Samvinnan - 01.11.1950, Blaðsíða 8

Iplégar íslenzkar bókmenntir setja svip á úfgáfustarfsemi
y-.iÝX.*. ( • i.v >. V J ■_> t;L- - .Q V ' ij. '•
í ÞJvSSl’ Jíausti eru liðin 25 ár
J\ síðan i bókaútgáfan Norðri gaf út
iyrstu Ijókina, en það var skáldsagan
„Stóí viði“ ‘ eltir norska skáldið Sven
Móren, í þýðingu Helga Valtýssonar.
HóUt1 ttréð þessaj i bók merkur þátt-
ur í "bókaiVtgáfuSögu íslendingá, því
aö síðan liefur Norðri verið stórvirkt
útgáfutyrir’tpki, einkum þó síðustu
f|ögui; járin, eftir að útgáfan komst í
heyidur Sambands ísl. samvinnufélaga,
sem nú á hana og starfrækir. Alls hef-
ur Niorðri gefið út hartnær 200
bækur/smáar og stórar, og nú á þessu
ári koma á markaðinn margar merkar
ísléhv.kai' bækur á vegum forlagsins.
IVét éfm sem fyrr mest á þjóðlegum,
íslcn/kum bókmenntuni og sveitalífs-
sögum nieðal Norðra-bóka, og hefur
ÚJgáfan gflað sér virðingar og vin-
stgldá íslenzks almennings með bóka-
vali sínu ;og þeirri staðreynd, að
Norðra-bækur hafa jafnan verið vand-
aðar að þllum búningi og verði þeirra
stiilt í hóf.
Ungmennafélagar hófust handa.
Þáð, voru nokkrir ungmennafélagar
á /Vkureyri, sem hófust lianda urn
útgáfustarfsemina fyrir tuttugu og
fimm árum, undir forustu Vilhjálms
Þórt. núverandi forstjóra SÍS. Bund-
ust iþeir samtökum um að gefa út
nokkrar bækur, er þeir höfðu áhuga
fyrir, og varð Stórviði fyrst þeirra,
sé’tn* ;fyrr segir. Ungmennafélagshug-
.sjóniu hvatti til þess, að valdar væru
góðar og mannbætandi sveitalífslýs-
ingíir og sögur, og þetta viðhorf hefur
síðan fylgt Norðra alla tíð, enda þótt
fprjagið hafi að sjálfsögðu gefið út
ýjnsar; bækur annars eðlis á starfstíma-
bili sínu. Norðri fór hægt af stað og
urðu bækurnar aldrei margar fyrstu ár-
iíi'. Árið 1935 þótti þó tími til kominn
að ráða sérstakan umboðsmann í
Reýkjavík, og varð fyrir valirm Albert
j: Fi'nnbogason, vélsetjari í Reykjavík.
Anhaðist lianri umboð Norðra í hjá-
verkum sínum til ársins 1942, er hann
tók, yið fframkvæmdastjórn fyrirtækis-
ins,fupg, því starfi hefur hann gegnt
síðam/Hefur hann unnið fyrir Norðra
af m<ikþli psérhlífni og elju og verið
smekkvís mg heppinn um fyrirkomu-
lag iutgáfúrinár og val ritgáfubóka.
*
í ársbyrjun 1947 urðu þáttaskil f
sögu Norðra. Þá varð það að samning
um, að Samband ísl. samvinnufélaga,
sem lengi hafði liaft hug á að hefja
bókaútgáfu í allstórum stíl, eins og
önnur samvinnusambönd í nálægum
löndum, yfirtók Norðra, upplög hans
og áætlanir, og hefur rekið fyrirtækið
síðan. Tilgangur Sambandsins með
þessari starfsemi var tvíþættur: Ann-
ars vegar hugðist það gefa út fræðandi
rit um samvinnumál og vinna að því,
að sem flestir landsmenn kynntust
samvinnustefnunni með lestri fræði-
legra ritgerða og bóka, og hins vegar
vildi Sambandið stuðla að því, að
samvinnumenn um land allt ættu
þess kost að fá góðar og gagnlegar
bækur með sanngjörnu verði. Með
samvinnúmanna
Norðri minnist aldarfjórð-
ungsafmælis með útgáfu
ritverks um íslenzka
bændur