Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 50

240
Tímarit íslenskra samvinnufélag-a.
eftir Vínarfundinn fór að brydda á smáuppþotum og
óeirðum á Englandi. þó þær væru bældar niður með litl-
um erfiðismunum, þá sáu þó margir að svo búið mátti
ekki standa, og nú fór hvert umbótafrumvarpið eftir ann-
að að koma fram á þinginu.
íhaldsmenn sátu að völdum og höfðu öruggan meii’i-
hluta í neðri deild, og því gátu þeir stöðvað flest helstu
uýmælin, en stundum fannst þeim heppilegast að slaka
á klónni. Einkum voru það stjórnvitringarnir Canning
(d. 1827) og Peel (d. 1850), sem komu fram ýmsum mik-
ílvægum endurbótum. þannig var 1829 kaþólskum mönn-
um gefinn réttur til þingsetu, eftir að þeir höfðu verið
útilokaðir frá þinginu í 156 ár. Enn merkilegri voru lög,
sem voru samþykt 1825, um að verkamenn mættu mynda
með sér félagsskap, til þess að vinna að bótum á launa-
kjörum sínum og styttingu vinnutímans. Óðara voru
stofnuð verkamannafélög (Trade-Unions) víðsvegar um
England, og með þeim kom nýr straumur inn í hið opin-
bera líf þjóðarinnar. Verkamannasamtök eru miklu eldri
á Englandi en annarsstaðar og er það meðal annars, of-
sökin til þess að faglærðir enskir verkamenn eru miklu
betur þroskaðir og mannaðir, en stéttarbræður þeirra í
öðrum löndum.
Whiggarnir komust til valda 1830. Grey jarl var for-
sætisráðherra, en Russell lávarður var aðalhvatamaður
að umbótum á kosningalögum landsins. Hér er ekki rúm
til að rekja hina miklu baráttu um endurbótalögin. Mót-
spyrna lávarðanna var hörð, en hún var loks brotin á bak
aftur og „The Reform Bill“ öðlaðist lagagildi 7. júní 1832.
þessi lög hafa orðið álíka fræg í sögu vorra tíma og
Magna Charta í sögu miðaldanna, en frjálsleg voru þau
engan veginn. það má segja að umbæturnar væru tvenns-
konar. Kjördæmaskiftingin var gerð réttlátari. Öll smá-
þorpin mistu þingmenn sína og reynt var að gera kjör-
dæmin nokkurnvegin jafn stór. þó þetta tækist ekki, var
þó loku fyrir það skotið að aðalsmenn og aðrir auðmenn
gætu keypt þingsæti einsog áður hafði tíðkast.