Samvinnan - 01.03.1986, Blaðsíða 44

Um Eystein Jónsson
og samvinnuhreyfinguna
eftir Vilhjálm
Hjálmarsson
Hugsjón
Sambandið og samvinnuhreyfingin viija umfram allt
vera styrkar stoðir í sjálfu þjóðarhúsinu,“ sagði
Eysteinn Jónsson þegar Samband íslenskra sam-
vinnufélaga minntist sjötíu og fimm ára afmælis síns
1977 en þá var hann formaður Sambandsstjórnar.
Hartnær hálfri öld áður vann hann með fleirum að
stofnun tveggja samvinnufélaga í Reykjavík með versl-
un og íbúðabyggingar að markmiði. Það tókst.
„Jónas var óþreytandi að stappa í okkur samvinnu-
stálinu,“ sagði Éysteinn um dvöl sína í Samvinnuskólan-
um. - Samvinnustálið í Eysteini hefur hvorki dignað né
á það fallið síðan.
# Samvinna sjálfsbjörg með samhjálp
Það er sjálfsagt engin tilviljun að Eysteinn Jónsson svo
að segja byrjar félagsmálastörf sín og endar þau á
vettvangi samvinnunnar. Ungur að árum sannfærðist
hann um það að samvinnuhreyfingin væri „samtök um
að hjálpa sér sjálfir og öðrum um leið“ svo vitnað sé enn
til hans eigin orða. Honum hefur því snemma þótt
samvinnustarfið verðugt þátttöku og fyllsta stuðnings. -
í þriðja og síðasta bindi ævisögu Eysteins
Jónssonar eftir Vilhjálm Hjálmarsson er
meðal annars fjallað unt Eystein og sam-
vinnuhreyfinguna. Þar er vel lýst ýmsum
grundvallaratriðum, sem samvinnumenn
byggja starf sitt á, og árásarefnum andstæð-
inga svarað einarðlega og með fullum rök-
um. Eysteinn hóf ungur afskipti af stjórn-
málurn og ferill hans varð farsæll og langur.
Þess vegna spannar saga hans helstu við-
burði Islandssögunnar á sviði þjóðmálanna í
meira en hálfa öld. Samvinnan vill vekja at-
hygli á þessu ítarlega og merka ritverki og
birtir í því skyni kafla úr því, sem á erindi
til allra samvinnumanna.
Mönnum virðist stundum ganga illa að þekkja
hugsjónirnar í hagnýtum klæðnaði vinnudagsins,
þegar þær eiga sem annríkast við að láta
drauma frumherjanna og drauma okkar rætast.
Og hann hefur sannfærst um það betur og betur með
árunum að umfangsmikil starfsemi samvinnufélaganna,
Sambandsins og kaupfélaganna, hafi orðið sannkölluð
„lyftistöng fyrir alla landsmenn
Éysteinn Jónsson hefur verið kaupfélagsmaður frá
því liann beitti sér fyrir stbfnun Kaupfélags Reykjavíkur
forðum og ætíð síðan og tekið þátt í félagsstörfum eftir
því sem tilefni gafst og ástæður leyfðu. En fleira er til
frásagna: „Allan stjórnmálaferil sinn var hann hinn
óþreytandi málsvari samvinnuhreyfingarinnar og hafði
veruleg áhrif á mótun löggjafar um samvinnufélög til
mikilla heila fyrir allt starf samvinnufélaganna til þessa
dags.“ - Hann hefur verið kjörinn heiðursfélagi Sam-
bandsins.
Andstæðingar samvinnuhreyfingarinnar ala gjarnan á
því, að óeðlilega mikil tengsl séu milli hennar og
Framsóknarflokksins. Um þetta segir Eysteinn:
„Framsóknarflokkurinn hefur alltaf tekið mjög ein-
dregna afstöðu með samvinnuhreyfingunni. Kjarninn í
því liði sem stofnaði hann voru áhugamenn í samvinnu-
hreyfingunni. Hugsjónatengsl eru þarna á milli og
samleið á samvinnubrautinni.
Er ekki best að vera hreinskilinn og benda á að
kannski er þetta af eitthvað svipuðum toga spunnið og
það að þeir í Alþýðusambandinu eiga fremur vingott við
suma flokka en aðra og þeir í Verslunarráðinu og
Kaupmannasamtökunum sömuleiðis, að manni skilst.
Þetta raskar ekki því að góða samvinnumenn og góða
verkalýðssinna er að finna í öllum flokkum og að menn
verða að vinna saman heils hugar í stéttarfélögum og
samvinnuhreyfingunni hvað sem öðrum viðhorfum
líður.“
Þetta þarfnast ekki frekari útlistunar enda stefnir
samvinnuhreyfingin ekki að sérréttindum fyrir sig. En
líkt og önnur starfsemi, hvort hún er rekin af einstakling-
um, félögum eða því opinbera, þarf hún að búa við
Eysteinn Jónsson á skrifstofu stjómarformanns í Sambands-
húsinu við Sölvhólsgötu, en hann átti sæti í stjóm Sambands-
ins frá 1944 til 1978. Hann var varaformaður frá 1946, en
síðan kosinn formaður stjórnarinnar 1975.
í vinnufötum
44