Samvinnan - 01.06.1950, Blaðsíða 20
KUt uf stœrstu vandamálum landbúnaðarins í Marokkó er óreffluleR or oft ófullnæKÍ-
andl reKntímabil. Það hefur því verið lögð áherxla á að bygfja áveltur sem víðast í
landinu. Mynd þessi er af IM FOUT stíflunni, sem búin var til í þvi augnamiði að
skapa stöðuvatn, sem hægt væri að nota tll vatnsáveitu i þurrkatímum, og til rafmagns.
MAROKKÓ-
Gamalt land í nýjum fötum
HIN svokallaða vestræna menning haíði ekki náð að setja svip-
mót sitt á Marokkó í byrjun þessarar aldar. Hins vegar er nú
svo komið, að vélamenningin, gróðahyggjan, sérgreining atvinnu-
hátta og mörg önnur séreinkenni hinnar vestrænu menningar liafa
rutt sér til rúms í þessu vestur- afríska landi, sérstaklega þó í borg-
unum.
Marokkó skiptist í þrjú stjórnarsvæði. Hið stærsta þeirra er
Franska Marokkó. Þar næst er Spænska Marokkó, og loks er al-
þjóðasvæðið Tangier.
Allt landsvæði Marokkó er 218.525 fermílur að stærð. Franska
Marokkó er 200.000 fermílur; Spænska Marokkó 18.300 fermílur,
og Tangier er 225 fermílur að stærð. Landið takmarkast af Atlants-
bali að norðvestan, af Miðjarðarhafi að norðan, af Algier og Suður-
Algier að austan og sunnan, en af Rio de Oro að suðvestan.
Frakkar náðu yfirráðum yfir sínu verndarsvæði í Marokkó árið
1912. Þar með hófst framfaratímabil í vestrænum skilningi. Var þá
byrjað að veita fjármagni inn í landið, iðnmennta íbúana ,og fá þá
til þess að breyta um lífsvenjur og búskaparhætti.
Einunr manni fremur öðrum er þakkað, að Marokkómenn vönd-
ust smátt og smátt vestrænum hugsunarhætti og vestrænum atvinnu-
liáttum. Þessi maður er Lyaute marskálkur, sá, sem varð fyrsti franski
landshöfðinginn í Marokkó.
Sidi Mohamed, soldán í Marokkó, lýsti áhrifum Lyaute marskálks
með eftirfarandi orðum í ræðu árið 1931:
„Lyaute er hinn mikli Fransmaður, sem leysti þá þraut að vernda
rótfastar erfðavenjur okkar Marokkómanna um leið og hann vandi
okkur á nútímahugsunarhátt og nútímaskipulagningu, sem hver
einasta Jrjóð verður að kynnast, ef hún á ekki að tortímast."
Hagnýting auðæfa á byrjunarstigi.
Þau tæp 40 ár, sem Frakkar hafa verið í Marokkó, hafa verið
mikil framfaraár í landinu. Sérstaklega hefur Jró borið á þessu hin
síðari ár. Samt verður varla annað sagt, en að það hafi rétt aðeins
verið byrjað á að hagnýta auðæfi landsins;
Enn er ekki vitað með vissu, hversu mikið af málmum og öðrum
hráefnum er í Marokkó. Það er þó vitað, að Jrar er mikið af fosfór,
og er landið eitt mesta fosfórvinnsluland í heimi. Arið 1936 voru
2.300.000 smálestir af fosfór unnar í landinu, og á síðustu árum
hefur framleiðslan enn aukizt.
Marokkó er þriðja mesta cobaltvinnsluland heimsins, en Belgiska
Kongó og Rhodesía eru, eins og kunnugt er, mestu cobaltvinnslu-
lönd veraldarinnar. Þá er og unnið mikið af kolum (220.000 smál.
árið 1946), járni, mangan (55.180 smál. árið 1946), blýi, zínki, nikkel
og olíu.
Mikill landbúnaður.
Marokkó er mikið landbúnaðarland. Um J)að bil 24 milljón ekrur
lands eru undir rækt. Mest er ræktað af hveiti (660.000 srnál. árið
1946), byggi (600.000 smál. árið 1946), höfrum (30.000 smál. árið
1946), maís (190.000 smál. árið 1946). Auk Jæss er mikið ræktað af