Samvinnan - 01.01.1958, Blaðsíða 27

Þær koma hver af annari og sýningin
getur staðið í tvo tíma. Þá heyrist
dynjandi lófaklapp og áhorfendur standa
upp úr gylltum stólunum. Um allan heim
bíða þúsundir blaða eftir „orðinu“, sem
síðan er básúnað til fjarlægustu afkima.
Dior ákvað í ár, að töfraorðið héti
FRJÁLSRÆÐI: „Línan er frjáls, frjáls
eins og himinninn yfir París ... víð eða
þröng eftir því sem hver vill... með
eða án beltis“. í haust gildir svo annað
„orð“. Nú hefur hann látið frá sér fara
hversdagsklæðnað, sem nefndur er
„straubrettið“ og samkvæmiskjóla. sem
slá allt annað út að íburði.
Fyrir tíu árum kom Dior fram með
new-look tízkuna og fataframleiðendur
sáu sér til ánægju, að á sama augnabliki
voru kjólar, dragtir og kápur í milljón-
um klæðaskápa ekki lengur samkvæmt
kröfum tízkunnar. Árangurinn var auð-
vitað stórkostlegur frá sjónarmiði iðn-
aðarins og iðjuhöldar biðu þess með
óþreyju, að Dior gerði aftur „skurk“ í
fataiðnaðinum.
I sambandi við new-look tízkuna
bannlýsti Dior hnén. „Sá likamshluti
má aldrei sjást. Hnén eru hnútur og
hnútur eru eftir mínum smekk mjög
ókvenlegar“. Hann virðist þó með tím-
anum hafa skipt um skoðun, því eitt af
nýjustu boðorðunum er, að kjólfaldur-
inn skuli vera um hnén.
Christian Dior er fæddur árið 1905 og
forfeður hans voru ríkir aðalsmenn. For-
eldrar Christians vildu gera diplómat úr
stráknum, en hann var með allan hug-
ann við teikningar og umfram annað
voru það föt, sem hann teiknaði. Hann
hreifst af listamannalífinu í París og
brátt var hann horfinn í sollinn. Hann
skorti ekki fé og gekk þar um stræti með
flaueliskraga og bowlerhatt í félagsskap
listmálara og tónlistarmanna. Brátt
stofnaði hann listverzlun og hafði til
þess styrk frá föður sínum, en gamli
maðurinn varð gjaldþrota skömmu síðar.
Það var árið 1935, að tízkuhús í París
keypti nokkrar kjólateikningar af Dior,
honum sjálfum mjög á óvænt. Það varð
til að kveikja bál af þeim neista, sem
fyrir var hjá Dior. Hann byrjaði fyrir
alvöru á tízkuteikningum, og „fyrst þá,
þegar ég var þrítugur að aldri, byrjaði
líf mitt“, sagði hann seinna.
I þrjár aldir hafa klæðskerar Parísar-
borgar haft tögl og haldir í tízkuheim-
inum. Sá ljómi hefur staðið allt frá dög-
um Lúðvígs fjórtánda. En í lok síðari
heimsstyrjaldarinnar var ládeyða í
frönskum tízkuhúsum og New York
notaði tækifærið og lýsti því yfir, að
miðstöð tízkunnar væri nú að finna þar
á austurströnd Vínlands liins góða. ítal-
ir bentu á Róm, en París hafði enn ekki
sagt sitt síðasta orð. Stærsti vefnaðar-
vöruframleiðandi Frakka, Marcel Bous-
sac, varð að vonum skelkaður og fór að
líta í kring um sig eftir tízkuteiknara,
sem hleypt gæti fersku blóði í Parísar-
tízkuna. Glöggskyggnir menn bentu
honum á Dior.
Árangurinn var stórkostlegur og París
var óumdeilanlega miðstöð tízkunnar
sem fyrr. Lausn Diors var new-look og
hann útskýrði það á þennan hátt:
„Stríðinu var lokið og konur jafnt sem
karlar höfðu klæðzt einkennisbúningum
með stoppuðum öxlum. Ég umskapaði
þessar axlir og gerði þær ávalar og sömu-
leiðis brjóst. Ég gerði kragana eins og
nýútsprungin rósarblöð og pilsin stóðu
út eins og blómhnappar“.
Fyrirtæki Diors hefur vaxið eins og
hitabeltisplanta með milljónir Boussacs
að bakhjalli og útibú fyrirtækisins eru
um allan heim. Hann er nú byrjaður að
framleiða ilmvötn, sokka, undirfatnað,
hanzka og pelsa. Dior selur árlega tízku-
vörur til útlanda fyrir hvorki meira né
minna en ca. 35 milljónir króna og það
er helmingurinn af öllum tízkuvöruút-
flutningi Parísarborgar.
Meira en helmingur af módelvöru-
framleiðslu Diors fer til fastra viðskipta-
vina, sem eru ákaflega vandlátir. Margir
þessara viðskiptavina koma frá útlönd-
um, en umfram allt er það einn við-
skiptavinur, sem allir listamenn á sviði
fatatízkunnar verða að hafa ánægðan.
Það er hin glæsilega og auðuga Parísar-
kona, — kona, segir Dior, sem er milli
þrítugs og fertugs og hefur unnið nokkra
sigra á vettvangi samkvæmislífsins. I
raun og veru, segir Dior, þarf konan
ekki að ná hámarki glæsileikans fyrr en
líkaminn hefur misst eitthvað af fjað-
urmagninu og töfrar persónuleikans
koma betur í ljós og þá er kominn tími
til að huga vel að fatnaðinum. —
Þessar glæsilegu og vel klæddu París-
arkonur eru ef til vill milli 7 og 10 þús-
und að tölu og þær eru þeir viðskipta-
vinir tízkuhúsanna, sem erfiðast er að
gera til hæfis.
Þær lifa fyrir föt og ytra útlit meira
en nokkuð annað. Þær eru reiðubúnar
til að eyða mörgum klukkutímum til
að finna nákvæmlega þá sokka sem
passa við ákveðinn kjól eða dragt. Þeg-
ar þær máta fatnað hjá klæðskerum,
setjast þær og standa upp á víxl og
vinda sig á allar hliðar, því ef til vill
finnst einhvert smáatriði, sem hægt er
að lagfæra. Aðeins það bezta er nógu
gott. Þær vita, að í samkvæmislífinu
Kápa eftir Dior. Þannig rissaði hann upp myndir
með túskbleki og ef til vill var þar á ferðinni
ný lína og þar með auðvitað allar fyrri línur
orðnar ,iómóðins.,t
hvíla á þeim rannsakandi augu og æfð
í gagnrýni.
Þegar Dior undirbýr tízkusýningar,
byrjar hann daginn rólega. Hann lætur
færa sér te í rúmið og fær sér bað í
grænu marmarabaðkeri. Þegar dagurinn
er liðinn hefur liann þakið hundruð af
litlum pappírsörkum með alls konar
teikningum. Síðar fer hann yfir þessar
teikningar með aðstoðarmönnum sínum
og ,,lína“ komandi árstíðar er valin.
Hátt í tvö hundruð módelflíkur verða
saumaðar og því er skipt á nokkrar
vinnustofur.
Dior stjórnar tilbúningi hvers einasta
módels. Þá situr hann í stól með háu
baki og klæðist hvítum kirtli. I hendi
sér hefur hann gyllt prik og með því
bendir hann, þegar hann gefur fyrirskip-
anir: — Binda slaufuna aftur — færa
hana upp — niður — færa sauminn
aftar — o. s. frv. Á sýningunni verða að
vanda fimm eða sex módel, mjög sérstæð
og óvanaleg. Dior kallar þau „Trafalg-
(Framh. á bls 31)
SAMVINNAN 23