Samvinnan - 01.11.1950, Blaðsíða 6

Bogason stóð frammi fyrir þeirri ó-
véíengjanlegu staðreynd, sem heitir
sjóðþurrð á venjulegu máli.
Svona var þá komið fyrir honum,
flysjungnum þeim arna, myndu and-
stæðingar hans hafa sagt, ef þeir
hefðu verið búnir að heyra sannleik-
ann. En Álfi hafði tekizt að halda
öllu leyndu til þessa, en nú fór sá
tími óðum þverrandi, nú var að líða
að skuldadögunum.
Álfur gat bara ekki skilið í því,
hvernig á þessari sjóðþurrð stóð.
Hann hafði hreina samvizku. Hann
hafði ekki dregið sér svo mikið sem
fimmeyring. Og ekki þurfti að segja
um hann, að þetta væri svo sem allt
skiljanlegt, annar eins óreglugemsi
og hann væri. Nei, slíkt var ekki
hægt að segja um Álf Bogason. Hann
var í orðsins fyllstu merkingu reglu-
maður. Hann hafði aldrei neytt tó-
baks né áfengis. Af heimili hans fór
hið bezta orð. Þau hjónin bæði spar-
söm og nýtin. Og ekki bárust þau
á. Heimili þeirra algerlega laust við
prjál og íburð. Allt á einfaldan og
tilgerðarlausan hátt.
Nei, hann þurfti ekki að sitja hér
þess vegna, hann hafði engu stolið.
En Álfur var ekki einn þeirra, sem
slær öllu upp í kæruleysi. Til þess
var hann of heiðarlegur og vamm-
laus. Honum hefði svo sem ekki
þurft að verða nein skotaskuld úr
því að fela þetta. Slíkt og annað eins
gerðu menn, þegar þeir gátu ekki
bjargað sér á annan veg. Það var
bara að falsa bókhaldið, annað þurfti
nú ekki.
En það var nú svo komið fyrir
bardagámanninum Álfi Bogasyni, að
hann fann nú til vanmáttar. Þetta
var erfiðsti brattinn, sem hann hafði
nokkru sinni þurft að klífa. Hann
fann að hann var að hrapa. Hann
eygði ekki annað en Ginnungagap.
Hann hafði engin ráð, til þess að
afla þessa fjár í tæka tíð. Hann var
því á hraðri leið niður á við.
Og þótt Álfi hefði tekizt að dylja
hug sinn að undanförnu, þá hafði það
samt ekki farið fram hjá konu hans.
Hana grunaði að eitthvað amaði að
honum, þótt hún á hinn bóginn hefði
lítt haft það á orði við hann.
Það var líka í fyrsta sinn á þessum
tíu hamingjusömu hjúskaparárum
þeirra, sem hann hafði ekki opnað
hug sinn fyrir henni. Það hafði alltaf
verið venjan, þegar eitthvað gekk
örðuglega að segja henni málavexti.
Síðan ræddu þau um viðfangsefnið,
og eftir því þurfti hann aldrei að sjá,
því að Hildur kona hans var ráðsnjöll
og hyggin kona.
En til þessa hafði hann ekki getið
skýrt henni frá þessu.
Hann ætlaði íyrst að þrautreyna
allt, þegar hann hefði svo kippt öllu
í lag, ætlaði hann að segja henni allt
af létta. En nú var hann búinn að gera
allt, sem honum hafði hugkvæmzt, og
hann fann enga leið út úr ógöngun-
um.
Álfur hafði margsinnis farið yfir
allar færslurnar, þrautprófað allt,
sem kom bókhaldinu við, en allt var
árangurslaust. Hann hafði í fyrstu
gert sér þær vonir, að honum heíði
skotizt yiir að færa eitthvert fylgi-
skjalið. En ekki var því að heilsa.
Kvöld eftir kvöld hafði hann setið
þarna í skrifstofunni og reynt að
rifja upp í hugaríylgsnum sínum,
hvað orðið hefði af þessum pening-
um. Margt kom honum í hug, en ekk-
ert af því var líklegt. Hann gat ekki
komið þessari sök á neinn félaga sinn.
Enginn annar en hann hafði aðgang
að bdkum eða sjóðum félagsins.
Hafði hann greitt einhverjum fjár-
hæðir án þess að fá kvittun? Slíkt
gat alltaf komið fyrir, en varla þegar
um svona upphæð var að ræða.Reynd-
ar fann hann ekki hjá sér neina sök,
ef sök skyldi kalla. Hann safnaði oft
reikningum, án þess að færa þá. En
honum var nokkur vorkunn, sérstak-
lega þegar mikið var að gera. Hann
var einn við þessi verk. Það var oft í
mörgu að snúast. Hann mundi til
dæmis eftir því í haust, þegar afla
hrotan kom. Þá var varla hægt að
segja, að hann settist niður fyrr en
á kvöldin, og þá var hann oft þreytt-
ur. Hann minntist þess líka, að Hild-
ur var að finna í vösum hans ýmis
skjöl, já, og þau sum mjög þýðingar-
mikil. Vissulega gat legið þannig í
því, að hann hefði týnt kvittunum,
sem litlar líkur voru til að kæmu í
leitirnar.
LFUR hafði allt fram að þessu
kvöldi verið hinn vonbezti. En
nú var þessi vonarneisti að smákulna
út. Það var eins og stormurinn væri
að feykja þessum litla neista alger-
lega á burt. Hvinur stormsins var
líkastur dimmri, ógnandi rödd, sem
þrumaði í eyru mannsins hin ægileg-
ustu dómsorð. Viðnámsþróttur Álfs
smá þvarr. Hið innra hjá honum var
barizt um völdin, sál hans var orðin
orustuvöllur, þar sem hið góða og
illa börðust um yfirráðin. Og storm-
urinn lék undir á sína trylltu strengi.
Hann var þessa stundina líkastur
skipi, sem hrekst stjórnlaust áfram
í myrkri og stormi. Smánin beið við
dyrnar hjá honum. Allt var að
hrynja. Gott málefni hafði orðið fyr-
ir hnekki, það var ekki hægt að leyna
neinu.
Álfur sá fyrir sér meinfýsna glott-
ið á andlitum þeirra, sem ekki að-
hylltust skoðanir hans. Þetta var góð-
ur reki á slíkar fjörur.
Var ekkert hægt að gera? Voru öll
sund lokuð? Hann hafði því miður
engin ráð. Stundum hafði honum
komið til hugar að segja félögum sín-
um frá öllu. Fara þess á leit, að hann
fengi að greiða skuldina á tveimur
árum. En hann gafst alltaf upp við
það. Hann vissi ekki, hvernig þeir
myndu taka þeirri málaleitan. Og svo
kom annað til, hann óttaðist, að traust
þeirra til hans myndi minnka. Ekk-
ert þýddi að leita fyrir sér um bráða-
birgðalán. Nei, hann var búinn að
leita í hug sínum að einhverju ráði,
en hann eygði enga leið til bjargar.
Jú, það var til ráð: Fölsun á reikn-
ingshaldinu.
Það var nokkur tími liðinn síðan
þessari hugmynd skaut upp. Fyrst
hafði hann hryllt við tilhugsuninni
og alls ekki látið sér til hugar koma
að framkvæma hana. En nú hafði
þessi rödd gerzt enn áfjáðari, nú lét
hún hann ekki í friði.
Álfur stóð upp frá borðinu.
Hann var stór maður vexti og
hinn karlmannlegasti. Svipur hans
var hreinn og einarðlegur, og engum
snjöllum mannþekkjara hefði dulizt,
að Álfur var alveg laus við undir-
ferli eða sviksaman verknað. Allt
um það var nú svipur hans dimmur
og tvíræður.
Hann tók að ganga um gólf. Hann
gekk hratt. Það var eins og hann
vildi reyna á þann hátt að yfirvinna
þessa freistingu, sem sífellt gerðist
áleitnari.
En hann gafst fljótt upp á þessu,
settist á ný og fór að fletta fylgiskjöl-
unum. Það sáust fingraför á sumum
reikningunum, svo oft var hann bú-
inn að handfjatla þá. Hann lét und-
an þeirri hugmynd, sem gerði vart
við sig, að athuga hvaða skjöl bezt
mundi að falsa. Þarna var til dæmis
kvittun, sem litla breytingu þurfti á
að gera. Og þarna var önnur, og enn
kom þarna ein. Þetta virtist svo ó-
sköp einfalt. Það voru ekki miklar
líkur til þess að endurskoðendur litu
svo vandlega á skjölin.
En samvizka hans? Mundi hún láta
6