Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.05.1923, Blaðsíða 40

34 Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
verð og vinnugæði er aðalatriðið. Með því verði, sem nú
taka verksmiðjurnar á Akureyri og Álafossi fyrir kemb-
ingu og lopun, er mjög vafasamt, að geti borgað sig að
starfrækja kembi- og lopavélar sem sérstætt fyrirtæki,
með því verði, sem nú kostar að koma því upp.
VI. Hve margar ullarverksmiðjur er heppilegt að hafa í
landinu, hvað stórar og hvar? Hvað kosta slíkar
verksmiðjur?
Flestur verksmiðjurekstur borgar sig þeim mun bet-
ur, sem hann er stærri. þetta á sérstaklega heima um ull-
ariðnað. Erlend reynsla hefir sýnt, að smáu verksmiðjurn-
ar geta að jafnaði ekki kept við þær stærri. Hefir þetta
orðið til þess, að stækka ullarverksmiðjurnar svo mjög,
að það þætti ekki stór verksmiðja erlendis, sem unnið gæti
úr allri íslensku ullinni.
Engin ástæða er að ætla, að vér íslendingar hlýðum
öðru lögmáli um þetta en aðrar þjóðir. f>að væri því í
fljótu bragði eðlilegast að svara fyrstu spurningunni í fyr-
sögn þessa kafla á þann hátt, að hér ætti ekki að vera
nema ein ullarverksmiðja. Ýmsar ástæður eru þó til þess,
að æskilegt er, að verksmiðjurnar væru tvær, önnur á Suð-
urlandi, hin á Norðurlandi. Gæti það meðal annars orðið
metnaðaratriði, hvorri verksmiðjunni fyrir sig, að önnur
samskonar starfaði í sama landi.
Stærð þessara tveggja verksmiðja þarf ekki að vera
hin sama, en miða verður hana fyrst um sinn við innan-
landsþörfina og þann útflutning, sem víst er að náist.
þær tvær ullarverksmiðjur, sem til eru í landinu, eru
nú einmitt þannig settar, önnur á Norðurlandi, hin á Suð-
urlandi. Hvorugar þessar verksmiðjur geta heitið að hafa
nýtísku vélar og búnað. Verksmiðjan á Akureyri er þó í
þessu tilliti betur útbúin, bæði að því er snertir hús og
vélar. Hún hefir líka fleiri vélar. Verksmiðjan á Álafossi
má heita á fallanda fæti, þótt hún hafi verið rekin með
miklum dugnaði síðustu árin. Vélarnar eru flestar úrelt-