Samvinnan - 01.11.1951, Page 19

Suipit' áamtíhi
annanna:
Herforinginn og leikkonan,
sem stjórna Argentínu
Juan Peron, forseti Argentínu.
FYRIR NOKKRU bárust þær fregnir
sunnan úr Argentínu, að þar hefði
■verið gerð uppreisn gegn Juan Peron,
forseta landsins, og hefði hún verið
bæld niður, áður en til alvarlegra
blóðsúthellinga kom. Þessi fregn
vakti þegar tortryggni, og töldu
margir, að uppreisnin mundi hafa
verið tilbúin af Peron sjálfum til að
gera sig að dýrlingi frekar en þegar
hefur verið gert, og gefa honum til-
efni til að grípa til enn meiri valda
til að útrýma allri andstöðu í for-
setakosningum, sem eru framundan
i landinu. Þó virðist, sem Peron
hafi ekki átt upptökin að þessari
„byltingu“, en vitað um hana og
hugsað sér að nota hana á þennan
hátt. Hefur og víðtæk hreinsun siglt
í kjölfar þessara viðburða, og það
mun nokkurn veginn útilokað, að
forsetinn geti tapað kosningunni.
JUAN PERON var kosinn forseti
Argentínu í febrúar 1946 og munu
flestir sammála um að sú kosning
hafi verið sæmilega lýðræðisleg og
hann raunverulega notið þess fylgis,
sem hann fékk. Hins gengu menn þó
ekki duldir, að þessi maður átti frama
sinn að þakka hernum, hafði risið iil
vegs og virðingar innan hans, verið
þátttakandi í einræðisstjórn her-
foringjaklíku, orðið sterkasti maður
hennar og notað hana til að lyfta
sér upp í forsetastól.
ARGENTÍNA er stórt og auðugt
land, og telja margir, að það geti
orðið „Bandaríki“ Suður-Ameríku.
íbúarnir eru um 18 milljónir, og
loftslagið er öllu hollara en í lönd-
um eins og Brazilíu, sem er í hita-
beltinu. Allur þorri íbúanna er að
sjálfsögðu af spönskum uppruna, en
í landinu er mikið af Þjóðverjum,
sem hafa haft víðtæk áhrif á efna-
hagslífið. Nú hefur Peron gert fimm
ára áætlun um uppbyggingu iðnaðar
í landinu, en helzti atvinnuvegur
þess hefur verið landbúnaður, og þá
sérstaklega hveitirækt og kjötfram-
leiðsla.
EINRÆÐISHERRANN Peron hefur
að nafninu til haldið lýðræðislegum
stofnunum eins og þingi, sem að vísu
er nær eingöngu skipað fylgifiskum
hans, og dómstólum, enda þótt hann
hafi komið vildarvinum sínum í
helztu dómaraembætti og bolað
fjandmönnum sínum burt. Hann
hefur í sambandi við fimm ára á-
ætlunina tekið sér víðtæk völd yfir
efnahagslífi landsins, og raunveru-
lega er hann alráður í landinu. Hef-
ur hann ekki hikað við að nota ýms-
ar krókaleiðir til að réttlæta gerðir
sínar, enda þótt stjórn hans sé enn
ekki orðin slíkt ríki grimmdar og
fangabúða, sem stjórn nazista var á
sínum tíma.
Evita Peron, forsetafrú.
PERON er sjálfur einræðisherra í
húð og hár. Hann er laglegur mað-
ur með afbrigðum (að því er argen-
tínskum konum þykir, ef dæma má
eftir blaðafrásögnum), og hann hef-
ur mikla rödd, sem hann getur beitt
tli þess að vekja ofsahrifningu mann-
fjölda. Þessu beitir hann óspart og
talar tíðum af hallarsvölum í Buenos
Aires. Á hann þá til að lýsa skyndi-
lega yfir, að næsti dagur skuli vera
almennur frídagur, og virðist al-
menningur engar kvartanir hafa yfir
slíkum ráðstöfunum. Peron er maður
gæddur persónulegu hugrekki, og
hann hefur sterka tilfinningu fyrir
því, að hann sé „maður örlaganna“,
sé til þess valinn að stjórna landi
sínu. Hvort hann hyggur á yfirráð út
fyrir landsteinana er enn erfitt að
gera sér grein fyrir.
SÉRKENNILEGUR ÞÁTTUR í
stjórn Perons er kona hans, frú Eva
Peron, eða Evita, eins og hún er köll-
uð. Hún er fögur og glæsileg fyrrver-
andi útvarpsleikkona, sem hefur haft
sig mjög í frammi. Hún hefur látið
sig skipta félagsmál og á virkan þátt
í því að Peron hefur tekizt að halda
hylli verkalýðsins. Hún hefur eign-
azt heil dagblöð og látið til sín taka
um stjórn landsins í vaxandi mæli. í
haust kom til tals, að hún yrði
varaforseti við kosningarnar, og
hefði það orðið einsdæmi, að hjón
færu með slíkar stöður. Var hún bú-
in að tryggja sér stórfelldar hóp-
göngur • og útifundi til að krefjast
þess. En argentíski herinn, sem
veldi Perons byggist raunverulega á,
er á móti völdum Evítu, og andstaða
hersins varð svo sterk, að hún varð
að hætta við varaforsetasóknina.
PERON og herforingjar þeir, sem
með honum stjórnuðu á styrjaldar-
árunum, voru þá hlynntir möndul-
veldunum, unz séð varð, að banda-
menn mundu verða ofan á. Fjöldi
nazista og fasista fékk griðland í
Argentínu og eru þar enn, sumir í á-
byrgðarstöðum. En Peron skildi, að
hann varð að ná vináttu Bandaríkj-
anna, og þrátt fyrir andstöðu þeirra
gegn honum í fyrstu, hafa þau beygt
sig, og tekið upp vinsamlega sambúð
við hann.
19