Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 90

280 Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
Úrræði það, er eg hygg að nú þurfi að grípa til, er
það, sem nú skal greina.
þingið verður að lögleiða sérstakan gróðaskatt, er
greiðist í sjóð, sem eingöngu má nota til að bæta húsa-
kynni, auka ræktun og fjölga heimilum, í sveit, eða við
bæi, þar sem heimilið hefir a. m. k. ræktun sem atvinnu-
veg að hálfu leyti. þær eignir, sem þannig eru bættar með
stuðningi af opinberu fé, mega aldrei lenda í braski eða
verða gróðalind féglæframanna.
Tillaga þessi er bygð á því, að landbúnaðurinn eigi
að vera aðalatvinnuvegur landsins. Meiri hluti Islendinga
eigi að alast upp í sveit. Sjávargróðinn sé að miklu leyti
fenginn með vinnuafli úr sveitunum. Nú eigi að taka efsta
Kúfinn af stóru tekjunum, aðallega af verslun, útvegi og
iðnaði (Krossanes) og verja því til að fjölga heimilum í
sveit og á graslendi kring um kauptúnin, og að bæta skil-
yrðin á mörgum hinum gömlu heimilum.
Tillagan er bygð á þeim skoðunarhætti, að mikið af
körlum og konum, sem nú fara burt úr sveitinni, vilji vera
þar, en geta það ekki á þann hátt, að hafa eigið heimili.
Ennfremur að í bæjunum sé nú mjög margt af fólki, sem
vildi flytja upp í sveit, og reisa þar bú, ef kostur væri á
sjálfstæðu heimili. Orsökin til þess, að þetta fólk er í kaup-
túnunum, er eingöngu sú, að þessa menn vantar fjármagn
til að fá skýli yfir höfuðið í sveit, en fær slíkt skýli við
sjóinn, af því peningarnir leita þangað í von um gróða í
happdrætti útvegsins. þar sem það er alkunnugt, að megin-
hlutinn af verkafólki og sjómönnum í bæjunum á við
erfiðari kjör að búa fjárhagslega, heldur en bændur í
sveit, ætti þessi þjóðflutningur ekki að mæta mótstöðu frá
hálfu þeirra, sem eiga að hafa gott af umskiftunum, bæði
beint og óbeint.
Fjársöfnunin í sjóð þennan er framkvæmd þannig, að
þingið samþykkir lög um sérstakan gróðaskatt á miklar
tekjur. Nú í ár hafa sumir togaraskipstjórar, að því er
virðist, 70—100 þús. kr. í tekjur. Sum stríðsárin höfðu
einstaka kaupmenn og stórbraskarar 300 þús. í árstekjur.