Samvinnan - 01.02.1971, Blaðsíða 8

ÞORSKANET
UPPSETT LÍNA
ÁBÓT
TEINATÓG
BAUJUR & BELGIR
BAUJULJÓS
FENDERAR
FLOT FYRIR ÞORSKANET
FISKIKASSAR
O. FL. ÚTGERÐARVÖRUR
SÍMAR: 17080
OG 42000
fræðaþættir hafa að mestu
horfið sömu leið. Samvinnu-
málin svokölluðu eru nálega
útskúfuð hornreka.
Þið grípið á mörgum og ólík-
um málum, með of mörgum og
missterkum höndum, en slepp-
ið þeim flestum of fljótt. Ég
held að þú ætlir Sam-vinnu
þinni meira verkefni en þið
ráðið við. Nýtt málefni í hverju
nýju blaði, vafið i málróf
margra manna, minnir á mold-
byl úr öllum áttum, sem lík-
legastur sýnist til að kæfa allt
líf í kaf. — Hópgreinarnar
munu flestar vera allvel samd-
ar, en of fáar gæddar þeim
andríka mætti, sem þarf til að
vekja þjóð af vanasvefni.
Að mínu viti væri til bóta, að
minnka Samvinnuna verulega.
Ég vil minnka brotið um fjórð-
ung og fyrirferð lesmáls um
þriðjung eða helming — fækka
til muna hópgreinum og færa
efnið allt til styttra forms.
Það á að gera Samvinnuna
að blaði unga fólksins. — Blaði
sem lætur öll þess vandamál
vera sér viðkomandi og tekur
á þeim öllum með snillitökum.
— Blaði sem veldur vakningu
og hrifni, líkt og Skinfaxi litli
gerði fyrir 50 árum. — Blaði
sem tekur á stórum kýlum —
og sleppir þeim ekki aftur fyrr
en allur gröftur er kreistur út
úr þeim. — Blaði sem fyrst og
fremst boðar samvinnu og
heiðarlegt þjóðfélag. —
Samvinnufélögin flest voru
stofnuð í fáeinum lotum, í erf-
iðu árferði — þau elztu í harð-
indum eftir 1880 — þau yngstu
á kreppuárunum kringum 1930.
Öll hófu þau göngu við mikla
fjárhagsþröng, en mikinn
áhuga og litlar kröfur flestra,
sem fyrir þau unnu — og jafn-
framt varfærlnn heiðarleika
flestra, sem fyrir þeim réðu.
Flest komust þau svo vel á legg,
að þau urðu stórveldi hvert á
sínu svæði. En það fór fyrir
þeim sumum líkt og nýríkum
oflátungum: Velgengnin steig
stjórnum þeirra til höfuðs, svo
að þær frömdu ýmisleg gönu-
hlaup. Algengasta öfugsporið
eru stóru, dýru kjörbúðirnar.
Þær hafa kallað á óþarfar
vörubirgðir og fleira afgreiðslu-
fólk en annars þyrfti. Af því
leiðir: meiri launagreiðslur,
aukið vaxtatap og vörurýrnun.
Kjörbúðir geta verið góðar í
stórborgum og kaupstöðum á
stærð við Reykjavík. í íslenzk-
um sjávar- og sveitaþorpum
eru þær bláber bamaskapur,
sem oftast hlýtur að leiða til
ófarnaðar.
Þrátt fyrir háa álagningu
Það fór sem von var, að flest-
ir þreyttust á að skrifa ykkur
Samvinnunni. Ég skil það vel,
að þú saknar nú vinar í stað.
Eins og flest önnur blöð hér
á landi, er Samvinnan orðin of
stór. í fyrsta lagi er hún í of
stóru broti — og rúmast þess
vegna illa i bókahillum. Blaðið
hefur í mörg ár verið í tvö-
földu Skírnisbroti. Viö það
vinnst það, að pappírinn nýtist
betur en ella mundi. Á einni
blaðsíðu Samvinnunnar er
jafnstórt lesmál og á 3,3 Skírn-
issíðum. Árslesmál Samvinnu
samsvarar 1300 bls. bókar í
Skírnisbroti. Ég veit að af þessu
leiðir það, sem algengt er hjá
öllum stórum blöðum: Mikið af
efni Samvinnunnar fer óles-
ið fram hjá fjölda fólks.
Greinaflokkar um tiltekln efni
geta verið góðir og merkilegir.
En til þess að þeir verði al-
mennt lesnir, þurfa allir höf-
undar þeirra að kunna fyllsta
hóf á mælgi sinni. í flestum
greinum af þessu tagi eru um-
búðirnar meiri en efnið.
í 5. og siðasta hefti ritsins,
er prentaður greinaflokkur um
verkalýðsmál. Hann mundi
fylla 60 síður af Skírni. Helm-
ingur þess hefði verið nóg. Á
30 síðum mátti rúma mest eða
allt, sem máli skiptir í þeirri
sextugu mærð. Það lesmál
hefðu margir kynnt sér, sem
skortir til þess þol og tíma að
lesa 60 blaðsíðna málrófið.
Sam-vinna þín er óneitan-
lega stórt og fallegt blað — og
mjög ódýrt, miðað við íslenzkar
bækur, lesmál og pappírsgæði.
Eigi að síður uggir mig, að
áhrif hennar á íslenzkt þjóðlíf
séu helzti lítil. Ég efa að þau
hafi aukizt mikið við breytingu
þá, sem þú gerðir á blaðinu, —
líklega eftir erlendri fyrirmynd.
Enda er þess kannski varla von.
Mér finnst blaðið þunglama-
legra en það var á ritstjórnar-
tið Páls H. Jónssonar. Þá flutti
það nokkuð jöfnum höndum
samvinnuáróður, fræðslu- og
skemmtiefni. Skemmtiþáttinn
skarstu sundur af talsverðu
tillitsleysi. Fræg og vel skrifuð
framhaldssaga var felld niður
i miðjum kliðum, mörgum til
leiðinda. Rímuð ljóð og þjóð-
4