Neisti - 01.09.1970, Blaðsíða 6

6
ALþÝÐUBANDALAGIÐ: w
HÆGRISTEFNAN I KKEPPU
Líklegt er a'S einhverjar stöðubreyting-
ar verði innan Alþýðubandalagsins a
næstunni. Hægristefnan er f kreppu:
1. Hún getur ekki tryggt að Alþýðubanda-
lagið komist 1 næstu ríkisstjórn.
2. Öllum er ljóst að úrræði hægristefn-
unnar eru þrotin ef Alþyðubandalagið
kemst ekki f næstu rikisstjórn.
3. Hægristefnan getur ekki aukið
atkvæðafylgi flokksins við næstu kosn-
ingar. Þetta finna jafnvel sjálfir tals-
menn hennar glöggt og meginslagorð
þeirra um þessar mundir er að "Alþýðu-
bandalagið verði að sýna fram á að það
sé öðruvisi en hinir flokkarnir". Þetta
geta talsmenn hægristefnunnar ekki sýnt
fram á af eigin rammleik og þess vegna
fellur frumkvæði og forystuhlutverk næst-
um sjálfkrafa úr höndum þeirra um þess-
ar mundir.
Þær umræður sem fram fóru f sumar
um haustkosningar á þessu ári hafa vak-
ið marga Alþýðubandalagsmenn harka-
lega til vitundar um þetta þrennt. Olga
og óánægja grefur því um sig í Alþyðu-
bandalaginu og sennilega er nú sterkari
hljómgrunnur fyrir róttæku uppgjöri við
hægristefnuna en verið hefur f mjög
langan tima innan íslenzkrar vinstri-
hreyfingar. Veikleiki róttæku aflanna
er hins vegar sá, að þau eru forystulaus
og sambandslaus sfn í milli.
Ástæðan fyrir þvi að Alþýðubandalags-
menn eru að vakna til vitundar um gjald-
þrot hægristefnunnar er vanmáttur henn-
ar til að móta trúverðuga heildarstefnu
Alþýðubandalagsins. Einkenni hennar
hefur alltaf verið uppgjöf gagnvart vanda-
málunum, ekki tilraunir til lausnar
þeirra. Einkenni hennar hefur alltaf ver-
ið að forðast rökræður um vandamál
sósíalískrar baráttu og láta reka undan
vindi.
Fólk á orðið erfitt með að sætta sig
við þessi sjúkdómseinkenni hægristefn-
unnar. Valkostum fslenzkrar vinstri-
hreyfingar og íslenzkrar sjálfstæðisbar-
áttu fer stöðugt fækkandi. Vandamál ís-
lenzks þjóðfélags verða ekki lengur
leyst með bráðabirgðabjargraðum fra
degi til dags, heldur aðeins á grund-
velli heildarstefnu sem mörkuð er til
langs tíma. Eins og lesa ma af virkj-
anaáætlunum auðvaldsaflanna er heild-
arstefna þeirra skyr og otviræð: innlim-
un þjóðlegs kapítalisma í alþjóðlegan
kapítalisma. Stefna þeirra í markaðs-
málum staðfestir þetta glöggt: innlimun
í Frfverzlunarbandalagið og Efnahags-
bandalagið.
GQC5LC^\\jcO CbCH)ci3 o o
Helzti fræðimaður nægristefnunnar í
Alþýðubandalaginu, Ragnar Arnalds,
gerði á siðasta flokksráðsfundi tilraun
til að leggja drög að heildarstefnu Al-
þýðubandalagsins . Ræðan hefur verið
birt í Þjóðviljanum og vonandi gefst
tækifæri til að fjalla um hana nánar í
einhverju næsta tölublaði Neista. Til
bráðabirgða verður að nægja að fjalla
stuttlega um tvo megingalla ' ■ og
einn meginkost þessarar tilraunar.
1. Meginkostur þessarar tilraunar
er að þar er mörkuð skýrari og djarf-
ari heildarstefna í uppbyggingu at-
vinnuvega á fslandi en fyrr hefur
verið gert. Sovézka framleiðslumódell-
inu er endanlega hafnað og lögð megin-
aherzla á dreifingu en ekki miðjun
verkaskiptingar i fslenzku þjóðfélagi,
í stórum dráttum á grundvelli ríkjandi
byggðaskipulags. Eins og Ragnar tekur
saman f niðurstöðum sínum: "Réttur
smælingjans, framtíð sjálfsbjargarsam-
félagsins í íslenzku sjávarþorpi, sjálf-
stæði smáþjóðar í útjaðri Evropu. Allt
eru þetta náskyld mál. "
2. Megingallar tilraunarinnar er sú
pólitiska steínumótun sem reynt er að
leiða af hinni efnahagslegu stefnumótun,
og að rangt mat er lagt á bindiþætti auð-
valdsþjóðskipulagsins á fslandi til að
breiða yfir veikleika hinnar pólitisku
stefnumótunar. Þannig segir Ragnar:
"Á hverju byggist valdaaðastaða íhalds-
aflanna? Ég svara hiklaust: hún byggist
á óvenjulegri samstöðu um markmið og
leiðir. Kapítalísk hugmyndafræði er
drottnandi afl í fslenzkum þjóðmálum.
Mótvægið hefur ekki verið nægilega þungt.
A. kann að finnast það, þá er einmitt
hlutverk og skylda sósialista að vinna
að þvi að auka stettaátökin og andstæð-
urnar í auðvaldsþjóðfélaginu, að hvetja
verkalýðshreyfinguna til stéttarbaráttu
og marka henni skýr og ljós stefnumið.
En kjarni hægristefnunnar er ekki
stéttarbarátta heldur stéttasamvinna,
samvinna verkalýðshreyfingarinnar og
borgarastéttarinnar eða verulegs hluta
hennar til langs tima. "Þröngsýnir
fræðimenn" hægristefnunnar sjá rautt,
ef minnzt er á stéttabaráttu, þeir geta
ekki skilið það öðruvisi en neðanjarðar-
starfsemi, samsæri, götuvigi og valda-
rán.
Jafnvel elzti verkalyðsflokkur landsins,
Alþýðuflokkurinn, hefur látið sogast inn
í hugmyndaheim kapítalismans til að
sinna þar þjónustustörfum af einstakri
lipurð. "
Af þessum staðhæfingum -og öðrum
atriðum í ræðu Ragnars- virðist mega
leiða að samstaða "íhaldsaflanna" sé
fyrst og fremst hugmyndaleg og vald
þeirra í þjóðfélaginu fyrst og fremst
hugmyndalegt. Þannig sé hægt að yfir-
buga og jafnvel kljúfa "íhaldsöflin" með
hugmyndalegri sókn vinstristefnu, tefla
hugmynd gegn hugmynd (og vinna þannig
atkvæði). Munurinn er aðeins sá, að
hugmyndir "íhaldsaflanna" eru margar
hverjar "hugmyndir í framkvæmd",
endurspeglun þess sem er að gerast í
þjóðfélaginu. Hugmyndir vinstri aflanna
birtast hins vegar án jarðsambands sem
bókstafir á kosningastefnuskrám og
frasar í ræðum þingskörunganna, þær
spretta ekki upp úr lifandi stéttarbar-
áttu, heldur koma fram sem skrifborðs-
vinna atvinnustjórnmálamanna.
Kjarni malsins er að grundvöllur sam-
stöðu "íhaldsaflanna" er ekki fyrst og
fremst hugmyndalegur heldur stettar-
legur. Her gæti gagnað að vitna til
stefnuyfirlýsingar Fylkingar innar:
"Atvinnurekendur standa ekki einir í
baráttu sinni gegn verkalvðshrevfinpunni
heldur styðjast við fjölmenna hópa stjórn-
málamanna, embættismanna, forstjóra
og aðra þjóðfélagshópa sem þeir hafa
tengzt sterkum böndum í einni stétt:
borgarastéttinni. Borgarastéttin heldur
ríkisvaldinu í sínum höndum.og frá þvi
liggja stjórntaumar sem kvíslast um
öll svið þjóðfélagsins og tryggja borg-
arastéttinni forystu í gervöllu þjóðrik-
inu. Enda þótt hinir ýmsu hópar borg-
arastéttarinnar séu innbyrðis sundur-
þykkir í* mörgum greinum þjappa
grundvallarhagsmunnir þeirra þeim
saman i eina þjóðfélagsstétt -forréttinda-
og valdastétt- sem tryggir viðhald og
framgang auðvalds þjóðskipulagsins.
Þótt styrkleikahlutföll milli hinna ýmsu
hópa borgarastéttarinnar séu breytileg
eftir tima og aðstæðum, þá er viðhald
stéttaþjóðfélagsins og/eða einkaeignar-
réttarins öllum þessum hópum nauð-
synlegt til að tryggja forréttinda- og
kúgunaraðstöðu sína gagnvart verka-
lýðs stéttinni.
Borgarastéttin styðst við fjölmenna
Á þessu sporðreisist sú pólitíska
stefnumótun, sem R.A. reynir að marka.
Hinir tiu vinstristefnupúnktar sem hann
setur fram eiga það allir sameiginlegt
að vera dægurkröfur íslenzkrar verka-
lyðshre^rfingar. Sem stefnuskra til langs
tima þjona þeir aðeins stettarhagsmun-
um þjoðlegrar borgarastettar, þar sem
þeir stefna aðeins að hagrænum stjorn-
sysluaðferðum en engum djuptækum fel-
agslegum breytingum,
En hinir 10 punktar eru ekki nema dæg-
urkröfur hluta íslenzkrar verkalýðs-
hreyfingar, þorri launafólks er áhuga-
laus gagnvart flestum þeirra. Þetta
sinnuleysi verður ekki yfirunnið, nema
með því að dægurkröfur sem þessar
séu tengdar beint við þau langsýnni sós-
íalisku stefnumið, sem verkalýðsstétt-
inni eru eiginleg vegna stöðu hennar í
þjóðfélaginu. Alþýðubandalagið getur
ekki gert hvort tveggja f senn: miðað
heildarstefnu sina við stéttarhagsmuni
íslenzkra smákapítalista í iðnaði og
sjávarútvegi og stéttarhagsmuni verka-
lýðs stéttarinnar. Ve rkalýðshreyfingin
verður ekki vakin sem afl í sjálfstæðis-
baráttunni, án þess að barizt sé fyrir
hennar eigin hagsmunum.
Andspænis efnahagslegri og pólitiskri
samþróun auðvaldsheimsins getur smá-
riki eins og fsland ekki haldið sjálf-
stæði sínu án gagngerar efnahagslegrar,
félagslegrar og pólitfskrar umbyltingar
á öllum sviðum. Hverjum alþýðumanni
er að verða þetta meðvitað í meira eða
minna mæli, enda þótt það birtist fyrst
o^; fremst í uppgjöf og sinnuleysi þorra
folks gagnvart vandamalum sjalfstæðis-
barattunnar, af þvi að enginn politiskur
aðili er til staðar til að taka öflugt frum-
kvæði i SOSrALlSKRI SJALFSTÆÐIS- ~
BARÁTTU. Sjálfstæðisbaráttan þarf að
fela stettabaráttuna í sér en ekki þjónk-
un undir innlendan kapítalisma. fslenzk
alþýða mun ekki styðja "vinstristjórn" á
íslandi lendi hún í erfiðleikum við end-
urreisn þjóðlegs kapitalisma vegna efna-
hagslegrar og fjármálalegrar valdbeit-
ingar af háífu auðvaldsheimsins, enda
getur orðið þá minna úr loforðunum um
"réttláta skiptingu þjóðartekna og sömu
launakjör og f nágrannalöndum. " Tilraun-
hópa millistéttarfólks f baráttunni gegn
verkalýðsstéttinni og hefur tryggt sér
ýmsa hópa launþega, með launamismun,
smjaðri eða þvingunum. Þessi banda-
lög borgarastéttarinnar við aðra þjóð-
félagshópa eru þó ótraust og geta auð-
veldlega brostið, ef verkalýðurinn nær
að skapa með sér stéttarlega einingu
og rekur harðskeytta baráttu á öllum
sviðum þjóðfélagsins. "
Það er innan þessa ramma sem leysa
verður vandamál vinstrihreyfingarinn-
ar og verkalýðshreyfingarinnar. Hversu
rómantískt og samsæriskennt sem R.
ir til viðhalds og eflingar þjóðlegs kap-
ítalisma geta ekki orðið annað en fum
og kák andspænis örum samruna hins
háþróaða auðvaldsheims f æ styrkari
og stærri efnahagsheildir, eflingu heims-
markaðs, vaxandi sundurgreiningu al-
þjóðlegrar verkaskiptingar og auknum
áhrifum alþjóðlegra fjármálastofnana á
val efnahagslegra og felagslegra þróun-
arbrauta einstakra þjóðrfkja. Það gagn-
ar Javf Alþýðubandalaginu lítið að snar-
snuast eins og skopparakringla, skýr-