Samvinnan - 01.03.1986, Blaðsíða 22

SAMVINNUHREYFING FRAMTIÐARINNAR
Við þurfum að notfæra okkur
stærð hreyfingarinnar
Eftir Ólaf
Friðriksson
Mað batnandi samgöngum er fjarlægð-
in frá Reykjavík ekki lengur vandamál
og ein birgðastöð nægir.
Það er ef til vill að bera í bakka-
fullan lækinn að reyna að huga
að framtíðarsýn í verslunarmál-
um samvinnuhreyfingarinnar næstu
12-14 árin. Við búum í þjóðfélagi
breytinganna. Við samvinnumenn
höfum yfirleitt ekki verið tiltakanlega
fljótir að aðlaga okkur breyttum að-
stæðum. Nú eru tímar erfiðleika í
öllum rekstri, háir vextir og mikil
samkeppni. Ef takast á að sigla sam-
vinnuskútunni í gegnum þann ólgusjó
og forða henni frá skakkaföilum eða
jafnvel strandi, þarf að meta allar
aðstæður að nýju.
• Innbyrðis samkeppni
Þegar kaupfélögin voru stofnuð mið-
aðist félagssvæði þeirra hvert um sig
við landfræðilegar aðstæður, enda
urðu menn ýmist að fara gangandi eða
ríðandi í kaupstað. Félögin voru frem-
ur einangruð og lítil samvinna eða
samstarf þeirra á milli, að undanskildri
stofnun Sambands ísl. samvinnufélaga
og samstarfi innan þess. Samstarf
kaupfélaganna hefur lítið breyst þessi
hundrað ár sem liðin eru frá stofnun
Kaupfélags Þingeyinga. Og enda þótt
samstarf hafi verið tekið upp á vissum
sviðum, er hörð samkeppni á öðrum.
Má í því sambandi nefna samkeppni í
sölu á fóðurvörum, unnum kjötvörum
og á fleiri sviðum.
9 Eitt markaðssvæði
Á síðustu árum hefur orðið algjör
bylting í samgöngumálum okkar ís-
lendinga. Vegir hafa verið lagðir og
brýr byggðar og stór hluti af þjóðvega-
kerfinu er að verða með bundnu
slitlagi. Þá hafa samgöngur í lofti og á
legi stórbatnað sem einnig hefur
minnkað fjarlægðir á milli staða. Nú
er því svo komið, að landið er orðið
eitt markaðssvæði. Fólk ber saman
verðlag á vörum í Reykjavík og úti á
landsbyggðinni og ætlast til að verðlag
sé sambærilegt burtséð frá miklum
aðstöðumun t. d. hvað varðar allt
lagerhald og því veltuhraða birgða og
vaxtakostnað. Vöruverð á Sauðár-
króki er til að mynda borið saman við
vöruverð á Akureyri og í Reykjavík,
en fremur lítið innan bæjarins sjálfs.
9 Spurning um leiðir
En þá vaknar spurningin: Hvernig
ætlum við samvinnumenn að bregðast
við breyttum tímum og minni „fjar-
lægðum'* á milli staða? Kaupfélögin
voru jú stofnuð m. a. til þess að
útvega félagsmönnum góðar vörur á
hagstæðu verði. Þessu hlutverki verð-
um við að sinna eins og kostur er á, en
spurningin snýst fyrst og fremst um
leiðir.
Ein af fyrstu leiðunum sem við
eigum að fara er að vinna meira
saman. Það gæti t. d. verið fólgið í því
að hætta að keppa innbyrðis og snúa
okkur að fullum krafti að hinum
raunverulegu keppinautum. í öðru
lagi á að nota þá miklu möguleika sem
felast í samvinnuhreyfingunni sjálfri