Samvinnan - 01.12.1984, Blaðsíða 20

Næstum öll
fiskiskip
í Japan
eru í eigu
samvinnufélaga
Höfnin í Hachinohc. sem er önnur stærsta fisklöndunarhöfn í Japan. Fiskibáturinn stundar smokkfiskveiðar.
Japanskir fiskinienn
eru ekki í
launþegasamtökum,
eins og í hinum
vestræna heimi. í
staðinn eru þeir
félagar í
samvinnufélögum
fiskimanna.
irnar, en á þær er litið sem eignarrétt.
Veiðiheimildirnar eru margþættar,
þar koma til veiðarfæri, hverjar teg-
undir fiskjar má veiða, stærð skipa
o. s. frv. Veiðiheimildir eru veittar til
ákveðins tíma (5-10 ára).
Veiðiheimildir á fjarlægum miðum
eru hins vegar veittar af sjávarútvegs-
ráðherra.
• Félagsleg uppbygging
Félagslegt skipulag þeirra, sem stunda
sjávarútveg í Japan er með sérstökum
hætti. Það hefur reyndar komið fram
hér á undan, að sj álf lögin um fiskveið-
ar bera þessa merki.
Japanskir fiskimenn eru ekki í laun-
þegasamtökum, eins og gerist hér á
landi og reyndar í hinum vestræna
heimi.
í staðinn eru þeir félagar í sam-
vinnufélögum fiskimanna. Segja má
að svo til allir fiskimenn í Japan séu
félagsmenn í samvinnufélagi. Og þegar
stórúthafsveiðiskipunum er sleppt,
eru svo til öll veiðiskip í Japan í eigu
samvinnufélaga. M. ö. o. fiski-
mennirnir eiga sjálfir hlut í skipinu
sem þeir fiska á. 55% af fiski, sem
landað er í Japan kemur frá fiskiskip-
um samvinnufélaga, 30% frá fiskiskip-
um í eigu einkafyrirtækja og 15% frá
erlendum skipum.
Árið 1983 var tala félagsmanna í
fiski-samvinnufélögum 579 þúsund í
4.400 félögum. Af þessum félögum
voru um 1000 fiskframleiðslu- eða
fiskvinnslusamvinnufélög. Þessi 4.400
samvinnufélög hafa svo með sér
sambönd, fylkissambönd, sem eru að-
ilar að heildarsamtökunum Zengyor-
en.
Zengyoren er stórveldi í Japan og
mikilsráðandi í sjávarútvegsmálum.
Það rekur ýmsar verslunarþjónustu-
deildir fyrir fiskiskipaflotann, eins og
t. . olíuverslun, verslun með rekstrar-
vörur, rekur vinnslustöðvar og frysti-
geymslur.
Þá má ég ekki gleyma að skýra frá
því að Japanir hafa frá því 1976 sinn
verðjöfnunarsjóð eins og við hér á
íslandi, þó í öðru formi sé. Þeir kalla
þetta á ensku Fish Price Stabilization
Program. Fjármagn í Stabilization
Fund kemur frá þremur stöðum:
1. Frá ríkinu - framlög
2. Frá samvinnufélögum fiskimanna
og
3. Lánsfé frá bönkum og fjármála-
stofnunum, sem er langstærsti
hlutinn, enda þarf mikið fjármagn
til þess að fjármagna taprekstur
fiskiskipaflotans, - ég kem að því
síðar.
• Ein mesta fiskveiðiþjóð heims
Þá langar mig að minnast á, hvernig
sölufyrirkomulagið er á fiski upp úr
skipum. í Japan er afli yfirleitt boðinn
upp á fiskmarkaði við löndun. í sum-
um tilfellum getur hluti af afla farið í
umboðssölu. Það eru um 1000 heild-
sölumarkaðir í löndunarhöfnum, sem
eru í eigu samvinnufélaga fiskimanna
eða fylkissambanda þeirra. Félögin
annast ekki kaup heldur eru það
heildfisksalar, sem dreifa fiskinum
áfram til smásala eða þá til eigenda
20