Samvinnan - 01.02.1968, Side 27

á öldinni. En leysingin, sem
hann olli, kom ekki hingað
nema óbeinlinis. Og þær sterku
hræringar i dönsku kirkjulífi,
sem brutust fram samfara
grundtvigsku vakningunni,
heimatrúboðið danska, bárust
ekki til íslands, nema í smá-
um mæli í byrjun þessarar
aldar, þegar þær voru teknar
að fjara og staðna í heima-
landi sínu.
Kierkegaard náði aldrei til
íslands. Hann verður, löngu
eftir dauða sinn, aflvaki nýrrar
heimspeki og guðfræði í álf-
unni. En þó að það gerist, er
hann áfram óþekktari á ís-
landi en Gormur hinn gamli.
Martinus lífsspekingur,
danskur maður, sem ég veit
ekki betur en að sé nálega
ókunnur í heimalandi sínu sem
og í öðrum löndum, hefur hins
vegar vakið talsverða athygli
hér, verið boðinn hingað og
allmikið auglýstur sem braut-
ryðjandi nýrrar og merkilegrar
lífsspeki.
íslendinga skortir sem sé
ekki alltaf sjálfstæði í við-
brögðum, þegar um er að ræða
áhrif utan frá. Mætti sá eig-
inleiki verða til mikils góðs,
ef hann væri vel ratvís. En sé
útsýn einhæf, er hætt við að
val og höfnun verði handa-
hófskennd og hugsun lokist
inni í þröngum rásum eða
jafnvel virkjum þegar frá líð-
ur. þaðan sem menn verjast
nýju lofti, e. t. v. undir svikn-
um þjóðernismerkjum.
Sú bylting, sem orðið hef-
ur á síðustu áratugum í sam-
skiptum við aðrar hióðir, hef-
ur að sjálfsögðu náð til kirkj-
unnar. En jákvæðu áhrifin af
beirri gjörbreyttu aðstöðu eru
hægfara á öllum sviðum og
ekki unnt að meta þau að svo
búnu. Mannfæðin á íslandi
veldur því m. a., að viðhorf
nýrrar kynsl^ðar ryðja sér
hægt til rúms. Mannfæðin
veldur því líka, að nýr og
ferskur áhugi hjaðnar oft í
ótíma vegna þess að örvun
skortir, hvatningu raunhæfrar
gagnrýni og skynsamlegs skiln-
ings. Þrátt fyrir samgöngur og
stóraukið nábýli við aðrar þjóð-
ir, erum vér enn einangraðir
á flestum sviðum menningar,
blátt áfram vegna þess, að þeir
íslendingar, sem þar hafa eitt-
hvað til brunns að bera, eru
svo fáir og eiga við þau örlög
að etja að eintrjánast sakir
þess að þá skortir vekjandi og
frjóvgandi samneyti við sína
líka.
fslenzka kirkjan hefur, eins
og þjóðin öll, hrokkið upp af
værð sinnar fornu einangrun-
ar og varla áttað sig á því, sem
orðið er. En kirkjan hefur þó
gert sér far um að neyta hinn-
ar nýju aðstöðu eftir því sem
tök eru á, og draga eðlilegar
ályktanir af því, að ný öld er
runnin. Og bylting tímans nær
ekki aðeins til íslands. Á síðari
tímum hefur hin dreifða,
kristna kirkja stigið stór skref
áleiðis til aukins samstarfs.
Flestar lútherskar kirkjur í
öllum heimsálfum eru nú
komnar í skipulegt samband,
Lútherska heimssambandið.
Það var stofnað 1947, þ. e. þá
var endanlegri skipan komið
á lauslegri samtök, sem verið
höfðu starfandi um aldarfjórð-
ungs skeið. íslenzka kirkjan
gerðist aðili að þessu heims-
sambandi á stofnfundi. Sam-
bandið er mikilvægt tæki til
sameiginlegra átaka og inn-
byrðis kynningar. Það kveður
saman allsherj arþing á vissu
árabili. Þar er kjörin stjórnar-
nefnd, skipuð 18 mönnum, og
starfsnefndir, sem vinna að
tilteknum verkefnum milli
þinga. Þær eru skipaðar fimm
mönnum hver. íslenzka kirkj-
an á fulltrúa í einni af 6 starfs-
nefndum sambandsins.
Það var tímamótaviðburður
í íslenzku kirkjulífi, þegar
stjórnarnefnd Lútherska
heimssambandsins hafði árs-
fund sinn hér í Reykjavík í
september 1964.
En alþjóðlegt samstarf
kirkjunnar hefur verið skipu-
lagt á víðtækara grundvelli.
Árið 1948 var stofnað Alkirkju-
ráð (World Council of
Churches), en það var árangur
af rúmlega 20 ára samvinnu
milli kirkjudeilda mótmæl-
enda. Austurkirkj an (orþodoxa
eða grísk-kaþólska) hafði ver-
ið virkur þátttakandi í þessari
samkirkjulegu (ckúmenísku)
hreyfingu og var meðal stofn-
enda Alkirkjuráðsins. Rúss-
neska kirkjan var þó ekki með
fyrr en 1961, en því ollu stjórn-
arvöldin rússnesku.
Rcmverska kirkjan stóð
lengi vel álengdar og var tor-
tryggin á þessa samstarfs-
og einingarviðleitni. En nú
hefur hún tekið nýja stefnu
með jákvæðu viðhorfi til ann-
arra deilda kristninnar og er
mjög vaxandi samband milli
Alkirkjuráðsins og páfastóls-
ins. T. d. hafa komið yfirlýs-
ingar um styrjöldina í Viet-
nam samtímis frá páfa og Al-
kirkjuráðinu og efnislega sam-
hljóða kröfur og tillögur um
frið.
íslenzka kirkjan er, ásamt
flestum öðrum lútherskum
kirkjum, aðili að Alkirkjuráð-
inu og hefur átt fulltrúa á alls-
herjarþingum þess.
Þá er íslenzka kirkjan þátt-
takandi í samstarfi Norður-
landakirknanna. Þær reka
sameiginlega merka stofnun í
Sigtúnum í Svíþjóð, Nordiska
Ekumeniska Institutet, og á
íslenzka kirkjan fulltrúa í
stjórn þeirrar stofnunar og í
ritstjórn tímarits, sem gefið er
út á hennar vegum.
Á síðustu árum hefur verið
allmikil og vaxandi samvinna
við kristni annarra landa á
svioi æskulýðsmála.
Ýmsar kirkjur hafa með sér
samtök um ungmennaskipti.
Þær bjóða unglingum frá öðru
landi og e. t. v. annarri kirkju-
deild til ársdvalar og þiggja
sams konar boð í staðinn. Und-
anfarin ár hafa erlendir ung-
lingar verið hér á vegum
kirkjunnar árlangt, dvalizt á
íslenzkum heimilum, setið í ís-
lenzkum skólum, tekið þátt í
safnaðarstarfi og fengið tæki-
færi til að kynna sér land og
þjóð. Flestir þeirra hafa orð-
ið færir um að bjarga sér í ís-
lenzku við dvöl sína hér. í
staðinn hafa íslenzkir ung-
lingar verið sendir utan til
ársdvalar, raunar allmiklu
fleiri en vér höfum tekið á
móti. Flestir hafa farið til
Bandaríkjanna, og miklu flest-
ir þeirra erlendu unglinga, sem
hér hafa dvalizt, hafa verið
þaðan, enda hafa bandarískar
kirkjur átt mestan þátt í þessu
samstarfi hingað til. En hlut-
ur annarra landa fer vaxandi.
Á sama sviði eru vinnubúð-
irnar, sem íslenzka kirkjan hef-
ur tekið þátt í. Þær eru rekn-
ar á þeim grundvelli, að ungir
sjálfboðaliðar taka að sér
ákveðin verkefni og eru hóp-
arnir skipulagðir þannig, að
sem flestar deildir kristninn-
ar og sem flest lönd eigi þar
fulltrúa. Dagurinn skiptist
milli líkamlegrar vinnu og trú-
arlegrar iðkunar og uppbygg-
ingar. Slíkar vinnubúðir hafa
verið hér á landi nokkrum sinn-
um og íslenzk ungmenni hafa
tekið þátt í þeim erlendis.
Vér erum ekki lengur útlæg-
ir frá allri veröldu á torfu
þessari. Kirkjan er enn þeirr-
ar vitundar sem hún var á
dögum Vídalíns, að þjóð þessa
afskekkta lands hafi ekkert
þegið dýrara í sögu sinni en
kristinn dóm. Hann sé í senn
verðmætust þjóðleg erfð og
sú líftaug, sem tengir oss þeim
uppsprettum, sem heimsmenn-
ingin sogar úr sína traustustu
næringu og eiga í sér fólgna
ómissandi, dulda hvata til
andlegrar endurnýjunar. Og
samkvæmt þessu mun hún á
ókomnum tíma rækja hlutverk
sitt sem íslenzk grein almennr-
ar kristni.
Sigurbjörn Einarsson.
Alþjóðlegur vinnuflokkur ungra sjálfboðaliða dyttar að kirkjunni á
Þingeyri.
23