Samvinnan - 01.12.1958, Blaðsíða 6

Seyðisfjarðarkauptún um síðustu aldamót. Þá var byggðin meira undir Bjólfinum.
Stefán Baldvinsson, bóndi í Stakkahlíð Björgvin Jónsson, kaupfélagsstjóri hjá
og formaður Kaupfélags Austfjarða. Kaupfélagi Austfjarða á Seyðisfirði.
Gunnþór Björnsson, varaform. kaupfél.
hafa orðið þær breytingar, að svipmót
nútíðarinnar gnæfir liæst. Víst er
skemmtilegt að geta haldið svip fortíð-
arinnar að einhverju leyti, en þó er ekki
líklegt, að þessi svipur eigi framtíð fyrir
sér á Seyðisfirði. Staðurinn er nú aftur
í uppgangi. Minnsta kjördæmi landsins
og fyrrverandi höfuðstaður Austurlands
hefur verið síminnkandi í mörg ár, en nú
ei' blaðinu snúið við. Þar hefur verið
komið upp stórum og dýrum atvinnu-
tækjunr og allt bendir til þess, að gömlu
húsin víki fyrir öðrum nýjum áður en
varir.
Seyðisfjörður fékk kaupstaðarréttindi
árið 1895. Bæjaryfirvöldin hrintu
snemma í framkvæmd margvíslegum
velferðarmálum fyrir plássið. Árið 1898
var reist sjúkrahús og það tók til starfa
þrem árum síðar. 1908 var lögð bæjar-
vatnsveita, 1907 barnaskólahús og 1913
var reist rafmagnsstöð í Fjarðarseli inni
í dalnum.
Seyðfirðingar höfðu jafnan mikil sam-
skipti við erlenda sjómenn og verzlun
dafnaði þar fyrir þær sakir. Árið 1922
voru sett lög um fiskveiðar og þau tóku
með öllu fyrir það, sem áður hafði við-
gengizt, að erlend fsikiskip fengju að hafa
bækistöðvar hér við land. Fyrir þann
tíma höfðu ýmsar hinna erlendu fisk-
veiðiþjóða, svo sem Norðmenn, Eng-
lendingar og Frakkar, haft meiri og
minni bækistöðvar á Austfjörðum og
mikil samskipti við íbúa í sjávarþorp-
unum þar. Margir hafa haldið því fram,
að þessi samskipti hafi átt ríkan þátt í
vexti og viðgangi austfirzku sjávarþorp-
anna.
Heimsstyrjöldin fyrri dró úr þessum
samskiptum í bili, en þau voru í þann
veginn að hefjast aftur þegar fiskveiða-
löggjöfin kom til sögunnar.
Afleiðingar hennar fyrir Seyðisfjörð og
bæina á Austfjörðum urðu líkt og skorið
hefði verið á líftaug. Atvinnuleg og
menningarleg hnignun hélt innreið sína.
En þar kom margt til greina, sem lagð-
ist á eitt. Rangt væri að segja, að það
væri eingöngu fiskveiðalöggjöfinni að
kenna.
Fyrir þessa þróun fóru helztu verzian-
ir og fyrirtæki á Seyðisfirði á hausinn á
þriðja tug aldarinnar. Þar voru t. d.
Sameinuðu verzlanirnar, verzlun T. L.
Imslands, Wathnes verzlun og Stefán Th.
Jónsson. Á kreppuárunum eftir 1930 voru
miklir erfiðleikar á Seyðisfirði, en þó
hefur íbúatalan aldrei verið hærri. Þá
var hún um 1000 manns, en nú eru þar
um 800 og er aftur farið að fjölga.
Sorglegasti þátturinn í sögu Seyðis-
fjarðar er snjóflóðið mikla 1885. Frá þeim
atburði er sagt nánar hér í blaðinu í grein
Guðmundar Bekk Einarssonar, starfs-
manns Kaupfélags Austfjarða, en hann
var einn af þeim, sem lentu í flóðinu.
Það leiðir af sjálfu sér, að mikill snjór
hleðst í fjöllin kringum Sevðisfjörð og
snjóflóðahætta er þar mikil .Yfir vetur-
inn teppist vegurinn yfir Fjarðarheiði
langtímum saman og þá er ekki um aðr-
ar samgöngur að ræða en af sjó.
Árið 1936 var reist 500 mála síldar-
verksmiðja á Seyðisfirði. Snemma sumars
1957 var hafizt handa um stækkun verk-
smiðjunnar og var sá hluti kominn í
notkun um miðjan júlí. Nýja verksmiðj-
an er 2500 mála og með þeirri gömlu
verða afköstin um 4000 mál. Seyðis-
fjarðarbær á 98% í verksmiðjunni.
Stærsta atvinnufyrirtæki bæjarins er
fiskiðjuverið nýja. Það var byggt á ár-
unum 1952—1958. Fiskiðjuverið á tog-
arann Brimnes, sem leggur þar upp afla
sínum og var í sumar á Grænlandsmið-
um.
6 SAMVINNAN