Neisti - 01.06.1970, Blaðsíða 2
sorgar,grimmdar,hefndar. |
__________________________
nemendabreyfing á krassglttn
Hugmyndir aö grein
sóttar f grein eftir R. Rossanda, M,
L. Berlinguer : "Tesi sulla scuola.'
ritinu II manifesto, febrúar 1970.
Cini og
úr tnna-
JAFNRÉTTI - MISRETTI
Með skólaskyldunni var komið á áður óþekkt
"jafnrétti". Eitt afmarkað timabil ævinnar var
manneskjan kjörin til að lifa við”jafnrétti
Um svipað leiti og nemendahreyfingin f Evrópu
stendur á krossgötum, og verið er að endurskipu-
leggja hana f Frakklandi, ftalfu og býzkalandi,
kemur nú fram róttæk nemendahreyfing á fslandi.
Hún er ekki fædd fyrir tfman, eins og sagt var f
Sfðasta Neista, heldur sprottin upp af vissum
félagslegum aðstæðum, sem óhjákbæmilega hlutu
að kalla nemendur til vitundar um egin ábyrgð
og félagslegan mátt.
En til hvers er þá barist? Á nemendahreyfingin að
vera hagsmunasamtök fyrir skólafólk þar sem
gerðar eru kröfur um"betri skóla”, "hærri
námslán", eða jafnvel "námslaun” o. s. frv. eða á
hun að vera póliuskt afl, sem vinnur utan sinna eigin [lefur hæfni hans meira efnalegt skiptagildi á
markaðnum. Allir þekkja söguna um að mennt-
o.s. frv.), leiðir af ser felagslega skiptingu vinn- pólitfsku afli, sem afneitaði skólanum sem
unnar, sem er rót hins félagslega misréttis. einangruðum starfsgrundvelli og tók höndum
"Hæfnin” gengur f rauninni meira út á aðlögun saman við byltingarsinnaðan verkalýð um að
að vissum félagslegum aðstæðum en framleiðsl- umbylta þjóðfélaginu. Endurbótum á skólakerf-
tfmabil æskunnar, sfðan tekur við þjóðfélag hinnauna>H-n er mæiistika, sem á yfirborðinu virðist inu var hafnað og algert verkfall ríkti me ira
faisréttháu( sem innan sviga er tekið gott og vera hlutlaus mælikvarði á félagslega skiptingu eða minna f háskólum f Frakklandi, Þýzkalandi
gilt sem eini möguleikinn).Það þykir hæfilegt vinnunnar, en þá byrjar hún einnig að greina á 0g ftalfu sumarið og haustið 1968 og fram á
að hefja úrvalið eftir 14. aldursárið. Þá hefst hið mtiii efnalegs "gildis" líkamlegrar og andlegrar næsta ár.
kerfisbundna misretti vinnu. it
innan skólanna fyrir alvöru. Við hið kerfisbundna f hinu þróaða auðvaldsríki verður þessi félags- " ENDURBÆTUR A MISRETTINU"
misrétti verður "hæfnin" hin hugmyndafræðilega le8a skiPting vinnunnar allsráðandi. Eftir þvf Valdhafarnir lofuðu jafnvel"endurbótum"en
afsökun."Hæfnin” þarf að sýna sig, ekki einungis sem mælistikan °g sa mekanismi, sem úrvalið Þeim var þá hafnað, á þeim forsendum að f
sem þekking, heldur einnig sem efnalegt skipta- bySSist a.verður fullkomnari, verður hin félags- Þjóðfélagi misrétthárra þegna gæti skólinn
i • -■"■■• aldrei orðið annað en valdbeitingartæki yfir-
gildi þekkingarinnar a vinnumarkaðnum
VERÐGILDI MENNTUNAR
Sá sem hefur numið meira er hæfari.Þess vegna
takmarka, að umbreytingum á þjóðfélaginu.
N EMENDAHREYFIN GIN SEM PÖLITISKT AFL
Nemendahreyfingin varð að pólitfsku afli f
Evrópu 1968. Hún varð að fjöldahreyfingu og
með maíbyltingunnii setti hún fram sjónarmið
sfn: Skóli auðvaldsbióðfélagsins verður ekki endur-
bættur. honum verður bara forkastað.
Nemendahreyfingin snéri sér að þvf að sundurgreina
þær aðstæður, sem skólinn var sprottinn upp út,
og það xoathlutverk, sem hann gegndi. Skóli opinn
almenningi þekkist ekki fyrr en með tilkomu hins
borgaralega þjóðfélags.
lega skipting vinnunnar meira áberandi, unz
hringurinn lokast og þjóðfélag hinnar algjöru
firringar er komið á: Framleiðslan verður að
framleiðslu á vörumerkjum, framleiddum af
vörumerkjum. Hið raunverulega innihald fél-
agslegra samskipta verður þannig falð undir
stettarinnar til að innræta nemendum siðfræði
misréttisins sem hina einu mögulegu. Allar
endurbótatillögur, sem ekki ganga út frá þessu
grundvallaratriði eru einskisnýtar og fá engu
breytt um það eðli skólans, sem hefur verið
megin orsó'k óánægju námsmannanna.
NEMENDAHREYFING - VERKALÝÐSHREYFING
blætiseðli ("fetiseðli") vörumerkisins, hinna
unin sé bezta fjárfestingin og að bókvítið verði í mísmunandi menntastiga, hinna mismunandi
askana látið:Sá sem hefur hærra próf er "meira verðgilda.
virði" en sa proflausu __ KERFISBUNDIÐ MISRÉTTI SKÓLANNA.
Þessi teknokratisku sjonarmið, þar sem litið er a , . , , , ,
, , . Skolinn, ems og við þekkjum hann, stefnir að
manninn meira sem vorumerki en manneskju og , °
r-, , , ... , , ,, r„, þvi að gefa menntuninm efnalegt skiptasildi.
felagsveru, leiða algjorlega hja ser hinn felags- ° ° r f
lega þátt vinnuaflsins, sem ber uppi þjóðfélags- emendur eru neyddir undir þennan mælikvarða langskÓlanáms i þjóðfélagi misréttisins eru
skipan auðvaldsins. Litið er á hvern einstakling °g Sa’Ser" kominn er með landsProf hefur ÞeSar orðnir stéttarÓvinir verkalýðsstéttarinnar
m*,r’ ' ° þegar þeir eru komnir Út f atvinnulifið,0g
komið hefur það fyrir að sjá hefur mátt vissa
Þótt námsmenn hafi ákaft stutt kröfur verka-
lýðshreyfingarinnar hafa þeir oft og tfðum
orðið fyrir tortryggni af hennar hálfu og ekki
að ástæðulausu. Námsmenn, sem notið hafa
„ r„, , , meiri hæfni og þar af leiðandi meir a skipta-
an felagslegs samhengis og honum a þann hatt gildi en sá> sem er að ljúka GagnfræðaskÓla
aftrað frá þvi að byggja upp félagslega samstöðu verkna'ms> svo dæmi s' tekið,
gegn arðráni. "Hæfnin”, sem upphaflega var not- Þvfer það að allir nemendur sem haida lfram
uð f hagræðingarskyni við tæknilega skiptingu eftir skyidunám> gangast undir það ok að láta
vinnunnar (einn lærir trésmfðar, annar dýrafræði sk6lann velja $ig tU starfa eftir hæfnispr(5fum
og jafnframt meta sig til efnalegs skiptagildis
Udinjuu.
C»u Cs.
KVEÐJA TIL RITU
f júlfmánuði sl. féll f
borginni Cochabamba f
Bolivfu stúlka, sem nokkrum
fslendingum var kunn.
fndíaninn, skáldið og skæru-
liðinn Rita Valdiva Rivera.
Hún setti púnkt við Ijóð sfn
og yfirgaf háskólanám f
Evrópu til að gerast félagi f
Skæruliðasveit Inti Peredes
eftirmanns Che Guevara.
Eftir eins árs baráttu féll
hún f hendur stjórnarhersins
og var myrt, þá tuttugu og
þriggja ára gömul.
'
f ögrandi hlátri gegn siðprúSri borginni
hlypum við aftur í sól niður strætið
legðum til orustu á vígvelli kaffihúsanna
stigum dans við guðina
leituðum ásta mannanna
týndumst útí- trega skógarins
mættumst ímyrkviðinu
hönd þin snerti rníha
og við hlypum í sól niður strætið. . .
vélbyssa gall
brostið er hrekkjótt auga
... í köldu tómi verundar minnar
krefst sundurtætt von
a væntanlegum vinnumarkaði.
Þessi aðstaða gerir skólann ekki einungis ómann
úðlegan, heldur einnig að valdbeitingartæki til
að beygja nemendur undir siðferðimat, sem er
þeim framandi, og einnig til þess að viðhalda
ríkjandi stéttaskiptingu f þjóðfélaginu.
UTANAÐKOMANDI HVATAR.
Það má segja , að það hafi ekki verið tilvilj-
un að nemendahreyfingin hér f B rópu náði há-
marki um svipað leyti og áreiðanlegar heimild-
ir fóru að berast af menningarbyltingunni miklu
f Kfna. Með þeim atburðum hefur líklega verið
stigið stærsta skref mannkynsins til þessa til
þess að endurmeta starfið og afnema hina fél-
agslegu skiptingu vínnunnar. En fleira varðts:
varð líka til þess að vekja námsfólk til vitund-
ar f Evrópu: Srfðið f Vfetnam og byltingin
á Kúbu svo dæmi séu tekin.
Og sumarið 1968 varð nemendahreyfingin að
tilraun til réttlætingar á eigin kröfum, þegar
námsmenn hafa lýst yfir stuðningi við verka-
lýðsstéttina.Þetta hefur m.a.valdið nokkrum
klofningi f stúdentahreyfingunni á ftalfu og
vfðar, þar sem annars vegar eru námsmenn sen
beita sér fyrir endurbótum innan skólanna og
njóta ekki trausts verkalýðsins, en hins vegar
námsmenn, sem að nokkru leyti hafa yfirgefið
skólana til að starfa með verkalýðnum, EKKI
AÐ ENDURBÖTUM INNAN SKÖLANNA, HELD-
UR AÐ UMBYLTINGU ÞJÖÐFÉLAGSINS.
EINANGRUN SKÖLANNA ÞARF AÐ RjOFA.
Það er mikilvægt fyrir fslenzka nemendahreyf
ingu að hún sjái sitt verksvið ekki fyrst og
fremst innan skólanna, heldur út f þjóðfélagint
Barátta nemenda hlýtur að vera pólitfsk bar-
átta, þar sem algert JAFNRÉTTI ÞEGNANINA
er markmið og jafnframt afnám hinnar fél-
agslegu skiptingar vinnunar, eins og sú skipt-
ing er nú framkvæmd innan skólakerfisins
Hvernig skóli þess framtfðarþjóðfélags ætti
að vera væri efni f margar greinar og langar,
en þær verða látnar bfða annars tfma.
neisti-útg. æskulýðsfylkingin-samband ungra sósfalista.
afgr. tjarnargata 20, reykjavík. verð f lausasölu kr. 10. áskr. kr. 200
ábrgðarmaðunbaldur andrésson