Stéttabaráttan - 25.04.1975, Blaðsíða 6

6| Frá vinnustöðunum
STÉTTABARATTAN 4. tbl. 25.4. 1975
Frá Straumsvík
Eftirleikur desember
samkomulagsins
I desember 1974 var gert bráða-
bi'rgðasamkomulag milli Isl. Alfé-
lagsins annars vegar og Verkamanna-
félagsins Hlífar hins végar. Sam-
komulag þetta fól í sér óverulegar
kjarabætur, en jafnframt afsalaði
félagið sér réttinum til að fara fram
á frekari kjarabætur, fyrr en sam-
ist hefði á hinum almenna vinnumark-
aði. Félagar úr KSML í Straumsvík
bentu á að það væri rangt að sam-
þykkja samkomulagið þar sem óvíst
væri hvenær samið yrði á almennum
markaði, og bentu ennfremur á að
allar forsendur væru fyrir hendi að
verkamenn í Straumsvík næðu fram
verulegum kjaraþótum, og gætu
þannig verið leiðandi í kjarabarátt-
unni. Aðalrök verkalýðsforystunnar
var, að betra yæri aðsemja á eftir
hinum almenna vinnumarkaði þar
sem þá næðust betri kjör en ella,
eða með öðrum orðum, að sleikja
rjómann af þeim kjarabótum sem
hinn almennl vinnumarkaðaður semdi
um. Hugleysi og undirlægjuháttur
verkalýðsforystunnar gagnvart ISAL
kapitalistunum undirstrikaðist ennþá
betur við þetta samkomulag. Arang-
urinn af þessari baráttuaðferð kemur
fram í dag þegar bráðabirgðasam-
komulag ASI og VSl er lagt fram eft-
ir margra vikna leynimakk. Sam-
komulagið felur í sér nákvæmlega
sömu prósentuhækkun, til þeirra
lægstlaunuðu, og ISAL-verkamenn
fengu í des. 1974 eða 13% Það er
deginum ljósara að bráðabirgðasam-
komulagið á sínar rætur að rekja til
ÍSAL-samkomulagsins, enda ekki ó-
eðlilegt, þar sem Ragnar Halldórs-
son, stjórnarformaður Isl. Álfélags-
ins situr einnig í stjórn Vinnuveitenda-
sambands Islands.
Yfirgangur ISAL I garð verkamanna
Frá áramótum hafa staðið yfir samn-
ingafundir á milli verkalýðsforyst-
unnar og ISAL um bættan aðbúnað á
vinnustaðnum, árangurinn af þessum
fundum hefur ekki litið dagsins ljós,
sen greinilegt er að ráðamenn ISAL,
sem og aðrir kapitalistar, ætla að
notfæra sér versnandi horfur í at-
vinnumálum til þess að auka vinnuá-
lagið og herða sultarólina að verka-
mönnum. I Straumsvík hefur þetta
m. a. komið fram í því að búníngs-
herbergjum verkamanna hefur verið
læst, undir því yfirskyni að verið sé
að vernda eigur okkar fyrir þjófum.
Það er því ekki óeðlilegt að verka-
menn spyrji hverjir eru þjófarnir,
þegar allir ráðamenn fyrirtækisins
ganga með lykla upp á vasann. Nei,
ástæðan fyrir því að búningsherbergj-
um verkamanna var læst, var sú að
verið var að útiloka verkamenn í
Straumsvík frá því að geta haft eitt-
hvert afdrep, eftir að settum verk-
efnum var lokið, nú skal nýta hverja
mínútu vinnutímans, jafnvel með
tilgangslausum verkum, ef annað
fellur ekki til.
Samfylkingarnefndin
KSML í Straumsvík hafa lengi rekið
áróður fyrir sjálfstæðu skipulagi
verkamanna á vinnustaðnum. Ar-
angur af starfi okkar er nú farinn að
koma í ljós, samfara því að yfir-
gangur ÍSAL vex með hverjum deg-
inum sem líður. Flestar vaktir og
deildir hafa nú kosið sér fulltrúa í
samfylkingarnefnd með það að mark-
miði að verja hagsmuni verkamanna
á vinnustaðnum, gegn yfirgangi
atvinnurekenda. Enn sem komið er
hefur starfssvið samfylkingarnefnd-
arinnar ekki verið fullmótað, en
augljóst er að kröfumótun og samn-
ingsréttur verði í höndum verka-
manna sjálfra, en ekki undir oki
'faglegra og pólitískra geldinga I
verkalýðsforystunni. Með því að
skipuleggja okkur sjálfstætt á vinnu-
stöðunum gerum við okkur kleift að
skipuleggja okkur á grundvelli stétt-
arbaráttunnar gegn auðvaldsskipu-
laginu, fyrir sósíalismann.
-/Straumsvíkursella KSML
Afleiðingar svikasamninga Dagsbrúnar-
forystunnar og VSÍ í des. sl.:
Verkfall h]a Togaraafgreidslunni
MánUdaginn 10. mars s. 1. lögðu
verkamenn f fragtskipadeild Togara-
algreiðslunnar niður vinnu. Astæðan
var sú að fjölgað var kauptöxtum við
uppskipunarvinnu. Nýi kaupaukinn
var 8% og reyndust aðeins 3 uppfylla
þau skilyrði sem honum fylgdu. Skil-
yrðin voru þau að viðkomandi varð að
hafa lokið 3ja vikna námskeiði. Aður
voru að vísu 3 taxtar, byrjendakaup,
kaup eftir 3 mánuði og kaup eftir 1 ár.
Þessir taxtar eiga það hinsvegar sam-
eiginlegt að þeir taka mið af reynsl-
unni einni saman.
Nokkrum dögum áður höfðu verka-
mennirnir við togarana (þeir sém
ekki höfðu farið á námskeiðið) sett
fram kröfur um 8% kaupaukann.
Stjórn Togaraafgreiðslunnar tregðað-
ist við að samþykkja kröfur þeirra og
skelltu verkamennirnir á verkfalli.
Brá þá svo við að stjórnin gerði þeim
tilboð um að þeir sem unnið höfðu f
10 ár eða lengur skyldu fá kaupaukann
og gengu þeir að þvf. (Til glöggvun-
ar skal þess getið að svo til allir
höfðu þennan starfstfma að baki).
Strax og við fréttum þessi málalok
héldum við fund og kom þá í ljós að
enginn okkar uppfyllti skilyrðin. Nið-
urstaðan varð sú að tilboðið væri
engin lausn fyrir okkur. Var því á-
kveðið að fara í verkfall sámdægurs.
Við báðum um fund með forstjóranum
og lýstum þeirri skoðun okkar að við
sæjum enga frambærilega ástæðu fyr-
ir því að mismuna mönnum í kaupi.
Námskeiðið sem notað væri sem yfir-
varp væri ekkert annað en skrípaleik-
ur. Forstjórinn féllst á skoðanir
okkar varðandi námskeiðið, en synj-
aði kröfum okkar um kauphækkun á
þeirri forsendu að samningar hefðu
verið gerðir ög þá bæri að halda.
Með þessi svör fórum við.
Verkfallið stóð í 2 1/2 dag og því lauk
án þess að kröfur okkar næður fram
að ganga. Meginástæða þess að verk-
fallið fór út um þúfur var sú að hóp-
ur verkamanna hjá fyrirtækinu, svo-
kallað katlalið, reyndist reiðubúið til
að taka upp okkar störf.
Við skulum að lokum skoða hvernig
stjórnendur Togaraafgreiðslunnar
virða eigin ályktanir. Frá og með
1. mars er kaupahkinn greiddur til
þeirra fáu sem fóru á námskeiðið.
Viku seinna fá þeir sem unnið hafa í
10 ár eða lengur og fóru ekki á nám-
skeiðið, sama kaupauka. Þá kemur
upp "vandamál", nokkrir togaraverka-
menn voru semsé eftir og einnig vant-
aði nokkra nýja menn I togarana um
þetta leyti. Liklega hefur greiðsla
kaupaukans til þessara verkamanna
átt að vera leyndarmál.
Af framansögðu á að vera ljóst að
stjórnendur Togaraafgreiðslunnar hafa
nú þegar kastað rekunum á sínar eig-
in röksemdir og að við höfum unnið á
þeim siðferðilegan sigur. Fullur sig-
ur hlýtur að vera skammt undan.
-/Jón Kristjánsson
Til hvers eru námsskeiðin
Þau námskeið sem hafnarverkamenn
þurftu að fara í til að fá 8% kaup-
hækkun stóðu yfir í þrjár vikur, tvo
tíma á kvöldi fimm daga vikunnar.
Námsskeiðunum var skipt I þrennt:
Öryggismál, brunavarnir og slysa- •
varnir. Það sem var einkennandi
fyrir Jjessi námsskeið var, að þau
innibaru ekkert raunhæft fyrir
hafnarverkamennina, varðandi vinnu-
staðinn. T. d. var þannig á fundun-
um um brunavarnir, ekkert fjallað
um eldsvoða f skipum, eða á vinnu-
stað hafnarverkamanna. Þannig
sagði Rúnar Bjarnason sem leið-
beindi á námsskeiðinu: "Það atriði
heyrir ekki undir Slökkvilið Reykja-
vikur, heldur undir aðra aðila."
Hinsvegar fjallaði Rúnar mjög ítar-
lega um eldhœttur í heimahúsum, og
benti hafnarverkamönnum á þá hættu
sem felst í þvf "að húsmóðirin fari
á fráhnepptum nælonsloppnum upp úr
rúminu á morgnana og kveikti á
eldavélinni, slíkt væri stórhættulegt. "
Líka skýrði hann frá því í löngu máli
hvernig slökkviliðið hefði átt f bar-
áttu við bæjarsímann um að fá eitt-
hvert tiltekið símanúmer.
1 orðinu "slysavarnir" hljóta að eiga
felast einhver atriði sem eru fyrir-
byggjandi því að slys eigi sér stað.
En á námsskeiðunum var aðeins
fjallað um atriði sem viðkomu því
hvernig ætti að hegða sér eftir að
slys hefði skeð, meðhöndlun á slös-
uðum mönnum o.þ.h. A slysavarn-
arnámsskeiðinu var notað sama
prógramm og notað er á námsskeið-
um fyrir meirapróf, en alls ekkert
fjallað um þessi mál út frá vinnu og
vinnustað hafnarverkamanna.
Mætingasókn á námsskeiðin varð að
vera hundrað prósent ef þau áttu að
gefa rétt til kauphækkunar, og til-
kynning um byrjunardag var hengd
upp á hádegi þess dags sem náms-
skeiðin áttu að byrja. Þar urðu
menn því að ráðstafa hverju einasta
kveldi næstu þrjár vikurnar, eða
verða af 8% kauphækkun. Þetta og
það hversu efni námsskeiðanna var
ur tengslum við vinnu verkamann-
anna, svo að ekkert var á þeim að
græða, leiddi til þess að þau voru
afskaplega illa sótt.
Svikasamningarnir sem Dagsbrúnar'
forystan barði í gegn í des. s.l. og
sá skrípaleikur sem þessi innihalds
lausu námsskeið voru, hafa afhjúpað
Dagsbrúnarforystuna ákaflega vel
fyrir hafnarverkamönnum. Dags-
brúnarforystan getur reynt að setja
á svið sjónleiki og þyrla upp mold-
viðri til að dylja hverjum hún raun-
verulega þjónar, en sá tfmi mun
koma að hún þarf að standa skil á
gerðum sínum fyrir reykvískum
verkalýð.
-/JK
„Skásti kosfurinn-
lélegur kostur það”
Dagsbrúnarforystan berst gegn
fjöldabaráttu verkalýðsins
Blaðamaður Stéttabaráttunnar átti ný-
lega tal við Ögmund Svavarsson verka-
mann í mjólkursamlaginu á Sauðár-
króki.
Hvað finnst þér um ástand sósíalfskr-
ar hreyfingar á Islandi núna?
Alþýðubandalagið er nú eins og flest-
ir gera sér grein, fyrir, sósíaldemó-
kratfskur flokkur. Hann er í sömu
aðstöðu gagnvart samtökum eins og
KSML eins og Alþýðuflokkurinn var
áður gagnvart Kommúnistaflokk Is-
lands. Eg hef undanfarið kosið Al-
þýðubandalagið sem skásta kost okk-
ar verkamanna, en þessi skásti kost-
ur er lélegur kostur og ef svo heldur
áfram með Alþýðubandalagið eins og
undanfarin ár, sem það gerir örugg-
lega, þá get ég ekki sætt mig við
þennan kost.
Það er sýnilegt að ástandið er þann-
ig núna að það verður að einbeita
kröftunum í að byggja upp á nýjan
leik kommúnistaflokk sem sé fær um
að leiða stéttabaráttuna til sigurs
fyrir okkur verkamenn. En ég er nú
orðinn það gamall að ég treysti mér
ekki út í slíkt starf. Það er ykkar
unga fólksins, framtíðin er ykkar og
þið hafið allt að vinna.
Hvernig er ástandið f vérkalýðsmál-
um á Sauðárkróki ?
Það er vægast sagt mjög bágborið.
Verkamannafélagið er í höndum hægri
krata, Jóns Karlssonar, sem rekur
sömu pðlitík í verkalýðsmálum og
Jón Helgason á Akureyri og Eðvarð
í Reykjavík. Hann er búinn að koma
sér vel fyrir á skrifstofu og búinn að
gera verkamannafélagið að hálfgerðu
skrifstofufélagi. Þar að auki er
þessi sami maður forseti' bæjar-
stjórnar, umboðsmaður Brunabóta-
félagsins og margt fleira sem of
langt yrði upp að telja. En þrátt
fyrir alla þessa bitlinga þá hefur
hann ekkert gert sem til hagsbóta
getur talist fyrir verkamenn s. s. I
bæjarstjórninni. Kannski er þetta á-
,stand ekki neitt sértækt fyrir Sauð-
árkrók, svona er ástandið yfir alit
landið.
Nú ættlr þú að geta sagt okkur eitt-
hvað af starfi gamla Kommúnista-
flokksins á Sauðárkroki ?
Ég var nú svo ungur á þeim árum,
en ég var á þeim árum I því að selja
KOTUNG hérna í bænum. KOTUNG-
UR var útgefinn af Sauðárkróksdeild
K. F. I. og kom út I ein fimm ár.
Kotungur var fjölritaður hérna í bæn-
um í fjölritara sem Sauðárkróks-
deildin átti. A þeim árum var rek-
in raunhæf byltingarpólitík og ég held
að Kotungur hafi verið með betri
blöðum sem Kommúnistaflokkurinn
átti út um latfd. Pétur Laxdal var
.aðalforinginn og skrifaði mest í
Kotung og var reyndar ábyrgðarmað-
ur hans. En auk ' hans skrifuðu
margir I blaðið s. s. Helgi Hálfdán-
arson og fl.
Mér er það sérstaklega minriisstætt
þegar ég var að selja blaðið í húsum
hérna íbænum, hve óblíðar viðtökur
ég fékk í mörgum húsum.
Svo má líka segja frá því að Pétur
Laxdal var fyrsti kommúnistinn sem
kosinn var I sveitarstjórn utan
Reykjavíkur, og segir það nokkuð
um styrk K. F. I. hérna á þessum
árum.
Hvernig líst þér svo á framtíðina?
Ég get ekki sagt annað en ég sé
bjartsýnn. Eftir að ég fór að fá
Stéttabaráttuna lifnaði aftur yfir mér,
þetta er gott blað og ég treysti ykk-
,ur til að framkvæma það sem þið
stefnið að, að stofna kommúnista-
flokk. Og ég get sagt þér það að
lokum að áskrifendur Stéttabarátt-
unnar eru orðnir nokkrir hérna í
samlaginu.
-/GM
16. mars s.l. var haldinn fundur I
Verkamannafélaginu Dagsbrún og
var tilgangur fundarins að skýra frá
gangi samningaviðræðnanna og afla
heimilda til verkfallsbóðunar. Þessi
fundur bar greinilega merki þess,
hversu verkalýðsforystunni hefur
tekist að þrengja að lýðræðinu innan
verkalýðsfélaganna, I skjóli þess,
hversu meðvitund verkalýðsins 'er á
lágu stigi í dag, og jafnframt, að
hún ætlar sér ekki að vekja verka-
lýðsfjöldann til nokkurrar baráttu.
Þannig sagði formaður Dagsbrúnar,
Eðvarð Sigurðsson, að það væri
tómt mál að tala um það, að við
fengjum kjaraskerðinguna bættá að
fullu nú á næstunni, sllkt þjónaði
reyndar engu góðu fyrir verkalýðinn,
og það eina sem hægt væri að gera,
væri að setjast við samningaborðið
og halda makkinu áfram. Einnig
sagði hann, að það væri út I hött á
þessu stigi málsins að fara að berj-
ast fyrir afnámi vísitölubindingu
kaupgjálds. Um heimildina til verk-
fallsboðunar, sem samþykkt var á
fundinum, sagði Eðvarð, að það væri
ekki ætlun þeirra í verkalýðsforyst-
unni að notfæra sér verkfallsréttinn
nema sem algjört neyðarúrræði eins
og hann orðaði það. Þetta er sem
sagt það, sem formaður fjölmenn-
asta verkalýðsfélags landsins boðar:
áframhaldani kjaraskerðing, engin
barátta af hálfu verkalýðsins, ekkert
verkfall.
Nokkrir Dagsbrúnarmeðlimir I
KSML voru mættir á fundinum og
báru þeir fram eftirfarandi ályktun:
"Fundur, lialdinn I Verkamannafél-
aginu Dagsbrún, 16.3. "75, álykt-
ar, að efnahagsörðugleikar undan-
farinna mánuða séu afleiðing taum-
lausrar gróðasóknar auðvaldsins og
að efnahagskreppan, sem framund-
an er, sé afleiðing af arðránsskipu-
lagi auðvaldsins. Hinar gífurlegu
kjaraskerðingar, sem orðið hafa
samfara sfhækkandi vöruverði,
verður að stöðva og til þess er að-
eins ein leið fær - leið verkfalls-
baráttunnar.
Fundurinn ályktar ennfremur, að
forystumenn félagsins hafi svikið
hagsmuni félagsmanna með því að
láta undir höfuð leggjast að skipu-
leggja baráttuna gegn kjaraskerð-
ingunum og með því að semja við
atvinnurekendur án vitundar og
stuðnings félagsmanna. Fundurinn
Eðvarð Sigurðsson, form. Dags-
brúnar. Sjóndeildarhringur hans
takmarkast við borðbrún fundar-
borðsins hjá sáttasemjara ríkisins
lýsir þvf yfir, að umboð Dagsbrún-
arforystunnar til aðildar í 9 manna
nefnd ASl sé ólöglegt samkvæmt
félagslögum, því það var samþykkt
á félagsfundi þar sem einungis 80
félagsmenn voru nærstaddir, en
samkvæmt lögum félagsins og yfir-
lýsingum formannsins þar að lút-
andi þarf 300 manna fund minnst til
að samþykkja slíkt umboð.
Fundurinn lýsir því yfir vantrausti
á forystu sína, en þetta vantraust
byggir á þeirri staðreynd, að for-
ystan hefur fullkomlega vanrækt að
skipuleggja baráttu félagsmanna
fyrir hagsmunum sínum, en þvert
á móti lýst því yfir að taka verði
mið af gróðahagsmunum atvinnuveg-
anna, sem eru í einkaeign auðvalds-
ins. Fundurinn lýsir yfir, að bar-
áttuna gegn kjaraskerðingum auð-
valdsins beri að heyja undir vfgorð-
unum:
- Engar uppsagnir eða kjaraskerð-
ingar - Látum auðvaldið borga
kreppuna!
- Sjálfstæða baráttuskipulagningu
verkalýðsins á grundvelli lýðræðis -
legra kjörinna verkfallsnefnda á
vinnustöðunum sjálfum!"
A fundi, sem Dagsbrúnarforystan
hélt f desember var töluverð andstaða
gegn forystunni, sem þá hafði naum-
an meirihluta á bak við sig. I þetta
sinn hafði hún allan varan á, því að
sögn eins félagsmanns, sem öllum
hnútum er kunnugur innan Dagsbrún-
ar, hafði forystulið Dagsbrúnar aug-
ljóslega smalað á fundinn sér hag-
stæðum mönnum. A hinn bóginn var
hópurinn gegn Dagsbrúnarforystunni
tiltölulega fámennur í þetta sinn.
Afleiðingarnar urðu þær, að Dags-
brúnarforystan bar fram frávísunar-
tillögur á ályktanir KSML-félaga og
ífylkingarmanna, sem voru samþykkt-
ar með yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða.
Þessi fundur ætti að kenna okkur, að
við verðum að virkja mun betur og á
víðtækari grundvelli en hingað til,
andstöðuna innan verkalýðsfélaganna,
þvf óánægjan með starfshætti verka-
lýðsforystunnar er miklu meiri en
þessi fundur gefur til kynna. Við
verðum að hvetja baráttufúsa verka-
menn til að mæta á fundi verkalýðs-
félaganna, hvetja þá, ekki aðeins til
að skipuleggja sig sjálfstætt á vinnu-
stöðunum, heldur líka að skipuleggja
andstöðuna gegn ASl-broddunum'
innan fagfélaganna.
___________-/SJO_____________
Gerist áskrifendur
að
STÉTTABARÁTTUNNI