Neisti - 23.04.1979, Blaðsíða 7

5. tbl. 1979, bls. 7
arastéttarinnar nauðsynlegt atriði til
að útskýra hina borgaralegu byltingu.
Skrifræðið í verkalýðsríkjunum hafði
enga slíka efnahagslega hagsmuni af
uppbyggingu áætlanagerðar.
Það sem meir er: Hagsmunir skrif-
ræðisins varðandi framþróun efna-
hagslífsins í verkalýðsríkjunum eru
ekki beint tengdir stöðu þess í fram-
leiðslunni. í auðvaldsþjóðfélagi er
framþróun efnahagslífsins, upphleðsla
auðmagns, beint tengd hagsmunum
hins einstaka kapitalísta. Samkeppnin
á mörkuðum og auðgunarviðleitni
hans neyðir hann til að fjárfesta, hag-
ræða og auka framleiðsluna. I þessu
fólst framfarasinnað eðli borgarstétt-
arinnar.
í verkalýðsríki eru hagsmunir hins
einstaka forstjóra ekki tengdir fram-
þróun efnahagslífsins á þennan hátt.
Markmið þeirra er ekki upphleðsla.
Markmið þeirra er að auka neyslu sína
sem mest. Það er þeirra eina markmið.
Til þess að tryggja neyslu sína halda
þeir oft tugum prósenta af framleiðslu-
getu fyrirtækja sinna ónýttri. Ástæðan
er ekki að það skorti kaupgetu fyrir
vörurnar. Markaðurinn í verkalýðs-
ríkjunum einkennist af vöruskorti en
ekki offramboði. Ástæðan er að með
því að fela afkastagetu fyrirtækjanna
þá geta forstjórarnir lækkað áætlana-
markmiðin sem þeir þurfa að ná til að
fá tekjur, sem þeir eyða í neyslu. Við
sjáum þarna hvernig beinir hagsmunir
skrifræðisins eru í andstöðu við
framþróun efnahagslífsins. Framþró-
un efnahagslífsins í verkalýðsríkjunum
er ekki skrifræðinu að þakka. Þessar
framfarir hafa orðið þrátt fyrir and-
stöðu og fáránleika hinnar skrifræðis-
legu stjórnar. Hvort heldur við lítum til
umsköpunar þjóðfélagsgerðarinnar,
eða framþróunar efnahagslífsins, þá
eru hvergi merki um að skrifræðið eða
hagsmunir þess sem þjóðfélagshóps
hafi haft neinu framfarasinnuðu hlut-
verki að gegna. Þvert á móti. Skrif-
ræðið hefur með stéttasamvinnu sinni,
kúgun og afkáraskap einungis verið til
trafala. Það stendur í vegi fyrir allri
framþróun þessara ríkja. Það er ekkert
annað en afæta á þjóðfélagslíkama
verkalýðsríkisins.
Tvíeðli
verkalýðsríkjanna
Skilgreiningin á Sovétríkjunum,
Kína og öðrum verkalýðsríkjum sem
verkalýðsríkjum byggist á greiningu á
sögulegri tilurð þessara ríkja og gerð
þess þjóðskipulags, sem þar ríkir. Þessi
skilgreining er einnig óumdeilanleg til
að skilja tvíeðli þessara ríkja.
Við þurfum ekki að leita lengi til að
finna dæmi um stéttasamvinnu skrif-
ræðisins og svik þess gagnvart hags-
munum verkafólks og sósíalismanum.
Við höfum hér að framan nefnt nokkur
dæmi, sem sýna ótvírætt gagnbylting-
arsinnað eðli skrifræðisins. En sam-
tímis getum við einnig bent á dæmi um
að skrifræðið hafi stutt byltingarbar-
áttu verkalýðs og bænda. Bæði Sovét-
ríkin og Kína studdu t.d. baráttuna
gegn bandarísku heimsvaldastefnunni
í Víetnam. Þessi stuðningur var vissu-
lega rýr miðað við möguleika þessara
ríkja. Það er einnig nauðsynlegt að
benda á að bæði Sovétríkin og Kína
voru andvíg því að víetnamarnir hæfu
vopnaða baráttu í S-Víetnam árið
1960. Þau reyndu einnig að haldaaftur
af víetnömunum og fá þá til að semja
frið við heimsvaldastefnuna. Engu að
síður stendur eftir sú staðreynd að
skrifræðið í Moskvu og Peking studdi
andkapítalíska baráttu verkafólks og
bænda í Víetnam.
Ástæðan fyrir stuðningi af þessu tagi
er ekki efnahagslegs eðlis. Þessi stuðn-
ingur kostar skrifræðið mun meira
heldur en það hefur möguleika á að
vinna upp með viðskiptum við þessi
ríki (t.d. Víetnam og Kúbu sem skrif-
ræðið styrkir í dag með stórum
fúlgum). Þar að auki mikilvægustu
viðskiptahagsmunir skrifræðisins eru
kaup á háþróuðum tæknivörum frá
auðvaldsríkjum.
Stuðningur við byltingarhreyfingar,
sem berjast gegn auðvaldsskipulaginu
ógnar þeirri friðsamlegu sambúð sem
þessi viðskipti byggjast á. Ástæðan
fyrir stuðningi skrifræðisins er að það
skynjar að þessi barátta verkafólks og
bænda gegn auðvaldsskipulaginu er
vörn fyrir það þjóðfélagsskipulag sem
völd þess hvíla á. Þrátt fyrir vilja þess
til stéttasamvinnu og friðsamlegrar
sambúðar við heimsvaldastefnuna,
þrátt fyrir hræðslu þess við alla röskun
á því jafnvægi sem ríkir í heiminum og
þrátt fyrir hræðslu þess við allar raun-
verulegar byltingarhreyfmgar, þá neyð-
ist skrifræðið undir vissum kringum-
stæðum til að styðja verkalýðs- og
þjóðfrelsisbaráttu. Þessi stuðningur
mótast af hagsmunum skrifræðisins.
Skrifræðið notar hann til að auka ítök
sín innan verkalýðshreyfinga og þjóð-
frelsishreyfinga og oft hefur skrifræðið
svikið baráttu verkafólks í von um að
ná betri samningum við heimsvalda-
stefnuna í staðinn. Sú staðreynd að
þessi stuðningur er engu að síður fyrir
hendi er vísbending um stéttareðlið
þess þjóðfélagsskipulags sem skrifræð-
ið byggir völd sín á.
Skrifræði og
verkalýðsþreyfingin
Á fyrstu árum verkalýðshreyfingar-
innar ríkti oft frumstætt lýðræði. En
fljótlega eftir að verkalýðshreyfing-
unni óx fiskur um hrygg varð
nauðsynlegt að ráða sérstaka fulltrúa
til að annast ákveðin verkefni. Síðar
komu sérfræðingarnir. Innan verka-
lýðshreyfingarinnar óx upp stjórnar-
bákn, sem oft fjarlægðist meðlimina
meir og meir. Fulltrúarnir og sér-
fræðingarnir aðgreindust meir og meir
frá þeim sem þeir áttu að vera fulltrúar
fyrir. Þeir höfðu hærri laun. Launalega
og félagslega líktist staða þeirra fremur
stöðu millistéttarinnar, en verkafólks.
Þannig birtist skrifræðið innan verka-
lýðshreyfingarinnar, fyrst sem sérstak-
ur þjóðfélagshópur sem er aðgreindur
frá verkalýðshreyfingunni og byggir
völd sín á verkalýðsstéttinni. Það
stjórnar verkalýðshreyfingunni út frá
eigin hagsmunum og oft í nánu
sambandi við vini sína úr hópi atvinnu-
rekenda, en í andstöðu við hagsmuni
verkafólks. Til að vernda völd sín beitir
skrifræðið alls kyns brögðum og leitast
við að hindra lýðræðislegt eftirlit af
hálfu verkafólks. Sums staðar hefur
þessi þróun leitt til þess að í raun er
ekkert lýðræði innan verkalýðsfélag-
anna eða verkalýðsflokka sem lúta
skrifræðislegri stjórn.
Það væri fræðilega og pólitískt rangt
að skilgreina verkalýðsfélög sem lúta
stjórn smáborgaralegs skrifræðis, sem
stofnanir borgarastéttarinnar. Slík
skilgreining gerði það fræðilega ómögu-
legt að skilja tvíeðli þessara stofnana,
vingulshátt skrifræðisins og þátt
verkalýðsfélaganna í stéttabaráttunni.
Pólitískt væri slík skilgreining
stórhættuleg. Verkefni byltingarsinna
er ekki að berjast gegn verkalýðsfélög-
unum. Þvert á móti verðum við að
standa vörð um þá ávinninga verka-
lýðsstéttarinnar sem verkalýðsfélögin
sem stofnanir og réttindi þeirra inrian
auðvaldssamfélagsins eru. Við verðum
að verja þessa ávinninga gagnvart til-
raunum borgarastéttarinnar til að
skerða réttindi Verkalýðsfélaganna og
undansláttarstefnu og stéttasamvinnu
skrifræðisins. Þetta verðum við að gera
samtímis og við berjumst innan
verkalýðsfélaganna gegn skrifræðinu
og stefnu þess og fyrir lýðræðislegri
stjórn verkafólks á stofnunum verka-
lýðshreyfingarinnar.
í verkalýðsríkjunum birtist þessi
skrifræðisþróun innan verkalýðshreyf-
ingarinnar í æðra veldi. í þessum
ríkjum byggjast völd skrifræðisins á
milljónum ríkisstarfsmanna sem njóta
alls kyns forréttinda, bæði varðandi
tekjur og réttindi. Það hefur þau völd
sem felast i því að ráða yfir ríkisvaldi
með her og lögreglu. Þessu skrifræði
tókst að sölsa undir sig völdin í
verkalýðsríkjunum vegna efnahags-
legrar og menningarlegrar vanþróunar
þeirra ríkja sem kollvarpað hafa
auðvaldsskipulaginu og hafið sósíal-
íska umsköpun þjóðfélagsins. Þetta
skrifræði er ekki afurð af hinni sósíal-
ísku byltingu. Þvert á móti er skrif-
ræðið afurð af vanþróun hinnar sósíal-
ísku byltingar og þeim efnalegu og
menningarlegu aðstæðum sem ríktu í
þessum ríkjum.
Það er skylda sósíalista að verja þá
ávinninga, sem sósíalískir framleiðslu-
hættir þessara ríkja fela í sér, gegn
árásum heimsvaldastefnunnar ogstétta-
samvinnu skrifræðisins og afkáraskap,
kúgun og drottnunargirni þess ríkis-
valds sem það hefur byggt upp.
Samtímis verðum við að berjast fyrir
áframhaldi sósialískrar byltingar í
verkalýðsríkjunum og fyrir skipulagn-
ingu raunverulegs alræðis öreiganna,
þar sem verkalýðsstéttin, sem stétt, er
beint og milliliðalaust ráðandi stétt.
Áframhald sósíalískrar byltingar og
framþróun þjóðfélagsins verður aðeins
framkvæmd með því að verkalýðsstétt-
in kollvarpi skrifræðinu í pólitískri
byltingu. Þegar svo verður munu
sósíalískur framleiðsluhættir verká-
lýðsríkjanna verða undirstaða að meiri
jöfnuði, lýðræði og frelsi en áður hefur
þekkst.
Ásgeir Daníelsson.