Neisti - 01.06.1968, Blaðsíða 21

eðlilegt er að gera ráð fyrir að fylgdi 1 kjölfar hennar, þá hefur ávinn-
ingurinn ekki birzt launþegum f styttingu vinnudagsins og síbatnandi
kjörum. Hvers vegna ekki?
Ástæðumar eru eflaust margvislegar. Eina ber þó tvimælalaust hæst
og hún er sú að launafólk - þetta ráðandi afl fþjóðfélaginu lætur sér
það. lynda, að yfirráð og stjórn fjölda þeirra atvinnutækja, sem afkoma
þess grundvallast á, sé f höndum atvinnurekenda ( 1 sumum tilvikum
ævintýramanna ), sem öllu öðru fremur hugsa um að reka þau með eig-
hagsmuni, en ekki hagsmuni almennings að leiðarljósi. Afleiðingin er
sú, að þeim ávinningum, sem tæknivæðingin gæti fært launþegum og
þjóðiimi allri, er fómað á altari skipulagsleysisins og gróðahyggjunnar.
Fjárfesting 1 veigamiklum atvinnutækjum er oft eingöngu háð dutlung-
um einstaklinga og til þessarar iðju njóta þeir tíðumbeinna fjárframlaga
af almannafé. Þegar "atvinnurekendur,, þessir hafa reiknað sér "hæfi-
legan gróða" verður eðlilega lftið eftir til skiptanna, þvi það þarf líka
að greiða ærnar fúlgur fyrir skipulagsleysið, og þá lélegu nýtingu allra
framleiðsluþátta, sem er höfuðeinkenni starfsemi af þessu tagi. Dæmi
um svona atvinnurekstur er óþarft að nefna. Þau þekkja allir.
Þetta eina atriði er í rauninni nægilegt tilefni til þess, að verklýðshreyf-
ingin leggi þá spumingu fyrir félagsmenn sfna - og alla þá, sem eiga hér
hagsmuna að gæta - hvort þeir séu reiðubúnir að hefja, \mdir forystu
verklýðshreyfingariimar, kjarabaráttu með nokkuð nýju sniði: Hvoit þeir
vilji vinna að þvf stig af stigi að draga úr áhrifum þeirra afla f þjóð-
félaginu, sem vilja gnmdvalla rekstur atviimutækjanna á kreddukenning-
um um "einstaklingsframtak" og öðrum viðlíka vígorðum, sem f eðli
sínu fela f sér frelsi einstaklinga til að koma f veg fyrir að launafólk
fái notið ávaxtanna af eigin viimu.
Þessi spuming snýst með öðrum orðum um það hvort launþegar vilji
gerast raunvemlegir þátttakendur,( f stað þess að vera áhorfendur )
f atvinnulífinu og taka höndum saman um að móta, skipuleggja og auka
afköst fyrirtækja, sem rekin séu með þeirra eigin hagsmuhi fyrir aug-
um, m.ö.o. að menn gerist sixrnar eigin gæfu smiðir. Þessi tilhögun
er aðeins rökrétt afleiðing af þvf samstarfi, sem á sér þegar stað við
lausn allra verkefna á hverjum einasta vinnustað. Af hverju á það sam-
starf að takmarkast við það sem fram fer " niðri á gólfinu " ? Þvf ekki
að láta það ná allar götur upp f stjóm fyrirtækjanna, þar sem ráðstafað
er þeim verðmætum, sem viirnan skapar umfram það sem menn fá f
launaumslaginu ?
Ekki síbur væri slík tilhögun eðlileg afleiðig af þeirri ábyrgð, sem við
núverandi aðstæður f fsl. atvinnulífi, er ætlazt til að margt starfsfólk
f fyrirtækjum beri.
Þessi þáttur, barátta fyrir auknu atvinnulýðræði, setur nú æ meiri
svip á stefnumið og störf verklýðshreyfingarinnar í ýmsum nágranna-
löndum okkar. Vfsindamenn á sviði félagsmála og sálfræði keppast við
að skrifa bækur og greinar um þessi mál.
Þegar minnst er hér á nauðsyn þees að verklýðshreyfingin hefjist handa
mi
21