Samvinnan - 01.04.1958, Blaðsíða 9

Séð hef ég skrautleg suðræn blóm
sólvermd í hlýjum garði,
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði.
Mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði,
runninn þar upp sem Kaldakvísl
kemur úr Vonarskarði.
J. H.
ári. Sumarið hafði reynzt of þurrviðra-
samt fyrir þessa nýrækt í sandinum, og
var þarna því minna en hálft gras við
það, sem er í góðu túni. Nefndarmenn
létu í ljós hálfgerða vorkunnsemi yfir
þessu grasleysi. Bóndi brosti. „Þetta er
gróðafyrirtæki“, sagði hann. Hann hafði
fengið gott gras þarna fyrsta árið.
Þessi sami bóndi hafði aðra tilraun að
sýna. Hann hafði þarna uppi í Sellönd-
um, 300—400 m yfir flæðarmáli, borið til-
búinn áburð tvö vor á land sem sýndist
gróðurlaust að kalla — utan girðingar.
Þetta var reyndar ekki tilraun í stórum
stíl, tilraunasvæðið á stærð við góða lóð
í Reykjavíkurbæ. Á mestan hluta þessa
lands hafði hann borið blandaðan áburð,
í sömu hlutföllum og svipað að magni og
talið er bezt henta fyrir venjulegt tún,
á nokkurn hluta hafði hann borið köfn-
unarefni eingöngu og á nokkum hluta
aðeins fosfór. Þar sem blandaður áburð-
ur hafði verið á borinn, var nú sam-
felldur gróður, en eigi sást, hve stórvax-
inn, því að bitið hafði verið við rót. Þar
sem köfnunarefni eitt hafði verið á bor-
ið, voru blágrænir hnúskar, litlir en
nokkuð þéttir, og ekki mikið bitnir. Af
fosfórnum einum saman sást ekki árang-
ur. Þar sem blandaði áburðurinn hafði
verið á borinn, var komið allt að 2 cm
lag af sandblandinni mold; sýnilega að-
allega áfok frá víðlendum sandinum um-
hverfis. Þarna er land þó svo blásið, að
sandfok er ekki mikið. — Nefndinni
virtist sem þessi litla tilraun sýndi það
glögglega, að sandinn má auðveldlega
græða með því einu að bera á hann. En
hitt hefur tilraunin ekki sýnt enn, hversu
lengi þarf á sandinn að bera til þess að
samfelldur gróður haldizt nægilega
þroskamikill til þess að landið megi telj-
ast fullgróið. Líklegt er, að það fari mjög
eftir áfokinu. Upp um öll afréttarlönd er
áfok meira eða minna, sums staðar svo
mikið, að það verður að stöðva til þess
að land geti gróið öðrum gróðri en þeim,
er vex í foksandi, sums staðar svo lítið,
að það flýtir lítið fyrir jarðvegsmyndun,
sums staðar nærri því að vera hæfilegt
til þess að veita gróðri, sem aðeins nýt-
ur lítillar moldar, nokkra næringu og
flýta fyrir jarðvegsmyndun.
Þessi eru rök til þess, að nefndinni
þótti ástæða til að athugað væri, hversu
miklar auðnir væru hér á landi neðan við
400 m yfir flæðarmál, og miklar líkur
væru til að græða mætti með auðveld-
um hætti, eins og mývetnski bóndinn
hafði grætt sandblettinn uppi í Sellönd-
um, eða á sama hátt og sandarnir á
Rangárvöllum, í Skógum og Sólheimum
höfðu verið græddir. Hún lét því gera
mælingar á kortum herforingjaráðsins á
öllum hinum stærri sand- og melasvæð-
um. Þessar mælingar gerði starfsstúlka
á Hagstofu íslands, Hjördís Jónsdóttir,
með leiðbeiningum og aðstoð skipulags-
stjóra, Zophoníasar Pálssonar, er einnig
lánaði mælingatæki, en í samráði við
Pál Sveinsson sandgræðslustjóra og Arn-
ór Sigurjónsson um það, hvað mæla
skyldi. Þeir Páll og Arnór höfðu hins veg-
ar samráð um það, hvernig meta skyldi
það, er mælt var, eftir því hve auðvelt
það mundi vera eða líklegt til græðslu.
En það, sem mælt var, mátu þeir í þrjá
flokka þannig:
1. Auðnir lægri en 400 m yfir flæðar-
mál, sambærilegar til græðslu Sólheima-
sandi og Skógasandi og a. m. k. ekki örð-
í Gunnarsholti eru nú víðáttumikil cg frjó- Landvinningar Sandgræðslunnar á Skógasandi.
söm tún, þar sem eitt sinn var svartur sandur. Ljósu reitirnir sýna hvað ræktað hefur verið.
SAMVINNAN 9