Samvinnan - 01.02.1971, Blaðsíða 50

í eina ríki Rómönsku Ameríku, þar sem
lýðræðislegar kosningar fóru fram á sið-
asta ári, kemst til valda sá frambjóðenda,
sem skýlaust lýsti yfir, að forsendan fyrir
lausn brýnasta þjóðarvanda væri að ná
auðsuppsprettum landsins úr greipum
bandarískra stórfyrirtækja og innlendr-
ar forréttindastéttar.
Hinn meginþáttur þeirrar stefnu í mál-
um Rómönsku Ameríku, sem Bandaríkja-
stjórn mótaði fyrir áratug, var að láta
rikjandi stjórnum þar um slóðir í té ótak-
markaða aðstoð, vopn, þjálfun og fjár-
muni, til að kæfa í fæðingu sérhverja til-
raun byltingarsinnaðra afla til að fylgja
fordæminu frá Kúbu og berjast til valda
með skæruhernaði. Við fyrstu sýn lítur
út fyrir, að i þessu efni hafi þó Banda-
rikjamenn haft erindi sem erfiði. Sjálfur
Che Guevara, fyrirmynd annarra skæru-
liða i Rómönsku Ameríku, laut i lægra
haldi fyrir lærisveinum bandarískra sér-
fræðinga i hernaði gegn skæruliðum,
þegar hann hugðist endurtaka i Andes-
fjöllum afrekin frá Kúbu.
En þegar nánar er að gáð, verður ekki
betur séð en þeir ætli að reynast sann-
spáir, sem tóku fregninni um liflát Gue-
vara með herópinu „Che lifir.“ Með þvi
áttu þeir við, að þótt maðurinn félli væri
málstaður hans ódrepandi. Þetta hefur
einmitt verið að ásannast með óvæntum
hætti i atburðum síðustu ára i Andes-
ríkjunum Bóliviu og Perú.
Perú og Bólivía
Herir beggja ríkja stóðu á síðasta ára-
tug yfir höfuðsvörðum skæruliðahreyf-
inga; það var Bóliviuher semvann á Gue-
vara. En áhrifin á herina af herferðunum
gegn skæruliðum, og fjallabændum sem
þeim hafði tekizt að vinna á sitt band,
einkum þó í Perú, hafa orðið þau, að her-
mennirnir sjálfir, einkum yngri liðsfor-
ingjar, hafa snúizt snöggt til vinstri og
tekizt á hendur að framkvæma á sinn
hátt þjóðfélagsbyltingu í líkingu við þá
sem vakti fyrir skæruliðunum sigruðu.
Þessi þróun hófst fyrr i Perú. Þar
hrifsuðu herforingjar völdin 1968 i nafni
þjóðlegrar byltingar, og hafa síðan haldið
sama strik. Herforingjastjórn Perú undir
forustu Juans Velascos Alvardos hefur
svipt erlend fyrirtæki drottnunaraðstöðu í
arðbærustu atvinnuvegunum og fjármál-
um landsins, og lét sig ekki i því máli, þótt
um skeið stappaði nærri að Bandarikja-
stjórn léti koma til slita stjórnmálasam-
band'j. Hafin er skipting stórjarðeigna
gömlu yfirstéttarinnar, og verði henni
haldið áfram samkvæmt áætlun, sér nú
fyrir endann á landsdrottnaveldi, sem er
jafn gamalt yfirráðum Spánverja í Perú.
Kaupsýslustéttinni er skipað að festa fé
sitt í atvinnulífi Perú í stað þess að flytja
það úr landi, eins og hingað til hefur ver-
ið háttur hennar.
Liðsforingjarnir eru sjálfir flestir af
ættum kaupsýslumanna og embættis-
manna, sem nú fá fyrirmæli um að fórna
nokkru af forréttindum sínum, svo unnt sé
að ummynda þjóðfélagið. He:foringjarnir
fa.a ekki dult með, að þeir reyni að fram-
kvæma byltingu ofanfrá með valdboði, af
því reynsla þeirra hefir sannfært þá um
Pólitískir jangar og vörður þeirra í Gúatemala
Fátœkraspítali i Bogota: tvœr í hverju rúmi
■ jl ' I

' i |
j
I ti ' 1
1 s f |t 1
I §|| 1
i. k
I
Götumynd frá Brasilíu: fórnarlamb hrœddra herforingja
46