Samvinnan - 01.01.1958, Blaðsíða 10

Hin mikla fjárjesting í atvinnufyrirtcekjum hefur
komið fram í stöðugri afurðaaukningu.
hafa þau frá upphafi haft það á
stefnuskrá sinni að leggja kapp á
bætta þjónustu og m. a. riðu þau á
vaðið með kjörbúðafyrirkomulagið,
sem er einn þáttur í því að auka þjón-
ustuna við neytendur. Frá því fyrstu
kjörbúðirnar voru settar upp á veg-
um samvinnufélaganna seinni hluta
árs 1955, hafa margar slíkar búðir ris-
ið upp á vegum félaganna og ann-
ara aðila.
REKSTUR
HAMRAFELLS.
Skipareksturinn átti við nokkra erf-
iðleika að etja á s.l. ári. Má þar fyrst
nefna verkföllin tvö, en auk þess lækk-
uðu farmgjöld nokkuð á heimsmark-
aði. Árið 1957 var fyrsta heila árið,
sem „Hamrafell“ var rekið af íslenzk-
um aðilum undir íslenzkum fána.
Rekstur þess gekk vel á árinu, enda
voru olíufarmgjöld óvenjulega há
fyrri hluta ársins.
Rekstur þessa skips hefur verið til-
efni til mikilla rógskrifa andstæðinga
samvinnuhreyfingarinnar á s.l. ári.
Eðlilegt hefði verið, að þjóðin öll
fagnaði þessu stóra skipi, flaggskipi
íslenzka kaupskipaflotans, þegar það
kom til landsins í desember 1956. Svo
var þó ekki. Sama daginn og skipið
kom til landsins birti Morgunblaðið
grein eftir fyrrverandi ráðherra og nú-
verandi alþingismann, þar sem ráðizt
var harkalega á Sambandið fyrir að
taka 160 sh. farmgjald, þegar heims-
markaðsfarmgjald var 220 sh. Þetta
var þó aðeins byrjunin, framhaldið
kom síðar. Hver blaðagreinin kom á
fætur annari, þar sem forráðamenn
Sambandsins og Olíufélagsins voru
nefndir „fyrirlitlegustu okrarar, sem
uppi hafa verið með þessari þjóð,“
eins og eitt Reykjavíkurblaðið orðaði
það í grein 14. desember 1956. Það var
talað um að eigendur skipsins væru að
stela 15 milljónum króna af olíuneyt-
endum. Um þetta var skrifuð hver
blaðagreinin á fætur annari og um
þetta var rætt. Seinni hluta fyrra árs
stóð alþingismaður einn f ræðustól á
alþingi og talaði um 15 milljón króna
okurpeninga Sambandsins.
Þau eru orðin mörg stóru orðin,
Rekstur Hamrafells varð andstæðingum samvinituhreyfingarinnar tilefni til mikilla rógskrifa. Þótt lit-
ilsháttar reksturshagnaður yrði af skipinu á fyrra ári, er ekki annað sýnilegt en að allmikið tap verði
á því í ár.
sem andstæðingar samvinnuhreyfing-
arinnar hafa látið frá sér fara í ræðu
og riti á s.l. ári um „Hamrafell“. Ef-
laust hefði mátt fá þessi ummæli
dæmd ómerk með því að höfða meið-
yrðamál, en Sambandið hefur ekki
lagt það í vana sinn að eltast við slíkt,
enda er það daglegt brauð, að á það
sé ráðizt í ræðu og riti. Sambandið kýs
heldur að láta staðreyndirnar tala og
því er ekki úr vegi að spyrja: Hverj-
ar eru svo staðreyndirnar í þessu máli
í lok ársins, hver er rekstursútkoma
„Hamrafells“ á árinu 1957?
15 MILLJÓNIRNAR —
OG SANNLEIKURINN.
Enda þótt uppgjöri sé ekki enn lok-
ið, liggur nú rekstursafkoman fyrir í
stórum dráttum. Þegar staðreyndirn-
ar eru látnar tala, kemur sem sé í Ijós,
að fullyrðingarnar um 15 milljón
króna gróða eiga ekki við nein rök að
styðjast. Áætluð rekstursafkoma
„Hamrafells“, þegar lögmæt afskrift
hefur verið tekin til greina og þegar
gert hefur verið ráð fyrir áætluðu út-
svari og greitt 16% yfirfærslugjald af
afborgun og vöxtum ársins 1957, er
þannig, að reksturshagnaðurinn er á-
ætlaður kr. 1.793.000.
Það liggur því Ijóst fyrir, að allt
talið og öll skrifin um okurgróðann á
ekki við nein rök að styðjast og blaða-
menn og alþingismenn þeir, sem not-
uðu stóru orðin, eru því berir að því
að hafa farið með fjarstæður.
Olíufarmgjöld á frjálsum markaði
eru mjög breytileg og skipaeigendur
geta því haft hagnað eitt árið og tap
það næsta. Þannig er útlitið í byrjun
þessa árs, að jarmgjöld- eru mjög lág,
23 sh. frá Svartahafi til Islands á móti
220 sh. á sama tíma í fyrra. Ef ís-
lenzkir olíuskipaeigendur eiga að hlíta
heimsmarkaðsfarmgjöldum, þegar þau
eru- lág, þá hlýtur slíkt að verða úti-
lokað eins og allar aðstæður eru hér
á landi til skipareksturs, nema þeir fái
að taka- sömu farmgjöld og erlendir
skipaeigendur, þegar farmgjöld eru há.
Þetta skilur hvert mannsbarn. Við,
sem berum ábyrgð á rekstri „Hamra-
(Framh. á hls. 30)
SAMVINNAN