Samvinnan - 01.07.1957, Side 8

— Það er svo. Já, ég trúi því reynd-
ar vel, sagði hinn.
— Heyrið þér, sagði kaupsýslumað-
urinn og lyfti glasi sínu, við skulum
gera okkur gott af þessu. Nóg er til,
sýnist mér.
Þeir drukku. Síðan liélt maðurinn að
norðan áfram að segja frá reynslu sinni.
Hann minntist sérstaklega eins atviks
fyrir nokkrum árum. Hann kvaðst eiga
einn son.
Það var á stríðsárunum. Þeir fóru
tveir íslenzkir piltar til Englands í
enskri flugvél. Axel sonur hans var ann-
ar. Hann mundi ekki, hvað hinn hét.
Þeir voru á leið til náms, en flugvélin
var skotin niður yfir Norðursjónum.
Nokkrum af áhöfninni var bjargað. Það
var sagt frá þessu í blöðum hér á þeim
tíma. En í fyrstu fréttinni, sem hingað
barst, var aðeins frá því sagt, að öðrum
Islendingnum hefði verið bjargað, en
hinn hefði farizt. Engin nöfn voru nefnd.
— Ég ætla ekki að lýsa því fyrir yð-
ur, hvernig okkur hjónunum leið. Þarf
ég þess? spurði maðurinn að norðan og
horfði gegnum glas sitt, horfði á, hvern-
ig loftbólur sódavatnsins krystölluðust
í wiskyinu og streymdu án afláts upp
til yfirborðsins eins og litlar glitrandi
silfurkúlur.
— Nei, sagði dökkhærði maðurinn.
Hann var hættur að fletta myndablað-
inu. Nei, þess ætti ekki að þurfa, sagði
hann.
— Ovissan var mikil, það ætla ég að
segja. Full eirðarleysi ráfuðum við um
heima og horfðum á þjáninguna hvort
í annars augum. Þegar við gengum til
hvílu, krupum við í sameiginlegri bæn.
Við gáturn ekkert annað. Við hlutum
að gera það og hefðu víst fleiri gert.
Hvað haldið þér?
— Og hvers báðuð þið? spurði dökk-
hærði maðurinn köldum rómi.
Hinn lét ekki á sig fá, þó að ókurt-
eislega væri spurt. Yfir hvítleitt og frítt
andlit hans fór milt bros og í augu hans,
sem tekin voru að sljógvast vegna
drykkjunnar, kom undursamleg blíða.
Ef til vill þótti honum vænt um, að hafa
nú loks vakið áhuga viðmælanda síns.
Hann sagði ljúfmannlega og með elsku-
legu brosi:
— Hvers haldið þér að faðir og móðir
biðji, þegar svo stendur á? Hinn svar-
aði ekki, því að þeir urðu fyrir ónæði.
Gestir og húsráðendur komu inn. Úti-
loftið fylgdi fötum þeirra. Andblær lið-
inna bænastunda hvarf úr stofunum.
Léttir hlátrar unga fólksins fóru um
allt eins og svalandi gustur, en gestirnir
tveir sátu eftir sem áður í sínu horni.
Á milli þeirra lá hálfsögð saga og tengdi
þá saman. Ádrykkju húsbóndans tóku
þeir hæversklega og svöruðu þægilega,
væri á þá yrt. Samt sem áður voru hug-
ir þeirra við annað bundnir. Brátt urðu
þeir tveir einir á ný, því að fólkið fór
inn í stofuna til hægri og hinn nýbak-
aði stúdent settist við slaghörpuna og
lék vals eftir Chopin. Húsráðendur
sinntu veitingum. Maðurinn að norðan
talaði lægra en fyrr. Hann hallaði sér í
átt til félaga síns og mælti:
— Já, og þá allt í einu, skal ég segja
yður, þá að langri stund liðinni, skal ég
segja yður, tók konan mín í handlegg
mér og sagði: — Nú veit ég að öllu er
óhætt, vinur minn. Nú veit ég, að það
er Axel, sem komst af. Hún horfði á
mig tárvotum brennandi augurn, skal
ég segja yður og þá kom það yfir mig
þetta einkennilega, þetta undursamlega.
Einnig ég fann, að við höfðum vcrið
bænheyrð. Axel hafði komizt af. Svo
örugg vorum við, að við sofnuðum ró-
legum svefni. Þegar dyrabjöllunni var
hringt hjá okkur um morguninn, viss-
um við, að nú var skeytið að koma frá
Axel. Mér er í minni með hve fumlaus-
um höndum konan mín reif það upp.
Þar var heldur ekkert nema það, sem
við vissum fyrir. Hvað segið þér um
svona lagað? Finnst yður þetta ekki dá-
samlegt?
— Jú, vissulega. Vissulega er það dá-
samlegt, sagði dökkhærði maðurinn
dimmum rómi. Hann var orðinn nokk-
uð þrútinn í andliti. Handahreyfingar
þeirra beggja voru að byrja að verða
fálmkenndar og jafnvægislausar. Fólkið
í innri stofunni var farið að syngja „Is-
land ögrum skorið‘‘. Dökkhærði maður-
inn virtist hafa misst áhuga á sögunni
og var enn tekinn að fletta sama
myndablaði og fyrr. Það var stundar-
þögn.
— Minni manns er ekki að treysta.
Það er skrítið, að ég skuli ómögulega
muna, livað hann hét, pilturinn, sem
fórst, sagði maðurinn að norðan.
— Það skiptir engu máli sögunnar
vegna. Eg man, hvað hann hét, sagði
hinn.
— Það er einmitt það, já. Skál í
botn! Þér kannist kannske við atburð-
inn? Þekktuð þér piltinn ef til vill?
Dökkhærði maðurinn svaraði ekki á-
drykkjunni. Hann leit upp frá blaðinu
og horfði hvasst á spyrjandann allra
snöggvast. Síðan leit hann aftur á blað-
ið og sagði rnjög látlaust:
— Já, ég þekkti hann dálítið. Hann
var sonur minn.
— Jæja, er það, já? Var hann sonur
yðar? Einkennileg tilviljun, sagði kaup-
sýslumaðurinn að norðan. Síðan varð
þögn um stund, unz maðurinn að norð-
an reis á fætur.
— Það er aldrei það syngur, sagði
liann um leið og hann gekk inn í innri
stofuna.
Frá Hojsósi. Vikin sem sést á myndinni er sjálfur Hofsósinn. Þar er mjög gamall verzlun-
arstaður. Úti á flóanum sést Drangey og Skagaheiðin bak við eyna. Kaupfélag Austur-
Skagfirðinga hefur aðsetur á Hofsósi og hefur pað nýlega kornið upp veglegu verzlunar-
húsi. Verður vikið að þvi nánar i Samvinnunni á nœstunni.
----------------------------------------------------------------------------------------------
8 SAMVINNAN