Verklýðsblaðið - 10.01.1931, Blaðsíða 4

Viðtal
við félagana, sem nýkomnir
eru úr fangelsinu
Tíðindamaður Verklýðsblaðsins kom að máli
við félagana, sama daginn sem þeir komu úr
Síeininum og spurði þá frétta.
— Rvemig höfðuð þið það í fangelsinu?
— Auðséð er að fangavörðurinn hefir of
mikið að gera. Vegna anna verður hann vin-
samlega að fara fram á aðstoð gæzlufanga til
að hreinsa klefana. Heyrst hefir að gæzlufang-
ar hafi verið látnir greiða fésektir, ef þeir hafa
skorast undan að vinna þessi verk, sem þeim
vitanlega ber engin skylda til að inna að hendi.
— Hvað var ykkur gefið að sök?
— Við erum kærðir fyrir óspektir á bæjar-
stjómarfundi. Er framkoma okkar talin brot á
12. gr. hegningarlaganna frá 1869 og á ein-
fcverri grein lögi’eglusamþykktarinnar.
— Hafið þið játað á ykkur nokkra sök?
— Við gáfum sýrslu frá bæjarstjómarfund-
iniim. Teljum við lögregluna eiga sök á óspekt-
unum, ennfremur þá bæjarfulltrúa, sem töfðu
atvinnu bótamálið.
— Er það rétt, sem útvarpið segir, að þið
hafið játað á ykkur það, sem þið eruð sakaðir
um?
— Nei. Það er mesti misskilningur.^Það lít-
ur svo út sem útvarpið sé eingöngu notað sem
vopn yfirstét’tarinnar í stéttabaráttunni, til
þess að bera út ósannar fréttir. Okkur var
sleppt úr gæzluvarðhaldinu, eftir rúma 4 sólar-
hringa eftir að rannsókn var lokið. En sú rann-
sókn fólst ekki í öðm en skýrslum þeim, sem
við gáfum af bæjarstjómarfundinum og vitna-
framburði nokla’a lögregluþjóna. Búast má við,
að leppar ríkisvaldsins haldi þessum skrípaleik
áfram með málshöfðum, þó málið ætti hérmeð
að vera úr sögunni.
V erkamannaskýli
(Verkamannabréf frá ísafirði).
„Verklýðsblaðið“ vill þakka félaga I. M. S.
fyrir að vekja máls á þessu nauðsynjamáli
verkalýðsins. En vér getum ekki fallizt á, að
það eigi neitt skylt við ragmennsku, eða skiln-
ingsleysi á nauðsyn bættra kjara, að allir
verkamenn bera ekki fram kröfur sínar jafn
djarflega og snjallt og félagi I. M. S. Ástæð-
urnar fyrir íhaldssemi margra verkamanna era
í fyrsta lagi ótti við kúgunarsvipu atvinnurek-
endans, sem stöðugt er reidd yfir höfðum
þeirra og í öðru lagi úrtölu hugdeigra og
falskra foringja. Ritstj.
Á engan hátt er líf verkalýðsins sambærilegt
við líf amiara stétta þjóðfélagsins. Til þess er
misskipting lífsgæðanna allt of mikil. Verka-
lýðurinn er algerlega háður dutlungum þess,
sem hann vinnur hjá, og virðist ekki nema að
örlitlu leyti geta ráðið við þóttafulla og mikil-
úðlega yfirdrottnun atvinnurekendans. Kemur
þetta skýrlega í ljós næstum því í hverju ein-
asta smáatriði og óneitanlega er sá illa sjáandi,
sem ekki getur komið auga á hvílíku ranglæti
verkalýðurinn er beittur í einu og öðru. Ef við
leitum að orsökinni til þess að slíkt ranglæti
getur þrifist, þá rekum við okkur svo að segja
strax á þann sorglega sannleika, að einmitt
verkalýðurinn sjálfur hlúir áð rót ranglætis-
ins, með takmarkalausri hlífð sinni og þræls-
legri undirgefni við þá, sem drottna. Hann þol-
ir möglunarlaust sársaukann, sem svipuólar
harðstjórans veita, af því að. hann er í senn
bæði tryggur og ragur. Hann þorir ekki að
hreyfa mótmælum gegn einni eða annari rang-
sleitni, af ótta við atvinnumissi.og þorir heldur
ekki af sömu ástæðum, að heimta betri kjör
og bættan aðbúnað. Allt þetta er vel skiljan-
legt, þegar athugað er hve verkalýðurinn er
enn þá lítið trúaður á mátt sinna eigin sam-
taka, og gengur þessvegna dreifður til barátt-
Skráníng
atvínnulausra verkamanna
Reykjavíkiudeild Kommúnistaflokks íslands lætur
fara fram skráningu atvinnulausra verkamanna þessa
daga í verkamannaskýlinu. Verkamenn! Látið nú ekki
undir höfuð leggjast að koma og láta skrá ykkur. ----
unnar, sem illar aðstæður hans knýja hann til
taka þátt í. Auðvald allra tíma og allra landa
hefir staðið ósundrað í áhugamálum þess,
sem alltaf og allsstaðar hafa verið lituð kúgun-
arblóði verkalýðsins og arðráni. Það hefir legið
á verkalýðnum eins og hýenur á nái, og sogið
og sogið, án afláts. Með allskonar brögðum og
lygi hefir því heppnast að svæfa verkalýðinn,
svo að hann hefir sofið gegn allri þess eitrun
og litla tilraun gert til þess að stemma stigu
fyrir eyðileggingu auðvaldsins á lífi hans og
barna hans. Hungur og kulda hefir hann talið
óhjákvæmilegt, og þrældómi og kúgun hefir
hann tekið möglunarlaust á móti.
í gegnum aldaraðir hefir trúin á auðvaldið.
sem hina einu máttarstoð þjóðfélagsins gagn-
sýrt verkalýðinn, en nú sem betur fer eru augu
hans loks farin að opnast fyrir þeirri stað-
reynd, að slíkt sé hin bitrasta lífslygi. Á síð-
ustu árum ihefir meðvitund hans um, að það er-
hann einn, sem skapar auðinn með vinnu sinni,
vaknað, og nú eru kröfur hans sífellt að verða
æ háværari. Ein slíkra krafa er krafan um
verkamannaskýli, sem hér verður lítillega
rætt um. í engu landi mun veðrátta vera eins
breytileg og ill eins og einmitt hér á landi. Og
þegar þess er gætt, að yfirleitt öll sú vinna,
sem hér er stunduð, er útivinna, þá liggur það
an það sötrar í sig kaffið, og verður fegið að
taka sem fyrst aftur til vinnu vegna kulda,
enda þótt að það hefði gjama þegið dálítið
lcngri hvíld frá vinnunni.
Við fiskþvott er einkanlega kvenfólk. í 7—8
tíma stendur það við fiskbalana og þvær fisk-
inn upp úr ísköldu vatni í húsi, sem opið er á
marga vegu og vindurinn leikur um.
Heilsubætandi er slík vinna áreiðanlega ekki
og fávitrir eru þeir menn, sem ekki geta skilið
að þær hefðu gott af því að geta, meðan þær
drekka kaffið sitt, setið niðri þar sem hlýtt er
og notalegt í stað þess að svolgra það í sig við
fiskbalana. Vegna þess er krafan um verka-
mannaskýli til orðin. Og með verkamannaskýli
er átt við, að á hverjum vinnustað sé hús, sem
hitað er upp og í því borð og bekkir fyrir
verkafólkið að nota í kaffitímum þess og eins
meðan það bíður eftir vinnu.
Efalaust er slíkt eins mikill hagur atvinnu-
rekandans eins og verkalýðsins, því fullvissa
er fyrir því, að betur vinna menn heitir en
skjálfandi í kulda. En í stað þess að hlúa lítil-
lega að fólkinu í þessum smáhvíldartímum þess
er breytt við það ver en sveitabóndanum kem-
ur til hugar að breyta við skepnur sínar. Eða
hvar finnast dæmi þess, að skepnum sé borin
heytuggan á gaddinn?
Y erðlaunasamkeppni
Yerklýðsblaðsins
Þessa dagana vilja allir Iesa
V erklýðsblaðið.
Nú er tækifærið til að safna á-
skrifendum. Ef þú starfar vel
þessa dagana, kemstu til Sovét-
Rússlands.
Mundu að samkeppninni er lok-
ið 1. febr.
—itwiiwi iiiinimr ——
í augum uppi að krafan um verkamannaskýli
er sprottin af brýnni nauðsyn. Hinsvegar er þó
ekki hægt að segja að þessi krafa sé sameigin-
leg öllum verkajýð, jafnvel þótt atvinnustað-
urinn sé hinn sami. Til þess eru allt of margir,
sem ennþá eru skilyrðislaust undir áhrifum
atvinnurekandans, og líta því á skíka kröfu
sem einskonar heimskulega fjarstæðu.
En um álit þeirra verður á engan hátt spirrt,
frékar en annara óvita í þessari grein, heldur
reynt að skýrgreina hvað átt er við með kröf-
unni um verkamannaskýli og færð rök að nauð-
syn þess. Sú vinna, sem er unnin, er einkanlega
fiskvinna og er eins og öllum er ljóst, í aðalat-
riðunum uppskipun, þvottur og uppskipun og
þurkbreiðsla. , Fiskiveiðar eru hér mestar um
vetranTiánuðina, þegar veðrátta er sem köld-
ust og verst. Hvernig sem viðrar gengur
verkalýðurinn til vinnu sinnar og er við hana
að jafnaði í tíu tíma, þegar frá er dregin ein
stund til matar. Óhætt mun nú að fullyrða, að
margt af þessu fólki mundi gjarnan óska sér
annars en að vera hvíldarlaust háð þessari vos-
' búð, sem óneitanlega er mikil í köldu veðri og
blautum fiski. En það má ekki leyfa slíkum
hugsunum að verða að kröfum, vegna þess að
vinnan er þess eini lífsmöguleiki.
Tvisvar sinnum á dag tekur það sér litla
hvíld til að drekka kaffi. Það leitar sér hælis
jak við fiskhlaða og inni í geymsluhúsum með-
Er ekki kappkostað að hafa fjárhúsin sem
hlýjust, svo skepnunum líði vel? Og eta þær
nokkumtíma, þegar illa viðrar öðra vísi en úr
jötum sínum? Nei, við verkalýðinn virðist mega
breyta ver en við skepnur, enda þótt að mann-
inum sé frá náttúrunnar hendi gefið meira vit.
Að lokum þetta. Verkamannaskýli er nauð-
synlegt og krafan um það aðkallandi. Verkafólk
rná engan bilbug láta á sér finna, en krefj-
ast með sameiginlegum og ótakmörkuðum
krafti.
Atvinnurekandinn, sem situr heima í upp-
hitaðri stofu þegar kalt er úti, getur af
heimsku sinni og illgirni ekki skilið þessa kröfu,
en við skulum ekki linna látum fyr en við höf-
um 'hamrað því inn í hans ferkantaða kaus, að
hann verður að láta undan síga, eða að öðrum
i kosti vikið honum úr sæti, og sjálf tekið að
okkur ráðin. Fylgjum kröfum okkar með djörf-
[ ung og þyrmum engum þeim, sem reynir að
| spyma í móti þeim. I. M. S.
Opið bréf til lögreglustjóra frá Guðjóni
Benediktssyni kemur í næsta blaði.
„V erklýðsblaðið4'.
Ábyrgðarm.: Brynjólfur Bjarnaaon. — Árg. 5 kr., i
lausasölu 15 aura eintakið. — Utanáskrift blaðsins:
Verkiýðsblaðið, P. O. Box 761, Reykjavik.
Prentsmiðjan Acta.