Neisti - 12.11.1979, Blaðsíða 4

r
Neisti 11. tbl. 1979 bls. 4
Eiga Samtök herstöðvaandstœðinga
að bjóða fram?
Þegar ljóst var orðið að kosningar
yrðu í vetur, kom til tals að Samtök
herstöðvaandstaeðinga byðu fram eig-
in lista; ma. kom það tilumræðu ímið-
nefnd. Á landsráðstefnunni kom þessi
hugmynd aftur til tals.
Þessi hugmynd er náttúrulega bein
og óvægin gagnrýni á Alb. Alþýðu-
bandalagið hefur í raun lagt herstöðva-
málið á hilluna, það hefur tekið málið
út af dagskrá jafnt á alþingi sem annars
staðar. Herstöðvaandstæðingar hafa
engan málsvara haft á alþingi að
undanförnu sem nokkuð lætur til sin
taka. En þótt ljóst sé að málið verði
ekki unnið á þingi er nauðsyn þess að
það sé tekið til umræðu þar augljós.
Varla sést nokkur af forsvarsmönn-
um Alb. ístarfi í Samtökum herstöðva-
andstæðinga lengur, þeir láta varla sjá
sig lengur á landsráðstefnu. Aðeins
einn þeirra tók til máls á ráðstefnunni
núna, borgarfulltrúinn Adda Bára
Sigfúsdóttir. Hennar rödd var líka svo
til sú eina sem vísaði hugmyndinni um
framboð alfarið á bug. Rök hennar
voru þau að slikt framboð myndi
kljúfa Samtökin.
í raun réttri hafa forystumenn
Alþýðubandalagsins nú þegar klofið
sig út úr Samtökum herstöðvaand-
stæðinga. Þeir hafa hrökklast burt úr
samtökunum af því að þau halda fast
við kröfurnar ísland úr NATO og
Herinn burt skilmálalaust og hafa
hafnað því að gerast dráttarklár fyrir
Alb. Og forystu Alb. hefur ekki ein-
ungis tekist að kljúfa sig úr Samtökum
herstöðvaandstæðinga, heldur hefur
henni tekist að fá ýmsa dygga og virka
félaga í Alb. til að ljá því máls - og
jafnvel hvetja til - að Samtökin byðu
fram.
Á ráðstefnunni voru margir virkir
félagar í Alb., en það kom vart til tals
að framboð Samtakanna væri óæski-
legt af því að það drægi atkvæði frá
Alb. eða leiddi til klofnings á vinstri
vængnum, nema hjá fyrrgreindum
ræðumanni einum. Umræður um
þessa hugmynd duttu niður vegna þess
að allir voru sammála um að ekki gæti
orðið af slíku framboði núna og flestir
voru sammála um að ekki væri
timabært að ákveða neitt um framboð í
kosningunum þar á eftir, 'þótt sú tillaga
kæmi fram í starfshópi að miðnefnd
byrjaði strax á næsta ári að undirbúa
framboð.
Á framboðslistum Alþýðubanda-
lagsins eru margir einarðir herstöðva-
andstæðingar. Engu að síður er það
ljóst að Alb. hefur ekki lengur í raun þá
stefnu að beita sér fyrir brottför hersins
og því síður úrsögn fslands úr NATO,
hvorki á alþingi né annars staðar. Þetta
vita líka og viðurkenna Qölmargir
virkir félagar í Alb., - þeir eru ekki
félagar i Alb. af því að þeir eru her-
stöðvaandstæðingar, heldur þrátt fyrir
það.
Eini framboðsaðilinn sem nú er heill
í andstöðu sinni við herinn og NATO
er Fylkingin. En pólitískar skoðanir
herstöðvaandstæðinga eru ólíkar að
öðru leyti, - Fylkingin getur því
miður ekki sameinað nema lítinn hluta
af herstöðvaandstæðingum undir sín-
um merkjum.
En sú staða er hugsanleg að svo
mikil hreyfmg verði um andstöðuna
gegn hernum, að áhrifamikill fjöldi sé
tilbúinn til að láta baráttumál sinna
flokka víkja fyrir herstöðvamálinu og
sameinast um það. Og nú virðist tals-
verður fjöldi fylgismanna Alb. tilbúinn
til þess.
En slikt framboð yrði ekki til að
leiða í ljós hversu andstaðan gegn
hernum hefur mikið fylgi, heldur
hversu margir eru tilbúnir til að skipa
því baráttumáli ofar stefnu og loforð-
um stjórnmálaflokkanna í kjaramálum
og öðrum þjóðmálum.
Ynnist fulltrúi á þing í slíku fram-
boði hefði hann ekkert umboð til að
taka afstöðu í öðrum málum en þeim
sem beint snertu herstöðvamálið, hann
gæti því ekki myndað neitt bandalag á
þingi um önnur mál. Að því leyti yrði
slíkt framboð klofningur á vinstri
vængnum. Ef hins vegar ætti að gera
þingmann herstöðvaandstæðinga út
með stefnu í öðrum málum ylli það
óhjákvæmilega klofningu meðal hinna
sundurleitu herstöðvaandstæðinga.
Þó að hugmyndin um eigið framboð
Samtaka herstöðvaandstæðinga eigi
sér nokkurn hljómgrunn meðal virkra
herstöðvaandstæðinga, er mjög ólík-
legt að slikt framboð fengi mikinn
stuðning verkalýðsstéttarinnar. Hjá
henni skipa önnur mál algjöran for-
gang. Þó að meiri hluti verkalýðsstétt-
arinnar sé eflaust á móti hernum, er
það engan veginn jafn brennandi mál
fyrir hana og kjara- og efnahagsmál,
enda er yfirleitt ekki litið svo á að
nokkurt samband sé þar á milli. Það
verður að leggja miklu meiri áherslu en
verið hefur að spurningin um herinn og
NATO er ekki bara þjóðernismál,
heldur spurning um kjaramál og efna-
hagsmál, að ekki sé minnst á baráttu-
stöðu verkalýðsstéttarinnar á íslandi
sem og annars staðar.
Sú staða þarf að koma upp að þeim
flokkum sem kenna sig við verkalýðinn
verði ekki stætt á að fórna hernum
vegna kjaramála, og sá skilningur verði
almennur i verkalýðsstéttinni að flokk-
ur sem fórnar hermálinu séekki verður
stuðnings verkalýðsins í neinu öðru
máli.
Einar Ólafsson.
Landsráðstefna S.H.A.
Landsráðstefna SHA var haldin
helgina 3.-4. nóv. í Félagsstofnun stúd-
enta. í síðasta Neista var spáð átaka-
lítilli samkomu og það gekk eftir, hún
var hroðalega friðsöm. Maóistarnir
minntust ekki einu orði á rússagrýluna
og frá Bandalaginu mættu mest hljóðir
og hógværir menn. Einingin sveif yfir
vötnunum svo jafnvel ályktanir Har-
alds Jóhannssonar voru samþykktar
unnvörpum.
Umræðurnar á ráðstefnunni voru
þrátt fyrir þetta mjög í sama dúr og í
fyrra. Þessi eilífu vandamál með að
halda hverfa- og svæðahópunum gang-
andi voru rædd fram og aftur og að
lokum sátu menn uppi með sömu nið-
urstöðuna og í fyrra og hittifyrra -
Miðnefnd komi hópunum af stað með
illu eða góðu -.
Aðgerðaplan næsta árs var með
næsta hefðbundnum hætti. Stórfundur
30. mars, voraðgerðir (10. maí), lands-
ganga, áróðursaðgerðir 17. júní, mót-
mæli 21. ágúst og auk þess skyndi-
aðgerðir og uppákomur þegar tilefni
gefst.
Viðamikil starfsáætlun var sam-
þykkt að vanda og markið sett hátt.
Ekki er pláss til að fara nákvæmlega út
í það hér. Leshringir eiga að fara af
stað, áróðurs og fræðslufundir, greina-
skrif, menningarlegt andóf osfrv. osfrv.
Friðlýsing N-Atlandshafsins bar
nokkuð á góma. Hún var gerð að einu
af baráttumálum samtakanna í fyrra
og nú var samþykkt samhljóða að svo
skyldi vera áfram. (Undirritaður sat
hjá í atkvæðagreiðslunni. Honum
fmnst persónulega jafn raunhæft að
samþykkja tillögu ■ um friðlýsingu
Jarðar eða um afvopnun stórveld-
anna).
Þá kom þjóðaratkvæðið um hermál-
ið til umræðu og enn kom fram að
málinu hefur lítt þokað i rétta átt á
árinu, nema hvað úrtölumennirnir
mega nú heita gjaldþrota í málflutn-
ingi sínum. Það kom mér dálítið á
óvart að það voru eikarar sem helst
voru með mótþróa og gerðust meira að
segja svo djarfir að bera upp ályktun,
um að þjóðaratkvæðiskrafan yrði lögð
til hliðar. Sú tillaga var kolfelld en
gagntillaga um að kröfunni yrði haldið
hátt á lofti var samþykkt með glæsi-
legum meirihluta.
Menn létu sér reyndar ekki nægja að
hnykkja á þjóðaratkvæðinu, kosninga-
gleðin var mun meiri en svo. Samþykkt
var tillaga um að miðnefnd skyldi
heimilt, í tilefni væntanlegra forseta-
kosninga, að gera annaðhvort að lýsa
yfir stuðningi í nafni SHA við 4
frambjóðanda sem samþykkur er
stefnumiðum þeirra eða hreinlega að
bjóða fram af hálfu samtakanna í for-
setakosningunum.
Þriðji kosningamöguleikinn var
ræddur þ.e. sjálfstætt framboð af hálfu
SHA til alþingis (Sjá grein E.Ó. hér í
blaðinu).
Hvort menn telja þessar hugmyndir
raunhæfar eða óraunhæfar þá er það
greinilega fjöldabaráttuleiðin sem er
mönnum efst í huga innan SHA.
Á.Hj.
Að skila auðu -
atkvæði á auðvaldið
Um framboðsraunir maóista
Nú er Ijóst orðið að hvorug maóista-
samtakanna koma til með að bjóða
fram í komandi kosningum. Eik ml tók
þá ákvörðun nokkuð snemma að fara
ekki i framboð.
Á sameiginlegri ráðstefnu EIK, KFÍ
og Fylkingarinnar, lýsti fulltrúi Eikar-
innar því yfir að stjórnarslitin hefðu
komið þeim algerlega í opna skjöldu (?)
og meirihluta afstaða Eikarinnar, -
Reykjavíkurdeildar(l) væri að bjóða
ekki fram, sem að vísu væri ekki bind-
andi fyrir „samtökin í heild“(!), en
„slíkt myndi ekki koma fyrir aftur“.
KFÍarar reyndu hinsvegar á þessari
ráðstefnu, að fá hin samtökin inná
sameiginlegt framboð, og ef ekki
næðist samstaða um slíkt á landsmæli-
kvarða, mundi KFÍ standa fyrir fram-
boðum í öllum kjördæmum, um leið og
þeir beindu grænum augnlokum sínum
í átt til Eikaranna.
M.ö.o. á þessari ráðstefnu umbreytt-
ist KFÍ í hinn herfilegasta framboðs-
flokk, þar sem framboðið var númer
eitt, en pólitíkin númer tvö. Fyrst
skyldum við koma saman framboðs-
listunum og þá hlytum við einhvern
veginn að geta brætt saman einhvern
viðunandi pólitískan grundvöll.
En fljótt skiupast veður í lofti!
Eikin hefur ákveðið að skila auðu og
ætlar þannig að setja atkvæði sitt á
auðvaldið.
KFÍ hefur hinsvegar lýst því yfir, að
um framboð verði ekki að ræða af
þeirra hálfu í þessum kosningum.
Yfirlýsingu þessa efnis sendu þeir frá
sér þriðjudaginn 6. nóvember sl. Þar
harma þeir að vinstri öflin, eins og þeir
kalla það, skyldu ekki ná saman til að
mæta sókn íhaldsins. Sjálf afstaðan í
kosningunum er hinsvegar lögð á
herðar félaganna, - þeir skulu meta
það hvernig þeir geti best þjónað
verkalýðnum með atkvæði sínu.
Þó að þessi afstaða KFÍ sé nokkuð
loðin vægast sagt, þá er hún samt póli-
tískt réttari en afstaða Eikaranna að
skila auðu, sem nánast er forkastanleg
hvernig sem á málið er litið.
Við höfum sagt það áður, að í stjórn-
málabaráttunni á íslandi í dag eru
átakapunktarnir milli verkalýðsflokka
og borgaraflokka, milli íhaldsstefnu og
endurbótastefnu. Stéttarvitund verka-
Framhaldbls. 7
f viðtali við Benedikt Gröndal í
Alþ.bl. 20. okt. spyr Jón Baldvin
Hannibalsson þessarar spurningar um
Alþýðubandalagið: „Hver er skýringin
á því, Benedikt, að flokkur sem kennir
sig við sósíalisma og verkalýðshreyf-
ingu, skilur ekki nauðsyn skipulags-
hyggju í efnahagsmálum í nútíma
þjóðfélagi?“ Svar Benedikts var ekki
sérlega upplýsandi og sleppum við því
hér. En hvað skyldi Jón eiga við með
„skipulagshyggju í efnahagsmálum“?
Á hann við umfangsmiklar þjóð-
nýtingar sem tryggi ríkisvaldinu mögu-
leika á raunhæfri áætlunargerð. Á
hann við bein inngrip í starfsemi efna-
hagslífsins, sem tryggi að gangur þess
verði í samræmi við hagsmuni launa-
fólks, en ekki gróðahagsmuni ein-
stakra atvinnurekenda? Líklega ekki!
Alþ.fl. styður markaðsskipulagið og
einkaeignarréttinn, þ.e. alræði at-
vinnurekenda yfir vinnu launafólks og
rétt þeirra til að hirða afraksturinn af
henni. Hann styður þar með það skipu-
lagsleysi og gróðasókn sem er undir-
staða verðbólgunnar í landinu. í
munni forystumanna Alþ.fl. þýðir
„skipulagshyggja í efnahagsmálum“
lækkun launa, samdráttur í félagsleg-
um útgjöldum ríkisins, þ.e. lækkun
verðbólgunnar á kostnað launafólks
og til hagsbóta fyrir atvinnurekendur.
Hugmyndin um 80% skattaþrep áháar
tekjur, sem fram kom í vor er nú horfin
í kosningasamkeppni við Sjálfst.fl. um
lækkun skatta.
Þótt stefna Alþ.fl. geti vissulega
dregið úr hraða verðbólgunnar um
stund, þá eru orsakavaldarnir áfram að
verki. (Og siðspillingin bara eykst í takt
við aukningu einkagróðans).
Abl., sem fyrir kosningarnar 1978
lofaði efnahagsstefnu, sem fæli „ekki í
sér nema að takmörkuðu leyti kerfis-
breytingar í átt til sósíalískra búskapa-
hátta“ (það kosningaloforð efndu
þeir!) mannaði sig reyndar upp í að
krefjast þess að olíuverslunin yrði
þjóðnýtt. Að öðru leyti var lítið um
róttækar hugmyndir á þeim bæ.
Svavar Gestsson lét halda áfram
athugun á innflutningsversluninni og
gömlum hugmyndum um sameiningu
Útvegsbankans og Búnaðarbankans
var haldið vakandi. Það var aftur á
móti Ragnar Arnalds menntamála-
ráðherra, sem stóð fyrir aðgerðum til
að spara í ríkisrekstrinum.
Einar Karl Haraldsson er reyndar
ákaflega seinheppinn þegar hann skrif-
ar um efnahagsmál. Honum tókst t.d.
að búa til hugtakið „stalínísk mark-
aðshyggja“, og margendurtaka það í
leiðara Þjóðv. Þessisamsuða, semerút
af fyrir sig makalaus, verður þeim mun
furðulegri þegar þess er gætt, að
efnahagsstefnu Abl. mætti einna helst
kalla staliníska arfieifð, eða jafnvel
stalíníska framleiðslustefnu kryddaða
bókhaldsathugunum smáborgarans.
Framleiðslustefna Stalins var þó að því
leyti skynsamlegri að hún byggði á
efnahagsskipulagi þar sem fyrirtækin
höfðu verið þjóðnýtt og vald markaðs-
aflanna var stórlega skert.
Megin hugmynd Abl. í dag er að vel
megi auka framleiðni og framleiðslu
þannig að kaupmáttur launafólks
haldist, án þess að gróði atvinnurek-
enda sé skertur. Vandamálið er að fá
atvinnurekendur til að auka framleiðn-
ina. Abl. er m.a.s. reiðubúið til að
„leggja til atlögu" við atvinnurekend-
ur til að fá þá til að auka framleiðni og
gróða fyrirtækjanna! Hetjuskapur
sannra íslendinga er ekki aldeilis fyrir
bí.
Davíð Scheving er reyndar fyrir 4
löngu búinn að útlista að iðnrekendur
séu meir en fúsir til að auka framleiðn-
ina ef þeir fái fjármagn. Og Abl. hefur
aldrei séð eftir sér við að útvega fyrir-
tækjunum fjármagn og Hjörleifur
reiddist mikið yfir því að fjárlagafrum-
varp Tómasar drægi úr fjárframlögum
til iðnaðar. Abl. er einnig reiðubúið að
lækka vexti til að greiða fyrir atvinnu-
rekendum, mitt í allri verðbólgunni
þegar bankakerfið er að hruni komið
vegna lítilla innistæða. Það er ekki
nema von að borgaralegir hagfræð-
ingar í röðum Alþ.fl. örvænti og
hagfræðingar Abl. ýmist lýsi þvíyfirað
flokkurinn hafi enga stefnu í efnahags-
málum, eða segi alls ekki neitt. Þessi -*
stefna Abl. er reyndar ekki hefðbundin
borgaraleg stefna, en þessi stefna á
heldur ekkert skylt við sósíalisma.
ÁD.