Samvinnan - 01.12.1971, Blaðsíða 46

einu er presturinn kominn með
300 fermingarbörn. Það sem
verra er: Þessi blessuð ferming-
arbörn eru svo önnum kafin í
skólanum, að þau geta alls ekki
sinnt fermingarundirbúningn-
um sem vert væri, þó þau væru
öll af vilja gerð. Þetta er nátt-
úrlega stundarfyrirbrigði þang-
aðtil þenslan hér minnkar og
kirkjan fær meira starfslið. En
það er samt ábyrgðarhluti fyrir
hana að láta þetta viðgangast.
Sveinbjörn: En bætir það úr
skák að seinka fermingunni um
eitt ár? Á að binda hana við
nokkurt ákveðið aldursskeið?
Ætti þetta ekki að vera frjáls
ákvörðun hvers einstaklings?
Árni: Einsog nú er, þá er þetta
bara þvingun umhverfisins. Þó
foreldrar kæri sig kannski alls
ekki um fermingu, eru þeir
einatt þvingaðir til að láta
ferma börn sín vegna veizlu-
haldanna og gjafanna allt í
kring.
Sveinbjörn: Börn sem eru full-
komlega heiðarleg og finna
ekki hjá sér hvöt til að ferm-
ast, þeim er þröngvað inní
þennan farveg af foreldrum
og umhverfi.
Séra Bernharður: Þarna er
náttúrlega líka við foreldrana
að sakast. Ég man það til dæm-
is úr mínum prestsskap, að það
var svo mikið miðað við ferm-
inguna: húsið var málað, það
var gert hreint eða teppalagt
fyrir ferminguna. Þetta er auð-
vitað fjölskylduhátíð. En mjög
mörg barnanna eru í rauninni
á móti öllu þessu tilstandi, þó
þau séu auðvitað fegin að fá
gjafir. Þau hafa oft talað um
það í alvöru, að í stað þess að
halda fermingarveizlur væri
nær að fara saman í ferðalag
eða gera eitthvað þarflegt, til
dæmis gefa peningana sem
annars færu í veizluhöldin.
Hinu verður ekki neitað, að það
er afarmikils virði fyrir kirkj-
una að hafa aðgang að næst-
um öllum unglingum landsins.
En mér finnst það vera skylda
prestanna að tala alvarlega við
börnin um það, hvort þau ætli
að fermast. Það er mikilvægt
að börnin fái þennan ferming-
arundirbúning, og þá einkan-
lega ef hann er á réttu aldurs-
og þroskaskeiði, en það verður
endilega að brýna fyrir þeim,
að þeim sé í sjálfsvald sett
hvort þau fermast.
Sveinbjörn: Auðvitað er mjög
mikils virði fyrir kirkjuna að
fá öll þessi börn, ef tækifærið
er réttilega notað. En það er
mikið tjón fyrir kirkjuna þar
sem tækifærið er ekki notað,
og líka mikið tjón fyrir börnin.
Séra Bernharður: Það sem hér
þyrfti að koma eru þessir svo-
kölluðu fermingarskólar um
sumartímann, einsog tiðkast á
Norðurlöndum. Þá fer prestur-
inn og býr með fermingarbörn-
unum i hálfan mánuð eða þrjár
vikur jafnframt því sem hann
fræðir þau.
Sveinbjörn: Annað óviðkunn-
anlegt i sambandi við ferming-
arathöfnina er sú hefð sem
skapazt hefur, að fjölskyldan
stendur upp þegar barnið er
fermt.
Séra Sigurður: Það er að hætta.
Séra Bernharður: Það er mjög
sjaldgæft útá landsbyggðinni,
en þetta er smávægilegt atriði.
Sveinbjörn: Það er ekki smá-
vægilegt atriði til dæmis fyrir
einstæðingsmæður.
Séra Sigurður: Um aldur ferm-
ingarbarna vildi ég segja, að
það ætti að færa hann niður
en ekki upp, ef honum verður
breytt. Ástæðan er sú, að þegar
börn eru komin á þennan ald-
ur og yfir hann, þá eru þau
rugluð á öllum sviðum, trúar-
lega, siðferðilega, vitsmuna-
lega, en fermingin er fyrst og
fremst trúarleg athöfn. Hún er
ekki þvinguð, vegna þess að ég
geri ráð fyrir að allir prestar
geri börnum það ljóst, að þeim
er frjálst að fermast eða láta
það ógert. Foreldrarnir gera
það sennilega sjaldan, en prest-
urinn gerir það. Svo er hitt
vandamálið, að presturinn hef-
ur svo mörg börn í einu, að
það nær engri átt. Hver lætur
sér koma til hugar að hægt sé
að kenna hundrað börnum i
einu? Þennan vanda verður að
leysa með fermingarskóla, þar
sem fleiri en einn prestur
stunda kennsluna. Síðan mín
fermingarbörn fóru yfir fimm-
tíu, hef ég skipt þeim niður í
þrjá til fjóra flokka og jafnvel
fimm í fyrravetur þegar þau
fóru uppí sjötíu. Það er ekki
nokkurt vandamál að upp-
fræða börnin þegar þannig er
farið að. En svo er það ein af
villum siðaskiptanna sem er
lögð alltof mikil áherzla á, en
það er að leggja svo mikið
uppúr þekkingaratriðum. Þetta
er trúaratriði, og börnin þurfa
að alast upp trúarlega, því að
fræðslunnar er maðurinn að
afla sér alla ævi. En trúarleg
afstaða tólf ára barna er enn
mjög jákvæð. Slik börn eru
mjög móttækileg, en það verð-
ur strax erfiðara þegar þau eru
orðin þrettán ára, að ekki sé
talað um fjórtán og fimmtán
ára aldurinn. Þetta er trúar-
athöfn sem við verðum að sýna
fyllstu virðingu, þó hún þurfi
að ganga í gegnum þessa of-
boðslegu erfiðleika í fjölbýlinu,
þannig að presturinn ræður
ekki við uppfræðsluna. Það
verður að breyta því, afnema
þann hátt sem nú er hafður á
þessu.
SAM: Þarf ekki líka að breyta
inntaki fermingarinnar? Hún á
að vera staðfesting á skírnar-
sáttmálanum, en ekki hefur
tólf ára barn þroska eða þrek
til að taka á sig slíka ábyrgð!
Séra Sigurður: Þroska, hvaða
þroska? Tólf ára barn er búið
að fá allar þær gáfur sem það
fær á ævinni.
SAM: Því eru nú samt ekki
veitt borgaraleg réttindi fyrr en
sextán til átján ára.
Séra Sigurður: En kirkjan er
ekki borgaraleg. Kirkjan er
mannleg.
SAM: Þú telur þá að tólf ára
barn eigi að bera fulla ábyrgð
á sjálfu sér og athöfnum sín-
um?
Séra Sigurður: Það ber sína
ábyrgð náttúrlega þegar það
er tólf ára.
SAM: Á það að bera ábyrgð á
fermingarheiti sínu?
Sveinbjörn: Það er mikil spurn-
ing, hvort það á að vera ferm-
ingarheit. Er þetta ekki tóm
vitleysa að vera að staðfesta
skírnarsáttmálann? Þetta er
sáttmáli sem ekki þarfnast
neinnar staðfestingar.
Séra Sigurður: Gallinn er sá,
að hvergi í kirkjunni nema í
austurkirkjunni er til almenni-
leg fermingarkenning. En ég er
sannfærður um það, að þar sem
fermingarundirbúningur er
ræktur með sóma er sjálf
fermingin afarmikilvæg fyrir
börnin. Sjálfur hef ég til dæmis
aldrei gengið í gegnum eins
merkilegan hlut og fermingu
mína, ekki vitandi vits. Hún er
logandi stólpi í mínu lífi.
Sveinbjörn: En þú varst fermd-
ur í allt öðru þjóðfélagi en því
sem við búum í.
Séra Sigurður: Munurinn er
ekki eins mikill og þið haldið.
SAM: Ég held að margir for-
eldrar, sem gjarna vilja taka
ferminguna alvarlega, sakni
þess, að kirkjan fordæmi af-
dráttarlaust allt pjattið, óhófið
og snobbið sem er samfara
fermingunni nú á tímum.
Séra Sigurður: Á tímabili var
orðinn siður að hafa vínveit-
ingar í fermingarveizlum. Það
er gjörsamlega horfið.
SAM: Það eru þeim mun fleiri
tertur og annar hégómi.
Séra Bernharður: En þetta er
náttúrlega mál foreldranna.
SAM: Kirkjan á bara ekki að
taka þetta í mál, meðan ferm-
ingin er á hennar vegum.
Séra Sigurður: Hvað segir þú
þá um samkomuhaldið í þjóð-
lífinu núna? Þú fordæmir ekki
það sem gerist í félagsheimil-
um og annarsstaðar í viku
hverri, en þó það sé haldin
veizla og hafðar miklar veiting-
ar í sambandi við fermingu
barns, þá er það forkastanlegt.
Hversvegna?
SAM: Sennilega fer ég þar vill-
ur vegar, en ég get ekki lagt að
jöfnu skrall í félagsheimili og
trúarlega athöfn einsog ferm-
inguna.
Séra Sigurður: Skrall? Þetta er
bara félagsleg athöfn.
SAM: Gott og vel, ef þetta er
félagsleg athöfn, hættið þá allri
hræsni og talið ekki um ferm-
inguna sem trúarlegan áfanga.
Séra Sigurður: Hún er félagsleg
athöfn, fjölskylduhátíð, alveg
á sama hátt og útfarardrykkj-
ur.
SAM: Þá veit ég það, og þú ert
ánægður með þetta einsog það
er?
Séra Sigurður: Það vil ég ekki
segja, en ég tel enga ástæðu til
að fara að berjast á móti þessu.
Það þarf að lagfæra það, mæta
tímanum, skipuleggja undir-
búninginn betur — einn prest-
ur getur ekki uppfrætt hundrað
börn.
SAM: Það er semsagt upp-
fræðslan sem þú ert óánægður
með, en ekki framkvæmdin á
sjálfri fermingunni og eftirköst
hennar?
Séra Sigurður: Alveg rétt, og ef
einhverju á að breyta, þá á að
færa fermingaraldurinn niður,
en ekki upp.
46