Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 47

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 237
á móti ófriðnum við stjórnarbyltingarmennina frönsku,
og á móti því, að beitt væri hörðu við nýlendur Breta í
Ameríku. þegar kom fram á 19. öld fór frjálslyndi þeirra
að aukast. þeir beittu sér fyrir afnámi þrælahalds og
þrælasölu, fyrir rýmkun kosningarréttar og betri með-
ferð á fátæklingum, en þó hafa íhaldsmenn átt allmikinn
þátt í umbótunum á þjóðfélagslöggjöf Englendinga á síð-
ustu öld.
I utanríkismálum hafa flokkarnir jafnan verið á önd-
verðum meið hvor við annan. Frjálslyndi flokkurinn hef-
ir oft verið óáleitnari og friðsamari, en íhaldsflokkurinn.
þó var það samt frjálslynd stjórn, sem sat að völdum,
þegar heimsstyrjöldin hófst 1914 og sömuleiðis Kríms-
stríðið 1884.
Á síðari tímum hafa verslunarmálin fremui' öllu öðru
skift mönnum í flokka. Frjálslyndi flokkurinn hefir nú í
nærfelt öld haft frjálsa verslun á stefnuskrá sinni, en
ihaldsflokkurinn barðist á móti afnámi tollanna, og nú á
síðustu tímum hefir hann gerst málssvari alríkistoll-
sambands, það er að segja, að nota verndartolla og for-
réttindi til þess að tengja hina ýmsu hluta ríkisins betur
saman. Heimsveldisstefnan (Imperialismus) hefir átt
traustari fylgismenn í íhaldsflokknum, en meðal frjáls-
lyndari hluta þjóðarinnar.
Verkamannaflokkurinn er spánnýtt fyrirbrigði í
breskum stjómmálum. það er ekki nema mannsaldur síð-
an hann fékk fyrst sæti á þingi, en hann hefir aukist
ákaflega á síðustu árum.*) þó erfitt sé að spá nokkru um
framtíð hans, virðist margt benda á, að hann muni með
tímanum taka sæti frjálslynda flokksins, sem þá muni
líða undir lok og tvíflokkaskiftingin komast aftur á hjá
Englendingum.
Hin forna þingstjórn Englendinga var fullkomin
höfðingjastjórn, einsog þingstjórn Islendinga á lýðveldis-
timunum. Fyrir rúmri öld kom fáum Englendingum til
*) Árið 1892 fékk liann 15 þingsæti, 1918, 62, 1924, 150.