Samvinnan - 01.10.1950, Blaðsíða 26

FORELDRAR OG BÖRN
A ég að segja þér sögu?
ER listin að segja sögu týnd og
tröllum gefin í nútíma þjóð-
félagi? Hér er átt við þá list, að
segja börnum ævintýri úr heimi
álfa og trölla, kónga og drottn-
inga, töfralanda hugarheimanna,
rekja frægðarverk karlssonar í lönd-
unum fyrir austan sól og sunnan
mána? Óneitanlega virðist mörg-
um, að börnin, sem nú alast upp,
þekki minna til þessara ævintýra
heirna en fullorðna fólkið, en því
meira af nöfnum kvikmyndastjarna
og frægðarverka súpermanna og
tarzana neðanmálssagna dagblað-
anna. En það væri samt misskiln
ingur að halda, að sú náttúra barns-
ins, að liafa gaman af hinum fornu
ævintýrum, sé umbreytt orðin.
Þessi þrá er áreiðanlega til enn í
dag, og hún bíður þess aðeins, að
við, foreldrar nútímabarnanna,
gefum okkur tíma til þess að leysa
hana úr læðingi með því að taka
börnin á hné okkar og segja þeim
góða sögu, og gera hana eins lit-
ríka og skemmtilega og pabbi og
mamrna gerðu á okkar ungu dög-
um eða afi og amma. Umhverfið
breytist örara en eðli mannsins.
Véltækni og vísindi hafa ekki
megnað að leggja Ásur, Signýjar og
Helgur ævintýranna að velli. Þeg-
ar gluggatjöldin hafa verið dregin
fyrir og útsýnið til bifreiðanna,
skarkalans og hávaðans er byrgt —
og útvarpið yfirgnæfir ekki allt,
eins og of oft vill verða —, er sarni
jarðvegurinn til þess að segja sögu,
sem lyftir hugum barnanna til æv-
intýraheimanna, og var á fyrri ár-
um, þótt þá væri víða fátæklegra
umhorfs en nú er, aðeins ef við
sjálf gefum okkur tíma og tóm og
minnumst þess, hvernig það var í
okkar tíð að vera barn. í þessu
efni er okkur hollt að líta í eigin
barm og íhuga, hvort muni lík-
legra vegarnesd á lífsleiðinni, hin-
ar litríku og íagurlega ofnu sögur,
sem afi og amma kenndu okkar og
höfðu lært af öfum sínum og ömm-
um, eða tarzanar nútímans, og hvert
muni vera raunverulegt gildi hins
þjóðlega ævintýris. Er þess á fyrst
að minnast, að ævintýri afa og
ömrnu varð fyrst til þess að skerpa
máltilfinningu okkar og hæfileika
til þess að meta það, sem er vel
og fagurlega sagt. Með því hófst
ímyndunarafl okkar á flug, og ef
til vill hefur það aldrei flogið liærra
en einmitt þessar kvöldstundir.
Margur maðurinn, sem nú stendur
upp í axlir í brauðstriti liversdags-
ins, minnist þeirrar tíðar með sökn-
uði. Og svo voru afi og amma líka
snillingar að segja frá, þau léku
listilega látbragð risans eða skess-
unnar í hellinum, viðkvæmni
kóngsdótturinnar og æðruleysi og
karlmennsku karlssonarins. Og var
það ekki íhugunarefni í þá daga,
að það skyldi oftar vera sonurinn
úr koti karls og kerlingar, sem vann
kóngsdótturina og kóngsríkið hálft,
en glæsilegur kóngssonur eða ridd-
arasonur?
\TISSULEGA mun listin að segja
sögu á afa og ömmu vísu lioll-
ari þjóðfélaginu í dag, en hinn ný-
tízkulegri ævintýrasaga um menn,
sem heita X eða Elding eða Tarzan
eða bara Alí Baba. Og tækifæri til
þess að endurlífga þessa list er fyrir
hendi enn í dag og svo lengi sem
fullorðna fólkið sjálft kann þessar
sögur. Það sýndi sig í sumar í ný-
tízkulegasta umhverfi veraldar, inn-
an um steinhallirnar miklu í New
York, að fátt skemmtir börnunum
betur en vel sögð ævintýrasaga í
gömlum stíl. Fyrst þessu er þannig
farið þar, er ekki ástæða dl-að ef
ast um, að jarðvegunnn sé dl hér
lijá okkur. Það var Almenriings-
26