Verklýðsblaðið - 10.01.1931, Blaðsíða 3

Stéttabaráttan
í Vestmannaeyjum
Hvernig islenskir verkamenn eru arðrændir
Uppskipun í Reykjavík
Verkamenn standa óskiftir í kaupdeilunni.
Nýlega var haldinn fundur í verkamannafé-
laginu „Drífandi'i Var „Þórshamarsmönnum“
(sósíaldemókrötum) boðið á fundinn. Rætt var
um kaupdeiluna og voni allir verkamenn sam-
huga um að hvika hvergi frá kröfunum. Voru
þeir menn beðnir að standa upp, sem væru fús-
ir til að veita alla aðstoð í kaupdeilunni. Stóðu
þá upp allir meðlimir verkamannafélagsins, á
annað hundrað manns, sem á fundinum voru
og auk þess verkamennimir úr „Þórshamri“,
en foringjar „Þórshamars“ sátu og fáeinir
tryggir liðsmenn með þeim.
Útvegsbankinn vill velta byrðum kreppunnar
yfir á sjómenn.
Aðalforingi útvegsmanna í Vestmannaeyj-
um, Viggo Bjömsson, ibankastjóri útbús Út-
vegsbankans, berst mjög fyrir því, að sjómenn
ráði sig upp á hlut í vetur, og hótar útvegs-
bændum útilokun frá lánum, ef þeir gangi
að kröfum sjómanna. Fyrir sjómenn myndi
það þýða, eins og nú standa sakir, að þeir
slmpuðu verðmæti fyrir atvinnurekendur
nærri kauplaust. Sjómenn mega halda áfram
að framleiða, þrátt fyrir kreppuna, bara ef
þeir vinna kauplaust, eða því sem næst. Sjó-
menn í Eyjum standa fast við kröfur sínar,
um fast kaup. Hvorumegin er Jón Baldvinsson,
bankastjóri Útvegsbankans? Fylgir hann mál-
stað sjómanna eða atvinnurekenda ? Á þingi
Alþýðuflokksins voru sósíaldemókratar með
hlutaráðningunni.
Sjómannafundur
Mótmæli gegn Útvegsbankanum og útvárpinu.
Kröfur um atvinnubætur.
(Einkaskeyti til Verklýðsblaðsins).
Vestmannaeyjum 7. jan. 1931.
Fundur haldinn í Sjómannafélagi Vest-
mannaeyja 6. jan. mótmælir harðlega því ger-
ræði Útvegsbanka íslands, að láta bankastjóra
sinn hér hóta þeim útgerðarmönnum, sem ekki
vilja ráða sjómenn upp á hlut og þáð hlut sem
hann sjálfur ákveður, að útiloka þá frá lánum
»g þannig stöðva útgerðina.
Fundurinn væntir þess af fulltrúa alþýðunn-
av í bankastjórninni, Jóni Baldvinssyni, forseta
Alþýðusambands íslands, að hann beiti sér fyr-
ir því að Útvegsbankinn viðurkenni taxta Sjó-
mannafélags Vestmannaeyja, sem hinn lægsta,
sem útgerðarmenn megi greiða.
Sami fundur samþykkir eftirfarandi:
Fundurinn mótmælir því harðlega að út-
varpsráðið lætm’ það viðgangast, að í útvarp-
inu er ráðist á tilverurétt sjómanna með agita-
tion fyrir hlutaráðningu á komandi vertíð, þar
sem þó er fyrirsjáanlegt, að hlutur þessi
myndi vegna kreppunnar einskisvirði. Enn-
fremur mótmælir fundurinn harðlega þeirri
hlutdrægni og beinum ósannindum, sem út-
varpið hefir flutt af atvinnuleysismálinu í
Keykjavík. Fundurinn krefst þess, að í fram-
tíðinni verði fullti-úar kosnir af alþýðunní
sjálfri í útvarpsráðinu, sem lagt geti bíann á
slíkar fregnir og agitation.
Atvinnuleysingjafundur hér í gær samþ.
áskoranir til bæjarstjórnar um að hefja
þegar atvinnubætur með framkvæmd gatna-
gerða, sjóveitu, verkamannabústaða. Að öðrum
kosti atvinnuleysisstyrk jöfnum fullum dag-
launum, án réttindamissis.
Sami fundur samþykkti baráttukveðju til
atvinnuleysingja og foringja þeiiæa í Reykja-
vík og mótniælir framkomu lögreglu og ríkis-
valds og skoðar það sem árás á verkalýðsheild-
ina.
Skyrslusöfnun um atvinnulausa í dag. Eftir
4 klukkustunda söfnun komið á annað hundrað
sem ekkert hafa framundan til bjargar. Reikn-
ingslán til flestra smá-útvegsmanna stöðvuð í
kaupfélögum þeirra. ísleifur.
í hvert skipti, sem verkamenn hafa farið
fram á kauphækkun hafa útgerðarmenn
sagt. að útgerðin þyldi ekki hærra kaupgjald,
uppskipunin vrði svo dýr o. s. frv. En hvað
kostar uppskipunin útgerðarmenn raunveru-
lega. Það er vitanlegt, að flest skip, 4em flytja
vörur milli landa, flytja vörurnar kornnar á
bryggju á áfangastað eða skipshlið. Nú er það
vitanlegt, að skipin, þ. e. þeir, sem flytja vör-
umar, annast aldrei uppskipun varanna. Það er
venjulega kaupandinn, sem tekur að sér alla
uppskipunina, en flytjandinn greiðir viðtak-
anda ákveðið gjald fyrir hvert tonn, fyrir að
koma vörunum að skipshlið. Gjald það, sem
skipin greiða fyrir uppskipun, er og hefir ver-
ið svo að ségja undantgkningarlaust 1 kr. og
50 aurar á hvert tonn. Með tækjum þeim, sem
notuð eru við uppskipun og auknum vinnu-
hraða þá kostar það enganveginn krónu og
fimmtíu aura að koma vörum á skipshlið. Þessi .
hluti uppskipunar hefir því verið útgerðar-
mönnurn og öðrum vörukaupendum stór tekju-
lind. Þess rnunu jafnvel dæmi, að kaupendur
hafa fengið vörur sínar komnar í hús svo að
segja kostnaðarlaust, og á þetta sérstaklega við
$lla þungavöru. Tökum t. d. uppskipun á kolum
og salti. Við uppskipun á kolum vinna venju-
lega 16 menn við hverja lest við að koma kol-
unum á skipshlið, kaup þessara manna er 1
kr. 36 aur. á klst. eða kr. 13,60 á dag. Það verð-
ur samtals kr. 217.60. Þessir verkamenn koma
200 tonnum á dag á skipshlið, og fyrir það fær
útgerðarmaðruinn kr. 1.50 aur. pr. tonn eða
fyrir 20þ tonn kr. 300,00. Hreinn ágóði af þess-
Frá Vestmannaeyjum
. Vestmannaeyjum 29. des. 1930.
Félagar!
Verkamannafélagið Drífandi hefir birt kaup-
kröfur sínar fyrir næsta ár og tilkynnt þær
atvinnurekendum, en ekki enn fengið svar frá
þeim. Búast má við harðvítugri kaupdeilu út
af þessu nú eftir nýárið.
Sjómannafélag Vestmannaeyja hefir einnig
birt kaupkröfur sínar og ekki heldur fengið
svar við þeim frá Útvegsbændafélaginu. Munu
því félög þessi samtímis heyja baráttu sína og
styðja hvort annað eftir megni. Eitt af því,
sem sjómenn berjast nú ákveðnast á móti, er
hlutaráðningin, sem útvegsmenn ota nú að sjó-
mönnum, vegna þess að þeir búast við !águ
fiskverði næsta ár. Hlutaráðning fyrir sjó-
menn þýðir því ekkert annað en tómur vasi og
jafnvel skuld á baki, að loknu vetrarerfiði.
Sérstaklega myndi þetta koma þungt niður á
aðkomumönnum, sem kynnu að láta véla sig
inn á hlutaráðninguna, því að þeir hefðu
manna síst aðstöðu til að koma hlut sínum í
peninga, jafnvel þótt eitthvað verð yrði seint
og síðarmeir á fiskinum. Þeir yrðu því að þessu
sinni frekar en nokkurntíma áður fiskspeku-
löntum og bröskurum að vissrí bráð í þessu
efni.
Samtökin eru því eina vopnið, sem gagnar.
Sjómenn í Eyjum munu standa fast saman urn
kröfur sínar, en fyrst og fremst gegn hluta-
ráðningunni. En það er, ekki nóg. Allir íslenzkir
fiskimenn og sjómenn verða að standa með í
þessari baráttu. Enginn sjómaður eðá verka-
maður í landi má sjálfs sín, eða stéttar sinnar
vegna, fara til Eyja, fyr en Sjómannafélagið
og verkamannafélagið Drífandi hafa fengið
kröfur sínar uppfyltar og.gert það opinbert.
Félagar! Það sem ykkur er nú lagt á herðar,
er:
1. Að þið í blöðum ykkar, á fundum ykkar
um hluta uppskipunarinnar verðui' því kr.
82,40, sem dregst frá öðrum kostnaði við upp-
skipunina. — Annað dæmi: Við að koma salti
á skipshlið vinna venjulega 18 menn með sama
kaupi og áður er greint, það vérður samtals
kr. 244,80 á dag og þessir verkamenn koma
250 tonnum á skipshlið, fyrir það fær útgerðar-
maðurinn kr. 1,50 aur. pr. tonn, samtals kr.
375,00. Hreinn ágóði kr. 131,80.
Nýlega tóku nokkrir verkamenn að sér að
skipa upp kolum fyrir kr. 2,00 pr. tonn. Verka-
mennirnir komu kolunum í bing, höíðu allan
kostnað af uppskipuninni, bifreiðakostnað o. ff.
Skipið (flytjandinn) greiddi útgerðannannin-
um kr. 1.50 pr. tonn fyrir að koma kolunum ó
skipshlið. í þessu tilfelli hefir uppskipunin því
lostað útgerðarmanninn 50 aur. á hvert tonn
komið í bing. Dæmi þessi eru tekin af handa-
hófi, og munu þess mörg dæmi að útgerðar-
menn hafi greitt mun minna fyrir uppskipun
á þessum aðalvörum útgerðarinnar.
Verkamenn! Hvað sýnir þetta okkur, það
sýnir okkur að barlómur útgerðannanna um
hag atvinnuveganna er ekki annað en blekk-
ingar og glamuryrði í þeim tilgangi að reyna
að rugla stéttarmeðvitund verkamannsins.
Hvenær hafa atvinnurekendur tekið tillit til
ástæðna okkar verkamanna. Aldréi. Höfum við
iniokkru sinni fengið kjör okkar bætt, vegna
þess að atvinnurekendur vildu bæta lífskjör
okkar? Nei, aldrei. Kjör okkar hafa aldrei ver-
ið bætt nema með samtökum okkar sjálfra.
Þorsteinn Pétursson.
og alstaðar þar sem þið getið, beitið ykkur
fyrir því, að enginn félagi, eða utanfélags
verkamaður eða sjómaðpr, ráði sig eða flytji
til Eyja fyrri en verklýðssamtökin þar hafa
sigrað í þessari kaupgjaldsbaráttu og auglýst
samkomulag.
2. Að þið fyrst um sinn, eftir að þið hafið
fengið orðsendingu frá félögunum hér, stöðvið
allan vöruflutning til Eyjanna.
3. Að þið, ef á þarf að halda, haldið áfram
stöðvun vöruflutnings til þeirra atvinnurek-
enda, sem eiga eftir að semja og við gefum
ykkur upp nöfn á.
4. Stöðvun á uppskipun á vörum frá Eyjum,
ef þess yrði farið á leit af verklýðsfélögunum
í Eyjum.
Þetta eru na^iðsynlegar ráðstafanir ef verka-
lýðurinn á ekki að bíða ósigur. Ekki síst fyrir
]i>á sök, að atvinnurekendur hafa nú orðið
bundist samtökum um land allt, til að þröngva
kosti verkamanna og velta þunga kreppunnar
á herðar þeirra.
Ósigur verkalýðsins í Vestmannaeyjum að
þessu sinni myndi verða til þess, að styrlcja
stéttarandstæðinginn á öðrum stöðum lands-
ins og veikja aðstöðu verkalýðsins í yfirvof-
andi baráttu um land allt.
í því trausti að þið liefjið nú þegar öflugan
uiidirbúning í þessum málum, sendum við
ykkur
félagskveðju.
F. h. Sjómannafélags Vestmannaeyja.
Guðm. Kristjánsson,
formaður.
F. h. verkamannafél. Drífandi.
Guðm. Gí&lason,
formaður.
Bréf til allra verklýðsfélaáa