Samvinnan - 01.12.1958, Blaðsíða 47

— Nú vilja menn bafa þetta einfaldara.
Þórður á Mófellsst.
(Framh. aj hls. 31)
hættir að nota. Sögin er i bezta lagi enn-
þá. Ef þú labbar með mér niður í kjall-
arann, þá skal ég saga svolítið fyrir þig.
Annars er ég nú alveg hættur þessu.
Svo gengum við niður í kjallarann.
Þar var sögin á sínum stað og Þórður
tók fjalarbút, stillti sögina á nákvæma
breidd og steig á fótskemilinn. Við það
snýst stórt hjól og af því liggur reim á
miklu smærra hjól, svo að snúningshrað-
inn á sjálfu sagarblaðinu verður mjög
mikill. Annars ætla ég ekki að lýsa sög-
inni nánar, en vona, að myndin segi
eitthvað til um útlit hennar.
í kjallaranum var mikið af allskonar
smíðaáhöldum og ég spurði Þórð, hvort
hann hafi smíðað sér fleiri áhöld en sög-
ina.
-— Ég smíðaði mér hefla hér áður fyrr,
en kevpti auðvitað í þá tönnina. Onn-
ur áhöld man ég ekki eftir að ég hafi
smíðað. I seinni tíð eignaðist ég ágæt
verkfæri, til dæmis maskínu til að bora
járn og með henni var líka hægt að bora
tré. Þó notaði ég oftast venjulega hjól-
sveif við það.
Húsið hérna á Mófellsstöðum var
smíðað 1926 og ég hjálpaði talsvert til
við það. Þá átti ég orðið algengustu
áhöld og smíðaði alla gluggana í húsið
og eitthvað af hurðum og innréttingum.
Og það er eins og þú sérð með gluggana,
að það er miklu flóknara smíði á þeim
heldur en vanalegt er að hafa það nú til
dags. Nú vilja menn hafa þetta einfalt
og laust við allt útflúr. Já, smekkurinn
breytist, maður lifandi.
— Mig minnir, að ég liafi séð mynd
af skáp með snúnum súlum á hornunum,
sem þú hefur smíðað.
— Já, það er rétt, — það var mikið
verk. Ég gerði snúninga á súlurnar eins
og á tappatogara og tálgaði það nálega
eingöngu með vasahníf. Snúningarnir
urðu að vera nákvæmlega jafnmargir á
livorri súlu og ég fékk það til að passa
nákvæmlega. Reyndar bjó ég mér til
verkfæri, sem gerði mér ögn hægara fyr-
ir með snúningana, — ég held að það sé
til ennþá. Ég smíðaði tvo svona skápa,
annar er á Svarfhóli, en hinn hjá systur
minni í Reykjavík. Svo smíðaði ég heil-
mikið af hlut, sem kallaður er „dægra-
dvöl“. Það er einskonar gestaþraut úr
koparvír. Nú, og allt mögulegt annað,
borð, stóla og allskonar skápa. Ég fékk
að þreifa á þessum hlutum á verkstæð-
um í Reykjavík og mundi þá alveg, þeg-
ar að því kom að smíða þá.
— Hefur þú ekki yndi af tónlist eins
og margt blint fólk?
— Ég hafði ákaflega gaman af söng
og músík, áður fyrr spilaði ég á orgel,
eftir eyranu auðvitað. Ekki var nú um
annað að ræða. En nú er ég alveg hætt-
ur því. — Heyrnin er farin að bila eins
og ég sagði þér. Þó get ég hlustað á út-
varp og hef gaman af því. Messunum
sleppi ég aldrei, hef mikið yndi af söngn-
um og ræðunum og þekki prestana á
röddinni. Við eigum kirkjusókn að
Hvanneyri héðan. Þar fermdist ég og
hef oft farið þangað til kirkju. — Trú-
maður? Já, það hef ég alltaf verið.
— En hvað um bækur og blöð?
— Ég hef alltaf látið lesa fvrir mig
bækur og blöð, já, mikil lifandis ósköp.
Og mikið hlakkaði ég til þess, þegar blöð-
in komu — á þriggja vikna fresti. Það
var nú áður en útvarpið kom.
Hafði líka ákaflega gaman af skákl-
skap og lærði mikið af rimum í gamla
daga — og kvað þær. Ég kunni líka mik-
ið af Ijóðum og hafði afskaplega gaman
af því að heyra íslendingasögurnar lesn-
ar. Ég trúi nú ekki öllu sem stendur í
þeim, en þær eru jafn vel skrifaðar fyr-
ir því.
Og Einar Kvaran, ég var hrifinn af
honum. Líka Gesti Pálssyni og Jóni
Trausta.
— En Kiljan?
— O-jú, víst er ég það. En fremur
því, sem hann hefur skrifað nú í seinni
tíð.
Svo gengum við út á hlaðið. Þórður
var svolitla stund að átta sig og segir
ratvísina fara þverrandi með aldrinum.
— Eg átti mjög liægt með að rata áð-
ur fyrr. Já, blessaður góði, ég gat farið
um allar trissur hér heimafyrir. Þegar
ég fór um túnið og var ekki alveg örugg-
ur, þá klappaði ég saman lófunum og
bergmálið sagði mér, livar ég var stadd-
ur. — Og nú er klukkan kortér yfir tvö,
sagði Þórður og tók upp vasaúr og
þreifaði á því. Vísarnir eru berir og upp-
hleyptir punktar í stað talna.
— Eg hafði gaman af að láta kunn-
ingjana sjá festina á úrinu eftir að ég
fékk það. Þeir furðuðu sig á þessu monti
í kallinum. En svo tók ég það upp og
sagði þeim, hvað klukkan var.
— En tíminn í heild sinni. Hefur hann
verið fljótur að líða?
— Já, blessaður vertu, þetta hefur
verið ákaflega fljótt að líða. Mér hefur
alltaf liðið svo vel. Engar æðrur, nei, til
hvers væri líka að vera að kvelja sig með
því.
Svo kvaddi ég öldunginn, og þegar
bíllinn kom út á þjóðveginn fyrir neð-
an Mófellsstaði, stóð hann enn á hlað-
inu og silfurhvítar hærurnar báru við
dimmbláan litinn í Skarðsheiðinni.
Framtíð ....
(Framh. af bls. 22)
sumra húsameistaranna, einkum
þeirra yngri, gefa þó nokkra von. Því
skal ekki trúað fyrr en á reynir, að
landinn ætli að gefast upp við að að-
lagazt skammlaust fjörðum og fjöll-
um.
Skálholtsbyggðina hygg ég bezt
setta sem næst Iðubrúnni og jafnvel
beggja vegna, en skal annars ekki ráð
gefa, nema hvað mér virðist æskilegt
að gróðursettir yrðu sem allra fyrst
lundir að minnsta kosti á báðum
biskupsstólum, og það garðar sem um
munar. Jón biskup Arason og synir
hans — sem ekki voru nefndir á nafn
á Skálholtshátíðinni — ættu fyrir
því, að aftökustaðurinn yrði girtur og
fáein tré gróðursett til minningar um
einu trúar- og frelsishetjur landsins.
Það ætti ekki að þolast að það end-
urtæki sig, að framferðið gegn þeim
sé feimnismál.
SAMVINNAN 47