Samvinnan - 01.06.1981, Blaðsíða 35

• Breytt hlutverk tölvu-
vinnslu
í þessu dæmi eru vanda-
málin ýkt og einfölduð að
töluverðu leyti. Samt finn-
ast mörg raunveruleg fyrir-
tæki sem eiga við þessi
vandamál að striða. Stjórn-
endur fyrirtækja þar sem
tölvuvæðing er umfangsmik-
il og stendur á gömlum
merg þekkja trúlega sjúk-
dómseinkennin i einhverri
mynd af eigin reynslu. En
hverjar eru orsakir þeirra?
Hvernig lenti fyrirtækið í
dæminu — og hin líka — á
villigötum? Svörin skipta
vissulega máli, og eru megin
ástæðurnar ef til vill þessar:
1) breytingar á hlutverki
tölvuvinnslu; 2) úrelting á
eldri kerfum m.a. vegna
langrar notkunar; 3) nýleg-
ar framfarir í tölvutækni;
og 4) skortur á sérhæfðu
starfsliði við tölvur og hug-
búnað.
Þegar viðskiptafyrirtæki
hófu tölvunotkun sína á
sjöunda áratugnum og
snemma á þeim áttunda,
var tilgangurinn oftast sá
að auðvelda störf sem ekki
voru margbrotin i eðli sínu.
einkum við útskrift launa-
útreikninga og einfalt bók-
hald. Tölvan var oftast stað-
sett í fjármáladeild og vann
á sviði fjármála og heyrði
undir stjórn þeirrar deildar.
Þótt sjálf tölvukerfin reynd-
ust mjög gagnleg, gegndu
þau á þessum árum einung-
is smáhlutverki i heildar-
starfseminni.
Með timanum hefur hlut-
verk tölvuvinnslunnar gjör-
breyst. Það hefur víkkað og
færst af takmörkuðu sviði
reikningshalds inn á aðal-
svið starfseminnar. Illger-
legt væri nú að reka fjöl-
mörg verslunarfyrirtæki án
tölvuvæðingar. Hið sama er
að segja um byggingarfélög,
banka og tryggingastofnan-
ir — og um allskyns fram-
leiðslustarfsemi, t.d. í sam-
bandi við birgðaeftirlit og
áætlanagerð. Sömuleiðis er
tölvuvinnsla ómissandi fyrir
opinberar stofnanir t.d. þær
sem fást við húsnæðismál.
Með öðrum orðum þá hefur
tölvuvæðingin þróast úr
smáhjálp, sem gerðist næst-
um af tilviljun, í viðamikla
tækni fyrir viðskipti og
þjónustu.
Tölvubúnaður til þessara
nota hefur þróast ört og
orðið stöðugt fjölhæfari og
mikilhæfari. En skiljanlega
útheimtir hver nýr hugbún-
aður og tækni aukið álag á
starfslið tölvudeilda — bæði
forvinnendur og kerfisfræð-
inga, sem og stjórnendur
fyrirtækjanna. Tæknin
heldur siðan áfram að gera
kröfur við nýjar aðstæður
jafnvel þótt eitthvert kerfi
sé komið vel af stað hjá ein-
hverjum notenda. Venjulega
þarf að breyta kerfum alltof
oft vegna nýrra verkefna á
notkunartímabilinu, svo að
stöðug aðlögun er í raun og
veru mjög nauðsynleg. Gall-
inn er hins vegar sá að þess-
ar lappanir og lagfæringar á
kerfunum eru ósýnilegur
trafali á afkastagetu tölvu-
deildar á nýjum sviðum, —
og uppásnúningurinn eykst
i hlutfalli við notkun fleiri
tölvukerfa.
Þetta er staðreynd sem
hver einasta tölvudeild verð-
ur að horfast í augu við. Þar
sem tölvuvæðing á sér
langan aldur, er vandamál-
ið oft alvarlegast, enda ger-
ast nauðsynlegar breyting-
ar á gömlum kerfum sífellt
flóknari. Einnig er algengt
að þarfir fyrirtækja breyt-
ast verulega, jafnvel þannig
að upphafleg gerð kerfisins
kemur þeim ekki að neinu
gagni. Yfirleitt má vænta
viðhaldserfiðleikanna i hlut-
falli við aldur tölvubúnaðar-
ins. Þegar kerfi er orðið
fimm eða sex ára gamalt,
má oft búast við svo alvar-
legum vandkvæðum að þau
verða best leyst með nýjum
hugbúnaði.
Hjá fyrirtækjum sem byrj-
uðu á tölvuvæðingu sinni á
sjöunda áratugnum, eða
snemma á þeim áttunda,
finnast oft kerfi er bera slík
ellimörk. Stjórnendur slíkra
tölvudeilda gera sér ljóst að
viðhald þannig kerfa út-
heimtir alltof mikla vinnu
hjá sérhæfðu starfsliði og
tefur fyrir endurnýjun sem
orðin er aðkallandi. En hið
eina sem vekur athygli not-
enda er versnandi þjónusta
tölvudeildanna og jafnvel
skömmtun þeirra á hagnýt-
ingu nýrri hugbúnaðar.
Vandræðin ágerast skyndi-
lega, eða svo virðist mönn-
um, einkum þegar nýjungar
frá tölvuframleiðendum
koma á markaðinn.
Annað alvarlegt áhyggju-
35