Samvinnan - 01.08.1972, Blaðsíða 40

eisi; það er ekkert undan þeim
að kvarta þannig.
— Nú eru öll ykkar bréf lesin.
Hvernig finnst þér það? Er
ekki erfitt að skrifa við þær
aðstæður?
— Ekki núorðið. Mér fannst
það fyrst, en þar fyrir utan
skil ég ekki tilganginn með
þessari ritskoðun vegna þess að
það er heimsóknartimi þarna á
hverjum sunnudegi, og í fyrra
skiptið, meðan ég var hér í
bænum og átti þægilegra með
að fara, fór ég þangað yfirleitt
á hverjum sunnudegi, ef ég
mögulega komst, og ég gæti
það þeirra vegna. Og þá fæ ég
að tala við hann. Núna er
heimsóknartíminn frá kl. 11 til
kl. 6, og allan þennan tíma
get ég talað við hann einslega
og sagt við hann hvað sem ég
vil, en svo er hvert einasta
bréf, sem ég skrifa, lesið! Sko,
mér finnst ekkert samræmi í
þessu.
— Hefur einhvern tíma ver-
ið stöðvað bréf frá þér?
— Nei, aldrei.
— En bréf til þin?
— Nei, aldrei.
— En er ekki mikill kostn-
aður við þessar heimsóknir?
— Jú, það er það náttúrlega,
þar sem ég er úti á landi núna,
og bara fargjaldið fram og til
baka er rúmar tvö þúsund
krónur.
— Og það er engin aðstoð við
þetta?
— Nei, það er það ekki.
Gallar á ríkjandi kerfi
— Hverjir finnst þér vera
helztu gallarnir á núríkjandi
fangelsiskerfi?
— Ja, eftir því sem ég hef
kynnzt þessu, t. d. á Litla-
Hrauni þar sem hann hefur
verið, þá finnst mér alveg
voðalegur hlutur að láta þessa
stráka, milli 30 og 40 stráka
á bezta aldri, vera þarna og fá
ekkert að vinna. Ég kalla þetta
ekki vinnu sem þeir fá; þeir
hafa kannski verið að steypa
netasteina eða hnýta öngla í
klukkutíma á dag eða 2 tíma,
og þeir fá kaup fyrir það,
borgað einn klukkutíma fyrir
daginn, að ég held; ef það væri
rekin þarna einhver verk-
smiðja, iðnaður eða eitthvað,
sem þeir gætu allir unnið við
og feng'u kaup fyrir, þá gætu
þeir bætt tjónið, sem þeir
hefðu valdið, og fengju svo að
eiga afganginn. Þá stæðu þeir
miklu betur að vígi þegar þei;
kæmu út. Þegar þeir koma út:
eiga þeir ekki neitt. Þeir hafa
kannski ekkert húsnæði i að
ver.da og enga vinnu, og þeir
eiga erfitt með að koma sér að
því að fá sér vinnu, því að þeir
eru margir hverjir svo sann-
færðir um, að engir taki þá í
vinnu, enda veit ég dæmi þess,
að þeim hafi verið sagt upp
vinnu. T. d. hafði kærastanum
mínum verið sagt upp vinnu.
það var áður en ég kynntist
honum, vegna þess að yfirmað-
ur hans komst að þvi að hann
hafði setið inni. Og þeir eru
voða smeykir við að fá sér
vinnu út af þessu. Þeir stæðu
alla vega miklu betur að vígi
ef þeir gætu að minnsta kosti
fengið sér húsnæði og fengið
sér að borða svona fyrstu dag-
ana eftir að þeir koma út. Fyr-
ir utan nú hvað þetta er óhollt
fyrir þá, bæði fyrir líkamlega
og andlega heilsu þeirra, að
ganga um svona iðjulausir,
fullfrískir menn.
— Hvað verður þá um marga
þessara manna, sem koma út
og hafa ekki neinn stað til þess
að flýja í?
— Þeir hópa sig saman og
drekka, draga hver annan út
i þetta aftur í mörgum tilfell-
um, held ég.
— Koma þeir oft til ykkar?
— Já, þeir hafa gert það, og
ég hef alltaf tekið þeim vel,
og ég veit að það er voða lítið
sem gera þarf fyrir þessa
menn, svo að þeim þyki vænt
um það. Ég man eftir einu til-
felli, þegar einn þeirra kom til
mín; þá var kærastinn minn
ekki heima, var í vinnu; hann
var að spyrja eftir honum. Ég
þekkti þennan mann ekki
neitt; hann hafði einu sinni
komið heim og ég vissi rétt
hvað hann hét. Og hann ætl-
aði sem sagt að tala við hann,
og svo bara bauð ég honum inn
og gaf honum kaffi og fór að
tala við hann, svona eins og
hvern annan mann, því að ég
lít þannig á þá, ekkert öðruvísi
en aðra. Og hann hefur svo
oft minnzt á þessar viðtökur,
einn kaffibolla og nokkur orð;
bara að tala við hann eins og
maður við mann. Þá var hann
nýkominn úr gæzluvarðhaldi
og taugakerfið ekki í sem beztu
lagi.
Hvað er hægt að gera?
— Hvað heldur þú að helzt
sé hægt að gera fyrir þessa
menn?
— Þegar þeir koma út?
— J a.
— Ja, það væri nú það fyrsta,
að einhver væri til að tala við
þá. Þeir þurfa að geta rætt sín
vandamál við einhvern, ekki
einhvern sem myndi prédika
yfir þeim, heldur bara að geta
rætt um þetta og þegið ráð-
leggingar. Það er hægt að ráð-
leggja þeim, en ekki að ætla
sér að ráða yfir þeim. Og svo
er náttúrlega mikið atriði fyrir
þá að fá vinnu og hafa ein-
hvern samastað, því það þarf
að byggja upp sjálfstraust
þeirra, sem er í molum þegar
þeir koma út. Það þarf ein-
hvern til að styðja við bakið
á þeim, ekki hjálpa þeim of
mikið, styðja við bakið á þeim
til að koma þeim á réttan kjöl,
svo þeir geti sannað sjálfum
sér, að þeir geti séð fyrir sér
og lifað eins og aðrir menn.
— Finnur þú mikinn mun á
þessum mönnum, áður en þeir
fara inn og svo þegar þeir
koma út aftur?
— Já, suma kannast ég við,
sem hafa lent oftar en einu
sinni inni, og mér finnst þeir
flestir fara hriðversnandi í
hvert skipti sem þeir lenda
inni.
— Að hvaða leyti?
— Þeir bara brotna meira og
meira niður, verða sífellt nei-
kvæðari og argir út í sjálfa sig
og alla aðra. Það eru furðuleg-
ustu hlutir sem þeir kenna
þjóðfélaginu um og aðstand-
endum sínum jafnvel og bara
öllum. Og mér finnst þeir allt-
af verða svartsýnni á alla hluti
eftir því sem þeir lenda oftar
inni og eru þar lengur. Svo
þetta er ekki nein betrunarvist
— það er alveg hægt að slá því
föstu. 4
í nýbyggingunni á Litla-Hrauni er m. a. þessi borðtennissalur, sem er þó lítið notaður.
40