Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1925, Blaðsíða 93

Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
283
ræktunar og húsagerðar þurfa að mega standa lengi
og hafa lága vexti. Núverandi lánskjör útiloka algerlega
sð fjármagn bankanna verði nothæft í sveitum til húsa-
bóta eða ræktunar. Ef þjóðfélagið gerir ekki sérstakar
ráðstafanir í þessu efni, hlýtur eyðing sveitanna að halda
áfram, eins og verið hefir undangengin ár.
Byggingar eru ákaflega dýrar hér á landi, og rækt-
unin tekur langan tíma, lengri en í mildari löndum. Aft-
ur á móti ættu vel gerðar steinbyggingar að geta staðið
með litlu viðhaldi marga mannsaldra. Ef hægt er að
skifta frumkostnaði vandaðra húsa á mjög langan tíma,
eins og líka er rétt, þarf hin árlega byrgði ekki að vera
þung og í raun og veru nokkuð léttari en menn gera sér
alment í hugarlund.
Sama er að segja um nýrækt, einkum þar sem ekki
er tún áður að styðjast við. það er vonlaust að ætla sér
að rækta tún í stórum stíl með óvissu lánsfé og háum
vöxtum. Á hinn bóginn er tún sem komið er í rækt var-
anleg og vel arðberandi eign, sem getur veitt árlegt lífs-
uppeldi öld eftir öld. það sem hér ræðir um er þá að geta
aukið ræktunina í sveitunum fyrir ókomnar kynslóðir, og
reist bæi holla og hlýja, sem staðið geta með lítilli við-
gerð öldum saman. En hið sama gildir um nýræktina og
bæina. það fjármagn sem til þess er varið verður að vera
ódýrt.
Eg hugsa mér að tekjur þær, sem landið fær með
áður umtöluðum gróðaskatti igangi í landnáms- og bygg-
ingarsjóð landsins, og sé sá sjóður undir stjórn Búnaðar-
félags Islands. Gjaldkerastörfin ættu að vera í fasteigna-
bankanum, sem væntanlega kemst bráðum á fót. En lán
úr landnáms og byggingarsjóði hljóta að vera háð mjög
ströngu sérfróðu eftirliti, bæði að því er snertir lögun og
gerð húsa og alla framkvæmd ræktunarinnar. Hvert hús
sem landnámssjóðurinn hjálpaði til byggja yrði að vera
gert samkvæmt nákvæmri áðurgerðri teikningu, sem Bún-
aðarfélagið hefði samþykt. Sama er að segja um nýrækt-
ina. Ekki mætti stofna til jarðaskiftingar eða nýbýla nema