Samvinnan


Samvinnan - 01.06.1950, Síða 12

Samvinnan - 01.06.1950, Síða 12
grísku. Hér er til dæmis blað, sem kemur út á hverjum mánudegi, og það birtir alltaf ósvífnar skopmvndir af mér. Mér er sent það á mánudags- morgna, og þjónustufólk mitt revnir að f(jla það, en eg er ekki fyn' kominn fram úr, en eg heimta að mér sé fært það.“ EN SVÖRIN voru önnur þegar komið var upp í grísku fjöllin, út á akrana eða í fátækrahverfi Aþenu og Saloniki. Af 7 millj. landsmanna eru 600.000 flóttamenn, og í augum ílestra þeirra er lýðræðið aðeins: „Stjórnarfyrirkomulag, sem er þannig gert, að báðir aðilar láta mann í friði og lofa manni að yrkja jörðina.“ Þetta sagði Christo Papadapolous, fyrrum bóndi í Astoríuhéraði. bjó nú í tjaldi með konu sinni og 6 börnnm. Á varðstöð í Grammosfjöllum, sagði herforingi úr liði stjórnarinnar: ,.Það er fullt málfrelsi og skoðanafrelsi. en vitaskuld innan þeirra takmarkana, sem öryggi ríkisins krefst.“ Hermaður, sem átti að baki þriggja ára nám við háskólann í Aþenu en sjö' ár í hermennsku, sagði: „Að mínum dómi er það ekkert nema kjaftæði að tala um frelsi í heiminum í dag, því að það er ekkert frelsi. Eg er frylgjandi vestrænu lýðræði, en ekki kapítalism- anum. Á 200 árum mun veröldin þró- ast í átt til friðarsósíalisma þeirra Ben- es og Masáryk." í vefnaðarverksmiðju í Aþenu vann frú Aliki Kyriakpoulos fyrir 10.000 drökmum á dag, en Jrað eru 14 krón- ur, og á kaupinu þurfti fjögra manna fjölskylda að lifa. Viðurværið er olíf- ur, brauð og ostur. Hún benti á hrjúf- ar hendur sínar og á snældúmar í spunavélinni í verksmiðjunni og sagði: „Ég sé alla þessar þúsundir Jnáða á degi hverjum, en jafn oft hugsa eg um Jjað, hvað eg geti gefið börnun- um mínum að borða í kvöld. I.ýðræði hugsa eg ekki um.“ Nálægt Aþenu er sveitin Keratea. Þar býr bóndi nokkur, sem hafði orð- ið að láta hestinn sinn af liendi til stjórnarhersins. Skýring hans á lýðræð- inu var ofur einföld: „Það er rétturinn til þess að eiga sinn hest í friði.“ Frakkland: Le „Biftek". Tjaldið fellur yfir Ítalíu og Grikk- land og er dregið frá í París. Samein- 12 uðu Jjjóðirnar halda þing í Palais de Chaillot. Ágreiningurinn um lýðræð- ið var Jjar rökræddur fyrir eyrum allr- ar veraldar. Frú Eleanore Roosevelt liafði skýringu sína á reiðum höndum: „Lýðræði er frelsi fólks til Jjess að læra sjálft og til þess að starfa í samvinnu við aðra, til liags fyrir alla.“ Herra Vishinsky, utanríkisráðherra Sovét- stjórnarinnar, benti okkur að snúa okkur til dr. Alexei Pavlov, hins stjórnfræðilega heimspekings úr rúss- nesku sendinefndinni, til þess að fá lialdgóða rússneska skýringu. Pavlov sagði að skýring frú Roosevelts væri ófullkomin. „Já, auðvitað er hennar lýðræði frelsi, en Jjað er frelsi fyrir auðhringana, Rockefellerana og Morganana.“ Rússneska skýringin var sótt í bók Lenins um Ríkið og bylting- una. I upphafi er Jjar greint frá því, að lýðræðið „samfylki öreigunum til stéttarbyltingar og skipti stéttinni til baráttu gegn kapítalismanum, og geli henni tækifæri til þess að nrylja, sund- urslíta og þurrka burt af jörðinni hið borgaralega ríkisstjórnarskipulag. í stað Jress kemur lýðræðislegt stjórnar- form vopnaðra fylkinga yerkmanna.“ Verulegu ágreiningur varð í milli tveggja liöfuðleiðtoga Tékka í París. Utanríkisráðhenann, VÍadimir Cle- mentis (sem síðan er fallinn í ónáð og settur af) sagði, að í hinum nýju al- Jjýðulýðveldum væri lögð áherzla á „framkvæmd efnahagslegra réttinda, en ekki látið nægja að birta yfirlýsing- ar um Jiau." Hann gerði gys að Jieirri hugmynd vestrænna manna, að konnn- únistar í Tékkóslóvakíu hefðu stöðvað alla gagnrýni á stjórnina. „Upplýsing- ar ykkar eru rangar. Gagnrýnin flæðir um landið. Eina skilyrðið er, að gagn- rýnin verður að vera uppbyggileg.“ Jan Papanek, fyrrv. formaður tékk- nesku sendinefndarinnar, en nú út- lagi, andmælti Jressu harðlega. „Það eru menn eins og Clementis, sem ákveða, hvað sé uppbyggileg gagn- rýni. Tékkneska Jjjóðin hefur aðrar hugmyndir um lýðræði. í augum hennar er lýðræði verndun mannrétt- inda og sönn framför fyrir alla.“ Uti í sjálfri París voru önnur svör. Margir franskir verkamenn blanda saman lýðræði og „le biftek" — maga- fylli af kjiki. Konnnúnisti nokkur var þó ákveðnari í orði: „Það er stjórn, sem sér um að allir hafi næga atvinnu og leyfir ekkert þrælahald og ekkert herlið til þess að taka námur og verk- smiðjur þegar verkföll eru. Alíir flokk- ar eiga að hafa fulltrúa í henni.“ De Gaullisti var ekki á sama máli. Hann liélt Jrví fram, að Jrað yrði að útiloka konnnúnista, annars mundu þeir af- höfða sérhverja lýðræðisstjórn. Þýzkaland: Kalda striðið. Næsti viðkomustaður okkar var Berlín. Þar, í miðpunkti kalda stríðs- ins milli austurs og vesturs, hafði lýð- ræðið annan hljóm en víðast hvar ann- ars staðar. Þetta var á dögum loftflutn- inganna, meðan Clay hershöfðingi var æðsta ráð og kansellí á vesturvígstöðv- unum þar. Það var of snemmt, að áliti hers- höfðingjans, að segja hvort þýzka þjóð- in nmndi hallast að vestrænu lýðræði eða ekki. Hann íhugaði spurninguna og reykti sígarettuna lieimspekingsleg- ur á svip: „Það er ekki hægt að búa til grundvöll fyrir lýðræði á fjórum ár- um. Það er aðeins hægt að leggja fyrstu undirstöðurnar, vera þolinmóð- ur og gefa þeim tækifæri til að sýna mátt sinn. Við verðum að standa álengdar í mörg ár, en reiðubúnir til að giípa í taumana ef þörf krefúr.“ Hann taldi Jrað ekki nauðsynlegt fvrir Bandaríkjamann að leita skýringar á hugtakinu lýðræði. „Hann lifir í þvf,“ sagði hann. „Rússar trúa á eins-flokks lýðræði. Stjórnarskrá þeirra, frá 1936, er góð og lýðræðisleg aflestrar, en hvergi hafa kommúnistar komizt til valda nema með ofbeldi. í augum Þjóðverja er efnahagslegt öryggi mest um vert. Ef þeir fá Jjað, og nægan tíma, eru miklar líkur til Jjess að þeir skilji hið raunverulega lýðræði.“ Maðurinn, senr oftast hitti Rússana í Berlín, aðstoðarmaður Clays, How- ley hershöfðingi, var á skrifstofu sinni, er við komum þangað. Liðsmaður var að raka hershöfðingjann. Hann reis upp í stólnum, sápugur út undir eyru. Jjegar hann heyrði spurninguna, og hló: „Lýðræði — mikil eru Jjau ódæðisverk, sem framin eru í riafni þínu,“ sagði hann. „Ebert, borgar- stjóri kommúnista í Austur-Berlín, er ekkert myrkur í máli. Hann segir að lýðræði Jjýði einræðisvald, einræðis- valcl meirihlutans. Það er eins og að segja heitt kalt vatn. Við trúum á lög og rétt, og lögreglu, sem starfar sam-

x

Samvinnan

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.