Samvinnan - 01.12.1960, Blaðsíða 2

Móðir og barn.
Málverk eftir Carlo
Maratta, sem uppi
var á árunum 1625—
1713.
amvmnan
DESEMBER 1960 - LVI. ARG. 12.
Útg.: Samband ísl samvinnufélaga.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Guðmundur Sveinsson.
Blaðamenn:
Örlygur Hálfdánarson,
Dagur Þorleifsson.
EFNI:
4. Frá myrkri til ljóss, Guðmundur
Sveinsson.
6. Hróðólfur biskup í Bæ, séra Ein-
ar Guðnason.
7. Sumar kirkjur messa sjálfar,
Dagur Þorleifsson.
8. —9 Kirkjuteikningar.
10. Fallinn Samvinnuforingi,
Dr. Þorksll Jóhannesson. Minn-
ingargrein, Guðmundur Sveins-
son, Jónas Jónsson.
12. Hátíðahöld á Borðeyri, Dagur
Þorleifsson.
16. Framhaldssagan, Meyjnrnar
frá Martinique.
18. Vestfjarðarför Sveins Björnsson-
ar, forseta, 1951, skráð af Birgi
Thorlacius, ráðunsytisstjóra.
22. Ævintýri frá Hawaii.
25. Einu sinni var, smásaga eftir
eftir Tsekoff.
27. Á Heljardalsheiði, kvæði eftir
Þórodd Guðmundsson frá Sandi.
29. Dagur Þorleifsson rabbar við
yngsta kaupfélagsstjórann.
31. Stjörnuspáin.
32. Letrið á jörðinni, smásaga eftir
Selmu Lagerlöf.
37. Karl Kristjánsson, alþ.m. ræðir
við Skúla Guðmundsson alþ.m. í
tilefni sextugsafmælis hans.
Fylgirit: Jólabókin, Arthúr konungur.
Fréttabréfið.
Blaðið kemur út mánaðarlega.
Ritstjórn og afgreiðsla er í Sam-
bandshúsinu, Reykjavík.
Ritstjórnarslmi er 17080.
Verð árg. er kr. 120, í lausasölu
kr. 12.00.
Gerð myndamóta annast Prentmót hf.
Prentverk annast Prentsmiðjan
Edda hf.
Kaupfélag Hrútfirðinga
opnaði nýlega glæsilegt verzlunar-
og skrifstofuhús á Borðeyri. Borðeyri
má með réttu teljast nokkurs konar
helgistaður í augum íslenzkra sam-
vinnumanna. Árið 1869 gekkst Pétur
Eggerz, bóndi og verzlunarstjóri á
Borðeyri, fyrir stofnun verzlunarfé-
lags með bændum á norðvestanverðu
landinu. Ásamt Gránufélaginu, sem
stofnað var um sama leyti, átti þetta
félag ómetanlegan þátt í að ryðja
samvinnuhpgsjóninni braut hérlendis.
Arthúr konungur og riddarar
hringborðsins.
Jólablaði Samvinnunnar í ár íylgir í
sérstöku riti frásögn af Arthúr kon-
ungi og riddurum hringborðsins. Er
hér um að ræða fornkeltneskar hetju-
sagnir, sem eiga rót sína að rekja til
sjöttu aldar e. Kr. Sögusviðið er eink-
um England, sérstaklega vestari hluti
þess, og Wales. Mótun sína hlutu sagn-
ir þessar aðallega á riddarat.ímun-
um, enda færðar í letur um það leyti.
Þær eru tvímælalaust hinn merkasti
arfur, bókmenntalega og þjóðfræðilega
séð, sem Keltar hinir fornu hafa látið
eftir sig. Margar sagnanna bárust um
gervallan hinn kristna heim þegar
snemma á öldum, t. d. til íslands,sam-
anber danskvæðið um Tristram og ís-
old og rímurnar af Flóres og Blansi-
flúr. Hvergi hefur þó frægð Arthúrs
og kappa hans verið meiri en í hinum
engilsaxneska heimi, og um þessar
mundir mun vera í Englandi hafinn
undirbúningur að töku kvikmyndar
um þessar dáðrökku ævintýrahetjur.
Vitað er, að töluvert af keltnesku
blóði rennur í æðum íslendinga, og
oft hefur verið um það rætt og ritað
að hin mikla bókmenning okkar að
fornu og nýju ætti rætur sínar að
rekja til keltneskra erfða.
Hér skal enginn dómur á það lagð-
ur, en hitt leynir sér ekki, að margt,
sem fyrir kemur í hinum keltnesku
sögnum á sér hliðstæður í fornbók-
menntum okkar. Sir Lancelot, ímynd
riddaraskaparins, sem enginn gat
jafnast við, hvorki á vígvelli, í kurteisi
við konungshirð eða í eðallyndi og
manngöfgi, minnir í mörgu á Gunnar
á Hlíðarenda, og raunar fleiri persón-
ur íslendingasagna. Sir Lancelot vó
aldrei að óvini, sem lá fallinn fyrir
fótum hans. Kári Sölmundarson æpti
að brennumönnum sofandi, því hann
vildi ekki vinna á liggjandi mönnum
og vega skammarvíg. Jafnvel atgeir
Gunnars og fleiri ákvæðavopn ís-
lenzkra fornkappa eiga sína hlið-
stæðu í Exkalíbúr, sverði Arthúrs.
Þessi úrdráttur úr sögunum af Art-
húr og köppum hans, er nú birtist sem
fylgirit með Samvinnunni, er einkum
ætlaður hinum yngri í hópi lesenda
blaðsins, en vart er að efa, að margir
hinna eldri munu einnig geta haft
ánægju af.
Benedikt Gunnarsson,
listmálari, teiknaði myndirnar með
sögunni eftir Selmu Lagerlöí, sem
birtist í þessu blaði og er þýdd af Degi
Þorleifssyni. Einnig teiknaði Benedikt
myndina, sem fylgir áður óbirtu
kvæði eftir Þórodd Guðmundsson frá
Sandi.
Karl Kristjánsson,
alþingismaður, ræðir við Skúla Guð-
mundsson, alþingismann, í tilefni af
sextugsafmæli hans. Skúli á sæti í
stjórn SÍS, auk margs annars, sem
hann hefur sér á herðar tekið. Sam-
vinnan vill nota tækifærið og árna
honum allra heilla með það að vera
kominn á 7. hæðina, eins og Karl
kemst að orði í viðtalinu.
Söluskattsgreiðsla Kaupfélags
Héraðsbúa.
í septemberhefti Samvinnunnar
birtist skýrsla yfir söluskattsgreiðslu
kaupfélaganna. Rétt er að geta þess,
að þá féllu af vangá niður söluskatts-
greiðslur Kaupfélags Héraðsbúa, en
félagið hefur greitt kr. 83.023.00 fyrir
fyrsta tímabilið. Biður blaðið viðkom-
andi kaupfélag afsökunar á þessum
mistökum.
Birgir Thorlacius,
ráðuneytisstjóri, ritar í þetta hefti
Samvinnunnar um heimsókn Sveins
heitins Björnssonar, forseta, ti! Vest-
fjarða sumarið 1951.
Samvinnan
óskar öllum
☆ lesendum sínum
gleðilegra jóla,
árs og friðar.

2 SAMVINNAN