Samvinnan - 01.07.1957, Blaðsíða 10

Þegar um atvinnustöBvar i sveitum er að ræða,
tná kvenþjóðin ekki gleymast og lausnin yrði
lielzt þrjóna- cða saumastofur.
Kaupfélag Þingeyinga var á sínum
tíma stofnað af íbúum þessa héraðs
til sjálfsbjargar. Til þess má, beint og
óbeint, rekja verulegan hluta allra
verklegra og andlegra hreyfinga, sem
til bóta hafa horft í héraðinu í næst-
um þrjá aldarfjórðunga. Enn getur
það orðið hlutverk þess, að standa að
framkvæmd sjálfsbjargar í nýjum
vandamálum héraðsbúa. Það er gleði-
legt til þess að vita, að jrrátt fyrir
fólksfækkun í sveitunum, skuli fram-
leiðslan hafa stóraukizt. Þar kemur
til hinn nrikli og góði vélakostur,
ræktun og byggingar. En gleðin fer
af, ef til þess þarf að koma, að sveita-
fólkið verði ánauðugt hinni nýju
tækni og miklu og góðu framleiðslu
og megi aldrei um frjálst höfuð
strjúka fyrir þeim hörðu húsbændum.
Nefndin leggur til:
1. Að komið verði upp atvinnu-
stöðvum í sveitum og hafi Kaupfélag
Þingeyinga forgöngu um málið á sínu
félagssvæði, eigi stöðvarnar og stjórni
þeim.
Á atvinnustöð vcrði aðstaða til iðn-
aðar í einhverjum myndum og skal
bent á eftirfarandi sem möguleika,
annaðhvort eitt, fleira, eða allt á
sama stað:
Trésmíðar.
Steinsteypu, pípugerð o. þ. h.
Verkstæði til vélaviðgerða.
Saumastofa.
Prjóna- og vefnaðarstofa.
Vélspuni.
Föndur, bókband.
2. Elugsanlegar staðsetningar fyrir
slíkar atvinnustöðvar á félagssvæði
K. Þ. telur nefndin: Við Laxárvirkj-
un, Mið-Reykjadal, Mið-Kinn, ný-
býlahverfi, Mývatnssveit og í öðrum
sveitum eftir því sem byggð þéttist,
rafmagn verður til staðar og önnur
aðstaða.
3. Til þess að koma atvinnustöð
upp njóti K. Þ. framlags frá hlutað-
eigandi sveitarfélagi, frá sýslusjóði og
ríkissjóði. Ætlazt verði til mjög ríf-
legs fjárframlags ríkissjóðs.
4. Forstöðumaður sé ráðinn. Hann
sé fastur starfsmaður, sem vinni á
verkstæðunum og hafi þar verkstjórn
og bókhald. Forstöðukona standi fyrir
verkstæði kvenna.
5. Þeir, sem vilja og geta notað sér
atvinnu þá, sem atvinnustöðvar gefa
kost á, leggja þar inn vinnu sína og
fá liana greidda því verði, sem fram-
leiðsla stofnunarinnar leyfir, eða
vinna þar fyrir eigin reikning.
6. Kaupfélagið annast innkaup á
efni osr sölu á framleiðslu atvinnu-
o
stöðvanna.
Ýmsum mun þykja óeðlilegt að K.
Þ. eigi og starfræki slíkar stöðvar, þar
sem þó um leið er ætlazt til, að aðrir
Margvisleg útivinna gceti átt sér stað á atvinnu-
stöðvum, t. d. röra- eða steinsteyþa og bygg-
ingavinna.
aðilar leggi til mikinn hluta stofn-
kostnaðar. Því er til að svara, að ekki
er vitað um neitt félag eða fyrirtæki
í héraðinu, annað en K. Þ., sem lík-
legt væri til þess að hafa um þetta for-
göngu og stjórna því og reka á rétt-
látan og heilbrigðan hátt.
Sjálfsagt er, að byrjað verði í smá-
um stíl og reynslan látin vísa veg til
stærri framkvæmda.
Eins og áður segir, er ætlazt til að
ríkissjóður leggi mjög mikið af mörk-
um til stofnkostnaðar. Er það í fullu
samræmi við þá stefnu, sem nú er
uppi, að reynt sé að halda við jafn-
vægi í byggð landsins. Má benda á,
að slíkt framlag er algjörlega hlið-
stætt hugmyndinni um atvinnubóta-
fé ríkisins til ýrnissa bæjarfélaga. Er
með öllu ástæðulaust, að sveitirnar
njóti ekki þar sömu aðstöðu og þétt-
býlið. Slíkum atvinnustöðvum verður
að vera á þann veg upp komið — bygg-
ingum og vélum — að rekstur stöðv-
anna þurfi ekki að standa á neinn
hátt undir stofnkostnaði.
En merkasta nýmæli þessara til-
lagna er hins vegar það, að þeir sem
atvinnu stunda á slíkum atvinnu-
stöðvum leggi þar inn vinnu sína og
fái hana greidda því verði, er hún
gefur af sér. Það er í hinu fyllsta
samræmi við stefnu samvinnunnar
og sú ástæða ein ærin til þess að kaup-
félaginu sé ætlað að hafa um þetta
forystu og stjórn. Um þetta efni er
á það treyst, að þeir sem leggja til
vinnuaflið skilji þýðingn málsins fyrir
byggðarlag sitt og heimili og vilji
taka á sig þá áhættu, sem jafnan
fylgir réttlæti og sanngirni í viðskipt-
um.
Nefndinni er ljóst, að mál þetta þarf
enn mikinn undirbúning. En hún
vonar að framangreindar tillögur og
greinargerð geti skapað grundvöll að
rannsókn og umræðum, sem skýri það
og leiði síðan til framkvæmda.
Vísar nefndin hér með tillögum
sínum og greinargerð til aðalfundar
Kaupfélags Þingeyinga 1956, til um-
ræðu og afgreiðslu.
Hvítafelli, 1. maí 1956.
Þér liafið vist ekki séð piþuhatt fjúka hér
framhjá?
10 SAMVINNAN