Samvinnan - 01.02.1968, Blaðsíða 38

sem samstjórnin fjallaði um,
því það er augljóst, að íslend-
ingar gætu alls engin áhrif
haft í jafn tröllauknum sam-
tökum. Öðru máli gegnir um
stórar þjóðir, sem ganga í
bandalögin, því sumar þeirra
ganga þangað beinlínis með
það fyrir augum að geta ráðið
miklu í bandalögunum.
Jafnrétti útlendinga við
okkur hér í atvinnurekstri og
atvinnumálum gæti hæglega
leitt til þess, að íslendingar
misstu, áður en nokkur vissi
hvaðan á sig stæði veðrið,
gjörsamlega tökin á atvinnu-,
viðskipta- og félagsmálalífi
landsins. í þessu sambandi er
tímabært að minna á, að í
þeim löndum, sem mynda EBE
og EFTA, úir og grúir af fyrir-
tækjum, sem hvert um sig hef-
ur meiri veltu en sem nemur
allri þjóðarframleiðslu íslend-
inga, ekki aðeins ríkisveltunni
hjá okkur, heldur allri þjóðar-
framleiðslu íslendinga. Þar til
viðbctar koma svo margvísleg
tengsl á milli slikra fyrirtækja
í þessum löndum, og úr verða
hrein stórveldi innan þessara
bandalaga. í atvinnurekstrar-
og réttindamálum getur því
aldrei orðið um neitt raun-
verulega gagnkvæmt að ræða
á milli slíkra þjóða og íslend-
inga.
Ég er þeirrar skoðunar eins
og ég hef ætíð verið, að aðild
íslands að Efnahagsbandalag-
inu eigi ekki að koma til
greina.
Nú hafa menn mjög verið að
mikla fyrir sér þá erfiðleika
sem mundu skapast við það,
að Efnahagsbandalagið ásamt
EFTA-löndunum, ef þau færu
þangað inn, yrði eins konar
verndartolla- og haftabanda-
lag, sem lokaði önnur lönd úti
frá viðskiptum við sig með
verndartollum og höftum. Og
þetta er í rauninni grundvöll-
urinn í öllum þeim umræðum,
sem um þetta fara fram hér,
að þarna sé að þróast banda-
lag eða bandalög, sem ein-
angri sig viðskiptalega.
Ég hef ekki trú á því, að
þróunin verði á þennan hátt,
og hef ekki haft. Ég hef ekki
trú á því að V-Evrópu sé kleift
að girða sig þannig með vernd-
artolla- og haftapólitík, og tel
því að menn hafi hér tilhneig-
ingu til að mikla um of fyrir
sér þá hættu sem okkur stafi
í framtíðinni af verndartoll-
um Efnahagsbandalagsins og
EFTA-landanna. Ég tel að þró-
unin muni hljóta að ganga í
þá átt að þessir tollmúrar
verði lækkaðir og benti ég á
þetta strax, þegar Efnahags-
bandalagið kom til umræðu
fyrir nokkrum árum, og nokk-
uð hefur miðað einmitt í þessa
átt, t. d. í Kennedy-viðræðun-
um. Hér hlýtur að vera um
fyrsta skrefið að ræða, og
óhugsandi er, að til lengdar
verði hægt að loka Evrópu með
tollamúrum.
Ég hef haldið því fram, að
við ættum að bíða átekta, þó
að það virtist fljótt á litið gera
okkur eitthvert tjón í bili, og
þá í þeirri von að Efnahags-
bandalagið hlyti að fara út á
þá braut að gera ýmiskonar
tolla- og viðskiptasamninga
við önnur lönd, og kæmu þann-
ig skörð í tolla- og haftamúr-
ana, sem sýndist vera byrjað
að reisa. Ég tel, að slíkir samn-
ingar muni verða gerðir, og
hafa raunar þegar verið gerð-
ir samningar, sem skapa for-
dæmi okkur í hag. Við ættum
því ekki að taka strax upp
almenna samninga við Efna-
hagsbandalagið, en snúa okkur
að því síðar, þegar við teldum
heppilegan tíma vera til þess,
og stefna þá að því að gera
tollasamninga og viðskipta-
samninga við bandalagið sem
ekki væru byggðir á aðild.
Undanfarið hefur það komið
fram að þeir eru æði margir
sem hallast að þessari leið, og
vil ég í þessu sambandi minna
á, að þetta er einmitt önnur
af þeim leiðum sem ríkisstjórn-
in taldi koma til greina þegar
rætt var um þessi mál á Al-
þingi haustið 1962 og í árs-
byrjun 1963 rétt áður en de
Gaulle breytti viðhorfinu með
því að synja Bretum um inn-
göngu.
Kemur þá að hinum megin-
þætti þessara mála, en það er
EFTA eða Fríverzlunarbanda-
lagið. í því sambandi vil ég
minna á, að ríkisstjórnin hef-
ur nú snúið sér til stjórnarand-
stöðuflokkanna — gerði það í
nóvember — og stungið upp á
því, að sett yrði á fót sam-
starfsnefnd til þess að athuga
sameiginlega um viðhorf ís-
lands til EFTA og EBE og þá
með það fyrir augum að kom-
ast að niðurstöðu um það, eft-
ir hverju við ættum að sækj-
ast í samningum við þessa að-
ila, og yrði að þessu unnið í
vetur.
Rétt er að fagna því að rík-
isstjórnin gerði þetta, því hér
er um svo stórkostleg mál að
ræða, að lífsnauðsyn er að
ekkert sé gert í þeim, án þess
að fulltrúar allra stjómmála-
flokkanna hafi haft aðstöðu
til þess að brjóta málin til
mergjar sameiginlega. Það
kom einnig fram, þegar ráð-
herrann talaði við formenn
stjórnarandstöðuflokkanna um
þessi vinnubrögð, að gert væri
ráð fyrir því, að þessi sameig-
inlega athugun færi fram, áð-
ur en málin yrðu lögð fyrir
ýmis samtök í landinu til at-
hugunar, og tel ég einmitt
mjög þýðingarmikið að hafa þá
vinnuaðferð að búið sé að
skoða ýmsar hliðar þeirra á
þennan hátt áður en slíkt
kæmi til.
Þegar viðhorfið til EFTA er
skoðað verður að mínu viti
fyrst og fremst að hafa það í
huga, að öll EFTA-löndin vilja
ganga inn í Efnahagsbanda-
lagið. Þau hafa öll látið það
í ljós og sótt um inngöngu.
Finnland er á hinn bóginn
aukaaðili með sérsamningi og
hefur því alveg sérstöðu. Ríkin
sjö munu því vera reiðubúin
til þess að ganga inn á Róm-
arsáttmálann, og er það raun-
ar marg-endurtekið af þeirra
hálfu. Þetta verður að hafa
fast í huga, og það þýðir ekki
að loka augunum fyrir því að
EFTA-löndin vilja komast inn
í Efnahagsbandalagið sem
allra fyrst, sækja það af of-
urkappi og vilja þess vegna
leggja EFTA niður sem skjót-
ast. Þeirra áhugamál er því að
Álbrœðílan í Straumsvík í smíöum. Þar verður fjármagn ei lendra atvinnurekenda í fyrsta sinn virkt i
stórum stíl á fslandi.
34