Stéttabaráttan - 23.05.1975, Blaðsíða 4

a
STÉTTABAEATTAN 23.5. 5. tbl. 1975
WILFRED BURCHETT ..
Hvers vegna „féllu borgirnar í S-Víetnam?
I mörg ár reyndi Thieu-stjórnln að
breiða yfir hið raunverulega ástand
sem ríkt f S-Víetnam - en í þriðju
viku mars s. 1. tók yfirbreiðslan að
rifna af og hið raunverulega ástand
kom fyrir auglit allra.
Margir fréttamenn lýstu furðu sinni
fyrir því að Thieu-stjórnin hefði á
örfáum dögum "misst" mörg héruð
og "yfirgefið" hin hernaðarlega mik-
ilvægu miðhálendi.
I rauninni hafði Thieu-stjórnin aldrei
baldið þeim héruðum sem hún lýsti
nú töpuð og því síður miðhálendinu.
Hún réði aðeins yfir héraðshöfuð-
borgunum og nokkrum mikilvægum
vegamðtum.
Það sem hefur gerst síðustu vikur
var ekki "allsherjarsókn" eins og
Thieu reyndi að útskýra það í ávarpi
til þjóðarinnar 20. mars - heldur
framkvæmd lokastigsins í.alþýðu-
strfði. Umsátur um borgirnar,
fyrst og fremst af skæruliðum úr
héraðinu ásamt reglulegum herdeild-
um, hafði náð slíku hámarki að fá-
einar hnitmiðaðar árásir héraðs-
skæruliðanna á lykilstaði - t. d. Ban
Me Thuot í miðhálendinu - nægðu til
þess að öll byggingin hrundi. Um-
sátrinu lýkur og lokastigið - taka
borganna - er framkvæmd.
HLutverk fjallaþjóðflokkanna
Hið hrottalega morð á fréttamannin-
um Paiil Leandri 14. mars s.l.
í Saigon varð vegna þess að hann
hafði vogað sér að eyðileggja eina
best varðveittu blekkingu Ihieu-
stjðrnarinnar - nefnilega þá að hern-
aðarósigrar Thieu stöfuðu af "inn-
rás norður-víetnama." Leandri var
færður til höfuðstöðva lögreglunnar
vegna þess að hann skýrði frá því að
hermenn frá fjallaþjóðflokkum á mið-
hálendinu hafi borið hitann og þung-
an af sókninni að Ban Me Thuot, senj
er opinber höfuðborg miðhálendisins.
Leandri var skotinn þegar hann ýfir-
gaf lögreglustöðina.
Bandaríkin höfðu eytt milljónum dala
í tilraunir til þess að vinna fylgi
fjallaþjððflokkanna, en þeir uppskáru
stöðugar uppreisnir sérstaklega á
svæðinu umhverfis Ban Me Thuot,
uppreisnirnar voru kæfðar niður af
mikilli hörku. Þegar að því kemur
að allur sannleikurinn um aðgerðir
Washingtonstjórnarinnar gagnvart
fjallaþjóðflokkunum kemur f ljós,
munu þær eflaust verða taldar með
ljótustu köfhim í sögu stríðsins.
Bandaríska stjórnin reyndi að vinna
fylgi þeirra sér til handa - en þegar
það mistókst beitti hún fjöldamorð-
um gegn þeim.
Þegar ég heimsótti frelsuðu svæðin
í fyrsta skipti árin 1963-64 voru
stórir hlutar miðhálendisins þá þeg-
ar á valdi fjallaþjóðflokkanna sem
voru í bandalagi við Þjóðfrelsisfylk-
inguna. Hermennirnir, sem voru
undir stjórn liðsforingja úr sömu
þjóðflokkum og þeir, réðu svæðinu
alveg að úthverfum borganna Ban
Me Thuot, Pleiku og Kontum. Með
yfirráðum sínum í lofti og stöðugum
eftirlitsferðum um helstu þjóðvegina
tókst yfirherstjórn Bandaríkjanna/
Saigon að halda þessum borgum - og
viðhalda blekkingunni um að Thieu-
stjðrnin réði miðhálendinu, sem hún
þó f rauninni aldrei gerði.
Einn af meginliðum í pðlitískri stefnu-
skrá Þjóðfrelsisfylkingarinnar fjall-
’ar um sjálfstjórnarhéruð minnihluta-
þjóðflokkanna á miðhálendinu - og í
10 ár hefur þessum ákvæðum verið
framfylgt í verki. Ybih Aleo, gam-
alreyndur leiðtogi Rhade þjóðflokks-
ins, hins fjölmennasta af minnihluta-
þjóðflokkunum, ervaraforseti Þjóð-
frelsisfylkingarinnar - en hann er
ættaður frá svæðinu við Ban Me
Thuot. Þegar ég heimsótti frelsuðu
svæðin í fjórða og sfðasta skiptið
höfðu fjallaþjóðflokkarnir myndað
heila herdeild (division) í fastaher
Þjóðfrelsishersins - og þar að auki
voru til staðar héraðsherflokkar'og
sjálfsvarnarsveitir þorpanna. Þessi
upptalning nær aðeins yfir Ban Me
Thuot-svæðið, hersveitirnar saman-
stóðu af mörgum minnhlutaþjððflokk-
um undir stjórn liðsforingja úr sömu
ættflokkum og unnu sem ein skipu-
lögð heild.
Það ástand sem ríkti á miðhálendinu
ríkti einnig í norðurhluta S-Víetnam,
f þeim héruðum sem Thieu-stjórn-
in "yfirgaf". Það voru aðeins hér-
aðshöfuðborgirnar og nokkrar
smærri borgir sem voru á valdi
Thieus, en allt svæðið umhverfis
borgirnar voru undir öruggri stjórn
Bráðabirgðabyltingarstjórnarinnar
(BBS) og Þjóðfrelsishersins. Þetta
er skýringin á því hvers vegna^þess-
ar borgir voru látnar af hendi an
orrustu - en skýring Thieus þ. 20.
mars, þe. að "liðsflutningar norður-
víetnama" hafa neytt hann til að láta
þær af hendi, er tómt þvaður.
James Schlesinger, varnarmálaráð-
herra Bandarikjanna, útskýrir hinn
mikla flótta Saigonhersins með því
að benda á neitun bandaríska þings-
ins um 300 milljón dala viðbótar-
hernaðaraðstoðar til Thieu. Þetta
er fráleitt. Sannleikurinn er sá að
milljörðum dala hefur verið fleygt í
áraraðir til þess að viðhalda þeirri
blekkingu að Thieu-stjórnin réði
þessum svæðum.
Nguyen Huu Tho
Aldrei nokkurn túna, ekki einu sinni
þegar Bandaríkin höfðu hálfa milljón
hermanna í Suður-Víetnam, tókst
herstjórn Bandarikjanna/Saigon að
ná hernaðarlega mikilvægustu stöðv-
um Þjóðfrelsisfylkingarinnar, eða
að brjóta á bak aftur sfhert umsátur
um borgirnar. Einstaka sinnum
tókst þeim að gera skyndiárásir ínn
á svæðin og þrýsta umsátrinu til
baka um eina eða tvær mílur, en
það var allt og sumt.
I viðtali við Nguyen Huu Tho, forseta
Þjóðfrelsisfylklngarinnar f Suður-
Víetnam, stuttu eftir að bandarískar
hersveitir komu til Suður-Víetnam í
mars 1965, spurði ég hann hvernig
mótspyrnuliðið gæti brugðist við svo
ðskaplegum hernaðarstyrk.
"Stríði er stundum jafnað við skák,"
svaraði hann. "Ef þú tapar einni
skák, hreinsar þú borðið, hver um
sig safnar saman liðinu og síðan er
leikurinn hafinn að nýju. Þannig er
það ekki í stríði. Með því að leggja
fram sitt eigið herlið, hafa banda-
ríkjamenn viðurkennt að þeir hafa
tapað fyrstu lotu í "sérstöku stríði,"
þar sem þeir lögðu allt til nema her-
liðið og hafa fært sig út f l'takmark-
að stríð." Þegar þeir fara út f "tak-
markað stríð" er staðan þannig að
okkar menn eru þegar komnir f
stöðu á skákborðinu, vinningsstöðu.
Þeir koma inn í ástand þar sem við
erum algerlega ríkjandi, þar sem
við höfum frumkvæðið, hernaðarlega
séð. Þeir áttu fárra kosta völ
varðandi það hvar þeir gætu staðsett
peð sín og hershöfðingja. I>eir gátu
ekki dregið línu og sagt við okkur:
"Sunnan línunnar er okkar svæði,
norðan megin er ykkar - berjumst og
sjáum hver vinnur." Þeir gátu að-
eins flutt sig til þeirra svæða sem
hinn óstöðugi leppher hafði getað
haldið til þessa, og nokkurra annarra
sem bandaríkjamenn voru reiðubún-
ir að gjalda mikið fyrir að ná og enn
meir fyrir að halda.
Hver staður sem þeir hafa náð hefur
umsvifalaust verið umkringdur af
herjum okkar og þvf mun haldið á-
fram. Einn ákvarðandi þátturinn
mun að sjálfsögðu verða sá hverjir
setja skilyrðin fyrir baráttuna. Ef
bandaríkjamennimir gætu ráðið skil-
málunum, þá mimdi her okkar tapa
fljótlega. Við höfum engar flugvélar
engin herskip, enga skriðdreka og
ekkert stðrskotalið (þetta var f nóv-
ember 1965 -W. B.). En þar sem
við ráðum ástandinu þá erum það við
sem ráðum skilmálunum, hvenær og
hvernig afgerandi orrustur eiga
sér stað. Bandaríkjamennirnir verða
að berjast út frá okkar skilmálum,
en við ekki samkvæmt þeirra. Jafn-
vel þegar þeim tekst að taka frum-
kvæðið með einhverri árásaraðgerð
sinni, þá eru það samt sem áður
okkar herir sem ákveða hvar og
hvernig barist verður..."
Þessi skilgreining heldur sínu fulla
gildi f dag, tíu árum seinna, og hún
á jafnvel við um Saigonherinm sem
Bandarikin skildu eftir til þess að
taka við eftir að þeir höfðu tapað
annarri lotu f hinu "takmarkaða
strfði."
Astandið í Suður-Víetnam sfðustu
mánuði hefur verið sláandi likt á-
standinu f sumum hlutum landsins
rétt fyrir orrustuna um Dien Bien
Phu (1954) - orrustunni sem gerði
út um völd frakka - útávið synist
allt vera með kyrrum kjörum, en
undir niðri kraumar og sýður.
Hin rétta stund
I ávarpi sínu 20. mars sagði Thieu
að her hans ætti við ofurefli að stríða
- hann sagði að gegn hverjum her-
manni hans stæðu 3 óvinir. Þessi
játning kemur á ðvænt þar sem
fastaher Thieus samanstendur af 1,1
milljón manns. Ef þetta ofurefli
(3 gegn 1) er tU Btaðar er það ekki
sökum "innrásar að norðan" heldur
verður að skoða það út frá lögmálum
alþýðustríðsins þar sem allar her-
deildirnar eru umkringdar af skæru-
liðum og héraðshersveitum. Þetta
umsátur er ætíð til staðar, jiífellt
áhrifarikari ógnun sem hefur verið
framfylgt allt strfðstfmabilið. Fasta-
her Þjóðfrelsishersins, sem er bet-
ur vopnum búinn, er svo til staðar
sem varalíð, reiðubúið til átaka á
réttri stund.
Hin "rétta stund" var nú greinilega
samræmd, og til stuðnings, sókn
Þjóðfrelsishersins f Kambodíu -
þar sem sú hætta lá í loftinu að Saig-
onherinn myndi reyna aðra innrás í
Kambódíu til þess að freista þess að
opna aftur Mekongfljótið.
Hernaðarlegir árangrar sameigin-
legrar ráðstefnu alþýðunnar f Indó-
kfna, sem var haldin fyrir fimm ár-
um (24-25 apríl 1970) þar sem bar-
áttan var sameinuð og samræmd,
eru nú að koma f ljós. Þær 300
milljónir dala sem Ford bandaríkja-
forseti hefur sóst svo grimmt eftir
til hernaðaraðstoðar munu ekki einu
sinni duga til að borga pappírinn sem
þarf til að endurprenta herstjónar-
kortin í Suður Víetnam.
Þýð. HH/JJ
(Wilfred Burchett starfar við banda-
rfska blaðið "Guardian". Hann er
þekktur fyrir skrif sín um Víetnam-
strfðið - en hann hefur oft heimsótt
bæði Norður og Suður Víetnam. Til
glöggvunar skal það tekið fram að
þessi grein er skrifuð í lok mars "75)
Viðtal við Ólaf Gislason formann Vietnamnefndarinnar
Hver verður framtíð
Víetnamnefndarinnar?
Stéttabaráttan átti nýlega viðtal við Ölaf Gfslason, formann Víetnamnefndar-
innar á Islandi. Víetnamnefndin hefur starfað allmikið að undanfömu og
Stéttabaráttan viH með þessu viðtali gefa lesendum yfirlit yfir starfið í dag.
Ennfremur stendur Víetnamnefndin frammi fyrir tímamótum í starfi sínu
þar sem aUt Suður-Vfetnam er nú laust undan oki bandarísku heimsvalda-
sinnaima. Við ræddum því lítillega um framtíðarstarf nefndarinnar og þær
skoðanir, sem eru uppi í því sambandi.
Ólafur Gíslason, formaður VNI, ásamt Tran Van An og Huynh Thai Son,
sem voru hér í heimsókn fyrir skömmu á vegum nefndarinnar og SHl.
Sp.: Hvað getur þú sagt okkur af
gangi söfnunarinnar ?
- EYam að þessu (14. maí) hefur
safnast liðlega hálf milljön króna í
Víetnamsöfnunina, sem er aðeins
helmingurinn af þeirri upphæð, sem
við höfðum ásett okkur að safna fram
að 1. maí. Þetta er auðvitað mun
lélegri árangur en við höfðum gert
okkur vonir um. Veldur þar margt.
Undirtektir fólks á fjöldafundi nefnd-
arinnar í Háskólabfói og f göngum og
á útifundum 1. maf f Reykjavík voru
mjög góðar. Þátttaka háskólastú-
denta f söfhunni hefur einnig verið
mjög góð og hafa þeir bæði lagt af
mörkum fé og starfskrafta. Einnig
hefur söfnunin tekist allvel á Nes-
kaupstað og Laugarvatni. Hins vegar
hefur fremur lítið safnast inn á
reikning nefndarinnar á milli hinna
skipulögðu söfnunarherferða. Erfitt
hefur verið að fá sjálfboðaliða til
söfnunar vegna prófanna, fleiri safn-
anir, sem verið hafa f gangi samtím-
ís hafa f reynd eitthvað spillt fyrir
okkur söfnun, áróður íhaldsaflanna
gegn söfnuninniog lygaherferð ríkis-
fjölmiðla og annarra gegn Þjóðarein-
ingarstjórninni í Kambódíu; allt hef-
ur þetta haft sfn áhríf, og að lokum
höfum við nú áttað okkur á smávægi-
legum mistökum nefndarinnar í sam-
bandi við skipulagningu söfnunarinn-
ar, en þar erum við nú reynslunni
ríkari.
Sp.: Vfetnamnefndin hefur verið
gagnrýnd bæði frá hægri og "vinstri",
m. a. hafa "vinstri"mennirnir haldið
því fram, að söfnunin sé háð þeim
skilyrðum, að fénu sé eingöngu varið
til s.k. mannúðarmála og að í>jóð-
frelsishreyfingunni sé ekki leyfilegt
að verja henni til vopnakaupa. Gagn-
rýnin frá hægri snertir sama atriði,
þ. e. að söfnunarfénu verði einmitt
varið til vopnakaupa. Hvað vilt þú
segja um þessa gangrýni ?
- Gagnrýni þessi fellur um sjálfa
sig og er greinilega sprottin af van-
þekkingu eða andúð á þjóðfrelsisbar-
áttunni f S-Víetnam, nema hvort
tveggja sé. Við höfum stpðugt sam-
band við upplýsingaskrifstofu BBS í
Osló og heir hafa sagt okkur, að
þörfin se nú brýnust fyrir matvæli
og lyf til þess að aflétta þeirri neyð,
sem Thieu-stjórnin hafði skapað á
yfirráðasvæði sínu. Það gefur auga
leið, að BBS vantar ekki vopn, því
Bandarfkjastjórn skildi eftir vopn f
S-Víetnam, sem metin eru á fleiri
milljarða bandarikjadollara.
Sp.: Hvað er framundan varðandi
söfnunina? Hvenær lýkur henni ?
- Framundan er einfaldlega meiri
söfnun. Við sættum okkur ekki við
þennan lélega árangur og munum
halda áfram þar til a.m.k. einni
milljón hefur verið safnað. I þvf
skyni er m. a. í bígerð, að Víet-
namnefndin gangist fyrir tðnleikum,
þar sem ágóða verður varið til söfn-
unarinnar. Einnig munum við láta
reyna enn frekar á það, hvort ekki
sé hægt að fá Alþýðusambandið,
verkalýðsfélög og önnur samtök al-
þýðunnar til að leggja fé f söfnunina.
Jafnframt þarf að knýja á íslenska
rikisvaldið að veita BBS fjárhags-
lega aðstoð. Þetta sýnir okkur, að
verkefnin eru nóg.
Sp.: Hvað vilt þú segja um framtíð
Víetnam-nefndarinnar - nú þegar
gjörvallt Víetnam er frelsað ?
- Fýrst um sinn munum við eín-
beita okkur að söfnuninni og kröfunni
um að fslenska ríkisstjórnin taki
frumkvæðið að formlegri viðurkenn-
ingu á BBS og Þjóðareiningarstjórn
Kambódfu. Síðan verður nefndin og
þau samtök, sem að henni standa,
að taka sameiginlega ákvörðun um
hvort nefndin víkki út starfsvið sitt
með almenna and-heimsvaldasinnaða
baráttu í huga. Sjálfur teldi ég slika
þróun æskilega.
,Sp.: Hvað líður viðurkenningu ís-
lensku ríkisstjórnarinnar á BBS ?
- Einar Agústsson hefur sem kunn-
ugt er gefið frá sér einstæða yfirlýs-
ingu um að viðurkenning á BBS hafi
f raun gerst sjálfkrafa við fall Thieu-
klíkunnar. Ég veit ekki hvort yflr-
lýsing þessi lýsir meira aulahætti
eða fákunnáttu, en hún fær engan veg
inn staðist, því sendiherra sá frá
Thieu, sem afhenti E.A. trúnaðar-
bréf sitt s.l. vetur var sendiherra
rikisstjórnar "Lýðveldisins Vfetnam"
sem nú er ekki lengur til. Það
stjórnarkerfi sem þessi sendiherra
var fúlltrúi fyrir er ekki heldur
lengur til. Því ber utanrildsráð-
herra að taka frumkvæði að því að
stjórnmálasambandi verði komið á
á milli Islands og Lýðveldisins Suð-
ur-Víetnam. A meðan slíkt hefur
ekki gerst er ekki hægt að túlka mál-
in öðru vísi en að íslenska rikis-
stjórnin viðurkenni ekki tilvist Lýð-
veldisins S-Víetnam nú, frekar en
á meðan Thieu sat að völdum f Saig-
on. Að lokum má geta þess, að
ráðuneytisstjóri f utanrfldsráðuneytr
inu lét þess getið í símtali við mig
13. maí að BBS væri aUs ekki við
völd f S-Víetnam, heldur "herinn."
Taldi hann rétt að bíða þar tíl
stjórnin hefði sýnt að hun væri við
völd. Slík svör frá embættismanni
sýna okkur að f utanríkisráðuneytinu
íslenska sitja menn, sem kannski
ættu betur heima á öðrum stöðum.
Islenska þjóðin á a. m.k. að setja
það skilyrði fyrir viðurkenningu
sinni á utanrikisráðuneytinu að það
sýni fram á að því sé ekki stjórnað
frá Pentagon.