til mín tveir menn og sitja með mér
á bekknum. Þeir eru að leita forsælunnar og
finna hana á sama stað og ég finn hana.
Þannig sitjum við nú þrír í forsælunni.
Ég segi ekkert. Mennirnir segja ekkert
heldur, lengi.
Ég horfi á þá, án þess að þeir viti af því.
Þeir horfa ekki á mig.
Ég sé, að annar maðurinn er að minnsta
kosti fertugur, hinn að minnsta kosti tvítug-
ur. Ég sé, að þeir eru mjög illa til fara. Ég
sé, að þeir horfa á markaðstorgið, og þeir
tvggja eldspýtur, báðir. Ég sé, að þeir eru
píreygir, þegar þeir horfa á hvítt torgið. Svo
sé ég þá ekki meir. Ég lít af þeim á torgið
og þarf ekki að sjá þá meir.
Þá segir annar maðurinn, sá sem er fer-
tugur:
Sígarettu?
Hann segir þetta við mig. En hann lítur
ekki á mig, heldur út á torgið. Hann segir
þetta svo hátt, að hann hlýtur að tala við
mig. Ég rétti honum opið veski. Hann tekur
sígarettu úr veskinu og lítur nú á mig, þakk-
ar kurteislega fyrir sig. Ég gef honum eld í
sígarettuna.
Það er anzi heitt núna, segi ég og set veskið
í vasann. Þá man ég eftir því, hve sjálfsagt
er að bjóða hinum manninum sígarettu
líka. En hann vill ekki sígarettu. Fertugi
maðurinn segir, að sá tvítugi sé í mánaðar-
bindindi á allar nautnir, einnig nikótín.
Það er anzi heitt núna, segi ég.
Hæ-hó, segir þá hinn maðurinn, því að
það eru að koma tveir unglingar að bekkn-
um, og þeir fá sér sæti yzt og segja halló.
Já, það er anzi heitt, segir fertugi maður-
inn.
Ég bæti við nokkrum orðum um óþolandi
hita. Svo finnst mér ég ekkert þurfa að segja
við þá lengi. Unz ég segi:
Hvað ætli klukkan sé?
Þá er mér fyrst ljóst, að mennirnir hafa
einnig verið þögulir drjúga stund, og nú
líta þeir á mig, allir, þegar ég spvr. Einn
snýr sér við, og ég sný mér líka við. Uppi í
háum turni er gyllt skifa og stórir vísar
gjdltir. í þessari borg eru margir turnar nteð
þannig klukkum.
Hálftvö, segir maðurinn.
Já, segi ég og set mig í þægilegar stellingar
á ný.
Enn líður drjúg stund. Ég hefi setið mjög
lengi á bekknum í forsælunni, því ég er
þreyttur eftir eril rnargra daga. Þá er sagt
við mig (ég var að jtví kominn að sofna), og
rödd mannsins er glaðleg:
Ertu aðkomandi hér?
Ég galopna augun þrátt fyrir ofbirtuna,
lét snöggvast á manninn, af honum aftur, á
torgið, og segi nei.
Ég hefi verið hér í sex ár, svara ég.
Einmitt.
En nú er ég að fara heim.
Jahá.
Já. Ég á ekki heima hér, skiljið þér. Ég
er útlendingur.
Það var og.
Ég hefi bara berið hér á ferð. Ég ætlaði
aldrei að verða svona lengi. Stríðið tafði
mig. Þetta er bara langur tími, þegar maður
fer að hugsa út í það.
Einmitt.
Ha?
Alveg rétt.
Svo þegi ég. Ég hefi sagt allt of mikið við
manninn. Ég ákveð að halda áfram að þegja.
Og ert þú nú að fara? spyr hattn.
Já, svara ég.
Svo er þögn.
Hvert? spyr hann.
Heim, svara ég.
Hvar áttu heima? spyr hann.
Alla leið norður á íslandi, svara ég og brosi
eins og ég geri stundum, þegar ég segist vera
frá íslandi.
íslandi? spyr hann.
Já, svara ég.
Hann er alla leið frá íslandi, segir hann
við lagsmenn sína, en það er óþarfi, því að
þeir heyra það sem ég er að segja. Þeir horfa
allir á mig, og þannig sem þeir vilji láta eitt-
hvað í ljós. Þeir eru mjög kumpánlegir. Ég
kann vel við þá.
Þeir eiga gott, sem hafa peninga, segir
einn.
Ég myndi ferðast, ef ég ætti peninga, segir
annar.
Ég á nú svo sem ekki neina peninga, segi
ég. Mig langar bara svo mikið heim. Ég er
að fara núna klukkan fjögur. Ég á eftir að ná
í tösku heima áður en ég fer á stöðina. Ég
tek lestina fimrn mínútur yfir fjögur.
Þögn litla stund.
En ekki ferðu með lest alla leið til íslands?
spyr sá fertugi.
Oneinei, svara ég.
Nei. Mig minnir að íslandið liggi það langt
frá. Það er víst engin brú þar á miili.
Hann er einfeldningslegur og alvörugef-
inn, horfir í gaupnir sér, talar eins og hann
tali við sjálfan sig.
Lófóten! Lófóten var það vist, ’ ’ssi síldar-
s,öð þarna norður frá, sem ég halöi í huga,
segir hann svo.
Hinir glotta. Einn klappar á öxl honum.
Farðu heim og lestu landafræði, kunningi,
segir hann. Þú hefur aldrei séð landakort á
ævi þinni, það er auðheyrt!
Þeir hlæja allir.
Ég brosi.
Svo þú ert þaðan, karlinn. Það er þó veru-
lega gaman að sjá íslending.
Ég svara því engan veginn. Ég brosi.
Sígarettu?
Nú er það ég, sem býð að fyrrabragði.
Ef þú átt eld.
Ég á eld.
Nú erum við allir reykjandi. Tómt veskið
rennur niður í buxnavasann.
Þakka.
ITNGLINGARNIR segja eitthvað, sem eg
> ekki skil. Það er ekki sagt við mig. Ég
skipti mér ekkert af því sem þeir segja. Eg
heyri það ekki. Ég stari píreygur á torgið.
Það er verið að selja blóm. Ég sé rauðar rós-
irnar í stórum breiðum á malbikinu, nýslitnar
upp úr jarðveginum, þær eru liafðar í köss-
um, sumar í leirbrúsum. (Eg veit, að þær
standa ekki í vatni, því það er vatnsskortur
í borginni, og sölukerlingarnar fá ekki leyfi
til að láta þær standa í vatni). Bráðum eru
allar rósirnar dauðar úr þurrki, þær skrælna
óðum í hitanum, vatnslausar, rótslitnar, á
9