Samvinnan - 01.10.1972, Blaðsíða 41

tvístraðir í tveimur félögum. Nýkjörinn
formaður Félags íslenzkra rithöfunda,
Guðmundur Daníelsson, lýsti þvi yfir á
einum fundinum, að sín persónulega
skoðun væri sú, að skipting rithöfunda í
tvö félög væri fáránleg og þjónaði engum
tilgangi öðrum en þeim að efla klíku-
skap og sundrung i röðum stéttarbræðra
sinna.
Tillögur um sameiningu félagsmanna
beggja félaga í ein allsherj arsamtök voru
bornar upp á framhaldsaðalfundum
þeirra í júni 1970. Þær voru samþykktar
einróma af Rithöfundafélagi íslands, en
felldar með öllum greiddum atkvæðum
gegn einu af Félagi íslenzkra rithöfunda.
Slík voru heilindi þeirra manna í síðar-
nefnda félaginu sem goldið höfðu tillög-
unni jákvæði sitt á rithöfundaþingi hálfu
ári áður, en hingaðtil hefur ekki komið
fram nein viðhlitandi skýring á atferli
þeirra né frétzt af röksemdafærslunni
sem hlýtur að hafa verið beitt til að við-
halda sundrung og máttleysi rithöfunda-
samtakanna.
Félögin hafa helmingaskipti í Rithöf-
undasambandi íslands, og vafalaust hef-
ur einhverjum lítilsigldum og skamm-
sýnum sálum í fámennara félaginu þótt
sinum hag betur borgið með óbreyttu
ástandi, en allir heilskyggnir menn hljóta
að sjá, að bæði er þetta ástand hrein
skrípamynd af venjulegum lýðræðisregl-
um og eins eru félagsmenn í hvoru félagi
um sig svo sundurleitir hópar, að frá-
leitt er að tala um tvo aðgreinda hags-
munahópa, þar sem fámennari hópur-
inn verði að tryggja sig gagnvart fjöl-
mennari hópnum. Hvernig sem á málið
er litið, stríðir skipting rithöfunda i tvö
félög gegn heilbrigðri skynsemi og öllum
lýðræðislegum röksemdum, að ekki sé
minnzt á beina félagslega og efnahags-
lega hagsmuni rithöfunda sem stéttar,
en vera má að einstakir menn eða smá-
hópar sjái sér hag í að viðhalda skipt-
ingunni til að auðvelda sér valdabrölt
eða eiginhagsmunapot.
Endurskoðun samnings
Á framhaldsaðalfundi Rithöfundafé-
lags íslands 21. september 1971 var enn
reynt að finna færa leið til að koma fé-
lagsmálum rithöfunda í eðlilegt horf. Þá
var einróma samþykkt svohljóðandi á-
lyktun:
„Framhaldsaðalfundur i Rithöfunda-
félagi íslands mælir með og samþykkir
fyrir sitt leyti, að rithöfundar, sem full-
nægja núverandi inntökuskilyrðum í rit-
höfundafélögin, geti orðið beinir aðilar
að Rithöfundasambandi íslands. Því sam-
þykkir fundurinn að óska eftir endur-
skoðun á þeim samningi við Félag ís-
lenzkra rithöfunda sem Rithöfundasam-
band íslands byggist á.“
Félagi íslenzkra rithöfunda var send
þessi ályktun í bréfi 24. september 1971,
en svar við því barst fyrst i bréfi 22. jan-
úar 1972, þar sem skýrt var frá þvi að
félagið hefði skipað þá Ármann Kr. Ein-
arsson og Þórodd Guðmundsson í við-
ræðunefnd um málið. Rithöfundafélag
íslands skipaði síðan Einar Braga og
undirritaðan í þessa viðræðunefnd, en
sannast sagna hefur gengið ótrúlega illa
að ná henni saman og enn verr að fá
skýr svör við þeirri málaleitan Rithöf-
undafélags íslands, að samningur félag-
anna verði endurskoðaður með það fyrir
augum að gera rithöfundum fært að
ganga milliliðalaust i Rithöfundasam-
band íslands. Er greinilegt að það verður
þungt undir fæti að fá hana samþykkta,
en hitt er að mínum skilningi jafnljóst
að þvi verður ekki unað áfram að Rit-
höfundasambandið löggildi klofning, sem
á sér engar viðhlítandi forsendur og er
rithöfundastéttinni til háborinnar
skammar. Verði tillaga Rithöfundafélags
íslands felld af Félagi islenzkra rithöf-
unda, þykir mér einhlítt að samningi fé-
laganna verði sagt upp, Rithöfundasam-
bandið leyst upp og fundin önnur leið
til að sameina þá rithöfunda, sem ekki
líta á klíkuskap og baktjaldamakk sem
verðugar leikreglur skapandi listamanna.
Af samtölum við höfunda úr báðum fé-
lögum er ég þess fullviss, að yfirgnæfandi
meirihluti rithöfunda fyrirverður sig fyr-
ir klofninginn og vill finna mannsæm-
andi lausn á vanda, sem að minu viti
er eins auðleystur og verða má, ef menn
vilja halda lýðræðisreglur í heiðri, ekki
aðeins í orði, heldur lika á borði.
Þurfa ekki að hætta
í sjálfu sér er ekkert meginatriði, að
rithöfundafélögin verði lögð niður um
leið og rithöfundar sameinast um eitt
fagfélag. Þau gætu sem bezt haldið á-
fram að starfa sem umræðu- eða
skemmtiklúbbar, ef þurfa þætti. Hins-
vegar verður að leggja á það ríka áherzlu,
að hin faglegu samtök fáist fyrst og
fremst við þau málefni sem varða störf
og kjör rithöfunda hérlendis og erlendis,
en láti önnur mál liggja milli hluta, hvort
heldur er pólitisk deilumál eða önnur
ágreiningsmál sem ekki snerta beinlínis
hlutverk eða kjör rithöfundarins í þjóð-
félaginu. Samtökin eiga með öðrum orð-
um að hafa heimild til að gera ályktanir
um meðferð rithöfunda hvar sem er í
heiminum; gagnrýna takmarkanir á rit-
frelsi og málfrelsi i austri og vestri, suðri
og norðri; verja samvizkufrelsi og berjast
fyrir ferðafrelsi rithöfunda; vera í stöð-
ugu forsvari fyrir hið frjálsa orð. En þau
eiga ekki að taka opinbera afstöðu til
annarra dægurmála. Með þessu móti
einu verður komizt hjá pólitísku þrasi
og árekstrum, sem valda sundrung og
flokkadráttum.
Einsog ástatt hefur verið undanfarna
áratugi, hefur það verið báðum rithöf-
undafélögunum kappsmál að laða til
sin nýja félagsmenn. Inntökuskilyrði í
FÉLAG ÍSLENZKRA RITHÖFUNDA (1. okt. 1972)
Heiðursfélagar:
1. Bjarni M. Gíslason, Danmörku.
2. Jakobína Johnson, U.S.A.
3. Poul P. M. Pedersen, Danmörku.
4. Prófessor Richard Beck, Kanada.
1. Andrés Kristjánsson.
2. Axel Thorsteinsson.
3. Ármann Kr. Einarsson.
4. Árni Óla.
5. Birgir Engilberts.
6. Björn Blöndal.
7. Bragi Sigurjónsson.
8. Einar Kristjánsson.
9. Eiríkur Sigurðsson.
10. Elinborg Lárusdóttir.
11. Erlendur Jónsson.
12. Pilippía Kristjánsdóttir.
13. Gestur Guðfinnsson.
14. Gísli J. Ástþórsson.
15. Gréta Sigfúsdóttir.
16. Guðjón Sveinsson.
17. Guðmundur Daníelsson.
18. Guðmundur L. Priðfinnsson.
19. Guðmundur Prímann.
20. Guðmundur G. Hagalín.
21. Guðmundur Halldórsson frá Bergsstöðum.
22. Guðmundur Ingi Kristjánsson.
23. Guðrún Jacobsen.
24. Guðrún Jónsdóttir frá Prestbakka.
25. Gunnar Dal.
26. Hanna Kristjónsdóttir.
27. Haraldur Á. Sigurðsson.
28. Heiðrekur Guðmundsson.
29. Helgi Sæmundsson.
30. Hilmar Jónsson.
31. Hreiðar Stefánsson.
32. Indriði Indriðason.
33. Indriði G. Þorsteinsson.
34. Ingimar Erlendur Sigurðsson.
36. Ingóifur Kristjánsson.
37. Jakob Jónasson.
38. Jenna Jensdóttir.
39. Jóhann Hjálmarsson.
40. Jóhannes Helgi.
41. Jón Björnsson.
42. Jón Helgason, ritstjóri.
43. Jónas Guðmundsson.
44. Jónas Tryggvason.
45. Kári Tryggvason.
46. Kristján Eldjám.
47. Kristmann Guðmundsson.
48. Loftur Guðmundsson.
50. Magnea frá Kleifum.
51. Páll H. Jónsson.
52. Ragnar Jóhannesson.
53. Ragnar Þorsteinsson.
54. Rúna Gísladóttir.
55. Sigurður B. Gröndal.
56. Sigurður Heigason.
57. Sigurjón Jónsson.
58. Stefán Júlíusson.
59. Vigfús Björnsson.
60. Þorbjörg Árnadóttir.
61. Þorsteinn Matthíasson.
62. Þorvarður Helgason.
63. Þórarinn frá Steintúni.
64. Þórir S. Guðbergsson.
65. Þórleifur Bjamason.
66. Þóroddur Guðmundsson.
67. Örn Snorrason.
41