Samvinnan - 01.12.1968, Blaðsíða 41

andrúmslofti óttans og ógnanna til aö
gera sér rétta grein fyrir því sálardrep-
andi ástandi sem þar skapast.
Skýrslur og sendibréf hafa borizt meö
leynd frá Grikklandi til ýmissa alþjóða-
stofnana og fréttamiðla, svo sem Am-
nesty International, Grikklandshreyf-
inga víða um heim, blaða og tímarita.
Sumt af þessu efni hefur verið birt op-
inberlega. Þannig birti til dæmis New
Statesman eftirfarandi frétt frá Mervyn
Jones 29. marz síðastliðinn, tæpu ári eftir
valdaránið: „Jerassimos Nótaras, grískur
háskólakennari, var handtekinn í októ-
ber síðastliðnum og færður til hinnar al-
ræmdu lögreglustöðvar í Búbúlínustræti
í Aþenu, þar sem hann sat sex sólar-
hringa í einangrunarklefa ánþess að fá
mat eða vatn. Þar og síðar í Averoff-
fangelsinu var hann yfirheyrður og
pyndaður í þrjá mánuði. Tvisvar var
hann „fórnarlamb“ sýndaraftöku með
tómum skothylkjum. Eiginkona hans og
móðir fengu aldrei heimild til að heim-
sækja hann, og í febrúar komust þær
að raun um að hann var farinn frá Ave-
roff-fangelsinu til óþekkts staðar. Hann
kynni að vera kominn í gröfina. Með-
limir andspyrnuhreyfingarinnar komust
hinsvegar á snoðir um, að hann hafði
verið fluttur um borð í skemmtiferða-
skipið Ellí. Þetta eldgamla skip hafði
komið frá Ítalíu uppí stríðsskaðabætur
á sínum tíma og var löngu hætt reglu-
legum siglingum. Á föstudaginn lýsti
blaðið Guardian skipinu sem „fljótandi
fangabúðum“. Þar eru í haldi foringjar
úr flotanum og ýmsir undirforingjar (15
samkvæmt opinberum upplýsingum, en
kannski eru þeir 100) sem voru í tengsl-
um við andspyrnuhreyfingamar. Kannski
eru valdhafarnir að undirbúa sýndar-
réttarhöld þar sem flotaforingjarnir
Tónskáldið Þeódórakis leikur fyrir son sinn
verði dregnir fyrir rétt með borgaraleg-
um lýðræðissinnum einsog Nótaras, sem
yrði sakaður um að grafa undan þegn-
skap hermannanna. Eftir mánaðardvöl
um borð í EIlí var Nótaras aftur fluttur
í fangelsið, þar sem kona hans fékk að
heimsækja hann einu sinni, aðeins einu
sinni. Ég hef frétt í bréfi sem smyglað
var til mín, að hann hafi verið pynd-
aður með raflosti. Kona hans telur að
líf hans sé í hættu. Ég hef líka frétt að
annar fangi, Harambolos Prótópapas,
framkvæmdastjóri „Gríska sósíalista-
sambandsins“, „hafi verið barinn á svo
hrottalegan hátt, að hann þjáist nú með
jöfnu millibili af alvarlegum andlegum
glompum". Þremur mánuðum eftir hina
fölsuðu sakaruppgjöf eru samkvæmt
áreiðanlegustu heimildum yfir 1000
manns í fangelsum fyrir pólitískar sakir,
og eru þá ótaldir 2500 fangar í fanga-
búðum eyjanna. Hvað eiga Grikkir að
gera? Andspyrnuhreyfingarnar, Lýðræð-
ishreyfingin og Föðurlandsfylkingin
(það eru fagnaðartíðindi að viðleitni
þeirra er nú samræmd), veita svör við
því í sameiginlegri yfirlýsingu: „Báðar
hreyfingarnar eru reiðubúnar að taka
þátt í hverskonar baráttu, einnig þeirri
harðvítugustu. Söguleg reynsla hefur
kennt Grikkjum að frelsið er ekki gefið,
heldur unnið.“
Við frásögnina um Nótaras og Prótó-
papas mætti bæta fjölmörgum öðrum,
ef tími leyfði, því af nógu er að taka.
Rannsóknarnefndir hafa hvað eftir ann-
að farið til Grikklands í því skyni að
kanna ástandið, og þær hafa komizt á
snoðir um margt, þó allt væri gert af
hálfu þarlendra valdhafa sem hægt var
til að torvelda störf þeirra. Er stundum
jafnvel kátlegt í hinum hörmulegu frá-
sögnúm að lesa um athafnir grísku fas-
istalögreglunnar til að setja erlendum
blaðamönnum, lögfræðingum og öðrum
forvitnum gestum stólinn fyrir dyrnar.
Tveir Ástralíumenn, Frank Galbally og
James Kimpton, báðir háskólaborgarar,
fóru til Grikklands í fyrravetur á vegum
áströlsku Grikklandshreyfingarinnar og
hafa birt skýrslu um för sína og þær
hrollvekjandi uppgötvanir sem þeir
gerðu. Þeir hittu nokkra fanga, sem af
einhverjum ástæðum höfðu verið látnir
lausir, þó mál þeirra væru aldrei tekin
fyrir af dómstólum, og báru margir
þeirra ljót sár og önnur líkamleg merki
um pyndingar. Þeir fengu þá athyglis-
verðu skýringu hjá einum þessara fanga,
að fórnarlömb pyndinganna væru valin
af algeru handahófi og ekki í neinum
sjáanlegum tilgangi öðrum en þeim, að
þetta fólk segði frá meðferðinni sem það
hefði sætt, eftir að það losnaði úr haldi,
og vekti þannig ugg og ótta nágranna
sinna og annarra sem fréttu af pynd-
ingunum. Þessi aðferð virðist hafa borið
tilætlaðan árangur, því óttinn lá einsog
farg á allri grísku þjóðinni, sem er að
eðlisfari lífsglöð og léttlynd.
Það er einkum tvennt sem alþýða
manna í Grikklandi óttast nótt sem nýt-
an dag: fyrirvaralausa fangelsun fyrir
engar eða upplognar sakir og tilefnis-
lausar pyndingar. Nítíu prósent þeirra
Grikkja, sem Ástralíumennirnir áttu tal
við á götum úti, í búðum, á veitingastöð-
um og víðar, þverneituðu að ræða um
stjórn landsins eða segja álit sict á henni.
Þeir áttu einnig tal við tvo fyrrverandi
forsætisráðherra Grikklands, Georg Pap-
andreú og erkióvin hans á stjórnmála-
sviðinu, Panajótis Kenellópúlos, arftaka
Karamanlís í hægriflokknum E. R. E.
Báðir lögðu áherzlu á þá skoðun sína,
að herforingjarnir ælu á ótta lands-
manna til að halda völdum, enda hefði
einn þeirra opinskátt lýst því yfir, að
bezta leiðin til að tryggja hlýðni þjóð-
arinnar væri að halda henni í stöðugum
ótta.
Papandreú, hin áttræða stjórnmála-
kempa, sagði orðrétt: „Segið heiminum
að við þjáumst. Segið heiminum að þjóð-
in sé skelfingu lostin. Biðjið ríkisstjórnir
frjálsra þjóða að stuðla að því, að við
fáum frjálsar kosningar eins fljótt og
hægt er. Grikkland hefur þjáðst mikið
á liðnum árum fyrir hugsjónir lýðræð-
isins. Frjálsar þjóðir heims standa í skuld
við Grikkland, skuld sem þær fá aðeins
goldið með því að koma landinu til
hjálpar á stund angistarinnar."
Kanellópúlos sagði orðrétt: „Enginn
vafi leikur á því, að herforingjarnir
stjórna í krafti óttans og ætla sér að
efla og viðhalda óttanum meðal fólks-
ins. Segið þjóðum allra landa, að við
höfum þjáðst og þjáumst enn. Segið
þeim að við munum halda áfram að
berjast fyrir lýðræði, en við getum ekki
gert okkur vonir um að sigra án hjálp-
ar frelsisunnandi manna um heim all-
an. Auðvitað var engin kommúnistaupp-
reisn yfirvofandi."
Þetta voru orð Kanellópúlosar, leiðtoga
flokksins lengst til hægri í grískum
stjórnmálum, og þarf varla annarra vitna
við um þá fáránlegu skýringu herfor-
Sakborningar fyrir herrétti í Aþenu. í fremstu röð frá vinstri standa Nótaras og Prótópapas.
41