Samvinnan - 01.12.1971, Blaðsíða 27

Dr. Björn Björnsson, Gunnar Björnsson og Sveinbjörn Bjarnason.
hag náungans, hvort sem hann
er trúaður eða ekki, og hún
mun beita sér fyrir öllum þeim
endurbótum á þjóðfélagskerf-
inu sem hún veit beztar og
sannastar á hverjum tíma. Og
þar hefur hún aðeins eina við-
miðun; það er að þessi maður,
náungi minn, geti lifað mann-
sæmandi lífi og með mann-
sæmandi lífi á ég við, að hann
hafi frelsi til að elska náunga
sinn. Þetta frelsi er hægt að
skerða á ýmsan hátt, til dæm-
is með því að gera manninn
sjálfhverfan, með því að ala
upp í honum eigingirni, auð-
söfnunarhvatir og ýmislegt
annað, þannig að hann verði
steinrunninn og sé bókstaflega
sviptur möguleikanum til að
koma til móts við náunga sinn
á ábyrgan hátt. Þessi hætta
er mjög fyrir hendi í velferð-
arþjóðfélögum.
Hólmfríður: Kemur þetta þá
ekki fram í þjónustu þeirra
einstaklinga, sem hafa undir-
gengizt lifsreglur kirkjunnar
og kristinnar trúar, en ekki
endilega hjá öðrum einstakl-
ingum, sem ekki eiga trúna?
Séra Sigurður: Byltingin byrj-
ar á því, að mennirnir læra að
elska Guð, og ef þeir læra að
elska Guð, þá er þeim annt um
alla menn. Þessvegna hljóta
þeir, að svo miklu leyti sem
þeir kunna að elska Guð, að
láta sér annt um aðra menn,
hvort sem þeir eru kristnir eða
ókristnir.
Hólmfríður: Já, í þjónustu
sinni, en ekki með því að berja
þá í hausinn með einhverjum
reglum, sem eru þeim fram-
andi.
Gunnar: Ég held við séum
komin að spurningunni um
það, hvort kristindómurinn
hafi gert gagn og geri gagn í
þjóðfélaginu.
Séra Sigurður: Því verða aðrir
að svara en við. Við erum að
svara fyrir kirkju og kristin-
dóm, en við getum alls ekki
sagt um það.
Gunnar: Menn benda oft á
það, að kirkjan hafi boðað
kristna trú í tvö þúsund ár, og
spyrja hvort afraksturinn sé
nú ekki heldur lítill. Þessi
hugsunarháttur virðist gera
ráð fyrir því, að kirkjan hafi
starfað með sama fólkinu á
sama tima alltaf, einsog skóla-
kennari sem væri með sama
bekkinn alla sína ævi, og að
lokum féllu allir á prófinu. Ég
held það sé alvarleg spurning,
að hver einstaklingur sé fús til
að gangast undir skilyrði krist-
indómsins. Mundi til dæmis
nokkur geta neitað því, að
hann gerði gagn, ef hann af
heilum hug reyndi að fullnægja
þeim skilyrðum sem kristin trú
setur? Ég held óhætt sé að
fullyrða, að í einkalífi hafi
enginn maður þá reynslu, að
hann hafi ekki erindi sem
erfiði, hafi hann í einlægni
reynt að fylgja boðum kristin-
dómsins. Eins held ég sé um
mannlíf í heiminum almennt.
Hafa forustumenn þjóðanna
gefið kirkjunni færi á að beita
sér? Við höfum verið að fylgja
Barrabasi í tvö þúsund ár, og
nú er kominn tími til að velja
Krist.
Sigurður Örn: Ef það telst
gagnlegt, að fólk lifi mann-
sæmandi lífi, þá hefur enginn
aðili gert jafnmikið gagn i
heiminum og kirkjan.
Sveinbjörn: Flestar félagslegar
umbætur eru að einhverju
leyti runnar af rót kristinnar
trúar.
Séra Sigurður: Eða að minnsta-
kosti studdar af henni. Þess-
vegna getur kirkjan verið
vinstrisinnuð, þegar svo ber
undir, alveg einsog hún getur
verið hægrisinnuð, þegar því
er að skipta. Nú er ég að tala
um kirkju nútímans, en ekki
gamlar kirkjur sem voru að
berjast við hefðir og sögulegar
erfðir. Kirkjan getur ekki heyrt
til neinum pólitískum stefnum
nema einungis um sinn.
Árni: Það er talað talsvert
mikið um möguleikana á eins-
konar vinstrivillu í kirkjunni.
Hvað þýðir einhverskonar
stuðningur við hægristefnu
innan kirkjunnar?
Séra Sigurður: Það getur verið
villa lika. Það er til jafnt
hægrivilla sem vinstrivilla.
Hægrivilla mundi þá vera það,
sem hér hefur verið tilhneig-
ing til, að eltast við það sem
er liðið og halda sig við það.
Ulfaldinn og nálaraugaö
Árni: Ég átti nú við hinn efna-
hagslega grundvöll þjóðfélags-
ins.
SAM: Já, við hlupum yfir
spurninguna um einkaeignar-
réttinn áðan. Mér hefur ævin-
lega funiizt gæta ákveðinnar
tilhneigingar hjá kirkjunnar
mönnum, ef ég má nota það
hugtak, að skýra burt líkingu
Krists um auðinn, úlfaldann
og nálaraugað. Það er gjarna
bent á, að þetta beri ekki að
taka alveg bókstaflega, en er
sú túlkun endilega rétt?
Hólmfríður: Er þetta ekki bara
spurning um það, að hve miklu
leyti kristinn einstaklingur
beygir sig undir kröfur Krists?
SAM: Gott og vel. Nú er krafa
Krists að menn skuli ekki safna
auði og ekki lifa í vellystingum,
allra sízt meðan hálf heims-
byggðin sveltur.
Hólmfríður: Sammála. En þetta
er ekki heimtað af öðrum.
Séra Sigurður: En það er einn
hlutur i þessu; þegar allt kem-
ur til alls, er trúin í þvi fólgin
að kasta sér áhyggjulaust á
sextugt dýpi, einsog Sören
Kierkegaard sagði, ef Drottinn
krefst þess. En svo eru til önn-
ur tilfelli i lifinu, þar sem
ekki er um neitt slikt að ræða,
og þá eru það einhver miklu
minni skref, sem eru ekki af-
gerandi skref, stundarskref
þar sem maðurinn gerir minna.
Þegar verið er að tala um, að
kirkjan eigi að vera svo al-
gjörlega óheimsleg, að henni
komi til dæmis ekkert við hvort
presturinn deyr úr hungri eða
ekki, það er minna málið. En
að hann deyi heldur en að af-
neita trú sinni, það er meira
málið; það er að kasta sér útá
sextugt dýpið. Við megum ekki
taka tilfellafræði inní þetta.
SAM: Það spillir nú ekki að
styðjast við raunhæf dæmi.
Séra Sigurður: Nei, alls ekki.
En viðvíkjandi því, sem sagt
var um nálaraugað, þá held ég
að taka megi öll orð Krists
bókstaflega, og þar geri ég
enga undantekningu, en því
aðeins bókstaflega að menn
skilji bókstafinn.
Gunnar: Ég held, að í þessu
tilfelli, sem nefnt var, um að
erfiðara sé fyrir rikan mann
að komast inní himnaríki en
fyrir úlfalda að komast gegn-
um nálarauga, þá verðum við
að gera okkur grein fyrir, hvað
átt er við með orðinu „ríkur“.
Séra Sigurður: Það er sá sem
treystir auðæfum sínum.
Gunnar: Og sá sem treystir
eigin mætti og eigin ágæti, er
fullur af sjálfbirgingshætti. Ég
held það sé frekar þetta en hitt
að hann eigi eitthvað í hand-
raðanum.
Sigurður Örn: Einmitt. Það er
spurningin um það, hverju
maður trúir, hvað maður gerir
að sínum guði. Hvort maður
gerir pyngjuna að guði sínum
eða treystir þeim lifandi Guði.
Sveinbjörn: Semsagt, hver sé
afstaða mannsins til auðæfa
sinna.
Sigurður Örn: En þá er lika
annar kostur. Maðurinn verð-
ur að hafa möguleika til að
taka þessa afstöðu til auðæf-
anna. Þjóðfélagið má ekki
skipuleggja lif mannsins þann-
ig, að þessi afstaða sé ekki
möguleg. Þjóðfélagið má með
öðrum orðum ekki svipta
manninn möguleikanum á að
taka sjálfur persónulega af-
stöðu til auðæfanna.
27