Verklýðsblaðið - 14.02.1931, Side 3

Sj ómannadeilan
Þegar samninganefnd sjómanna hefir verið
búin að yfirvega tiiboð útgerðarmanna, sem
skýrt var frá i siðasta blaði, hefir henni vafa-
laust ekki litist á blikuna. Hún befir séð það,
sem vafalaust er rétt, að þegar útgerðarmenn-
irnir væru búnir að „ganga fráu uppgerðinni
myndi kaup sjómannsins verða harla rýrt —
ekkert eða máske minna en það — og hafnaði
boðinu og stillti sjálf kröfuin upp á væntanlegt
fylgi sjómannafélaganna. En þær voru þessar:
Að grundvöllur samnings frá fyrra ári sé
hinn sami, en með þessum breytingum:
Að lágmarksverðlaun af smálest stórfiskjar
sé kr. 6,50 (þ. e. kr. 1,6272 af skpd.), hvert
heldur um línu eða netafisk sé að ræða.
Af öðrum fiski kr. 5,50 smálestin (þ. e. kr.
l,37’/s af skpd).
Af hverri lýsistunnu (105 kg.) kr. 1,50.
Af beitusíld, sem á skipið kann að veiðast t. d.
að vori til, y„ sem skiftist milli skipverja.
Að fæðispeningar, sé kr. 85 á mánuði, sé um
„premíuu að ræða, eða kr. 450 á mánuði og
©g fæði sig sjálfur.
2. vélamaður fái kr. 450 á mánuði og fæði.
Ef línuveiðari stundar ísfiskirí og selur fisk-
inn utanlands, sé kaupið sama og á togurum,
kr. 232 á mánuði og ll2°l0 af brúttó afla ásamt
lifrarhlut, — greitt hverjum háseta.
Ef færri en 18 menn eru á stærri skipunum,
en 17 á þeim minni (frá 15. marz — 1. sept.)
skiftist „premía“ þeirra á milli þeirra, sem á
skipinu eru.
Hafnarfrí allt að tveim sólarhringum o. s. frv.
Hér hefir samninganefndin — stjórnir félag-
anna — í mörgu þrætt uppkast undirbúnings-
nefndarinnár í smærri atriðum, en breytt
grundvellinum, afnumið mánáðarkaupið, sem
vár kr. 175 á mánuði. Ef þessar kröfur stjórn-
anna eru athugaðar verður annað uppi á ten
inghum, en hvað undirbúningsnefndin gerði ráð
fyrir. Sé ineðalafli línuveiðara 11 hundruð skpd.
að meðaltali og s/4 hlutar stórfiskur og V* ann-
ah fiskur, vérðúr útkoman þessi eftir kröfum
stjórnanna!
Háseta kr. 1458;74.
honum sjálfum kveðinn upp sá dómur um þessi
sambönd, sem ekki er hægt að misskilja. 1920
taldi Amsterdam 24 miljónir verkamanna,
Rauða verkalýðssambandið 7 miljónir, en nú í
ár elur Amsterdam aðeins 13 miljónir meðlima.
Að þeim þó meðtöldum, sem mynda andstöðu-
arminn og fylgja Rauða sambandinu — menn
þeir skifta miljónum samtals. — En Rauða
alþjóða sambandið telur nú rúmai- 17 miljónir
\erkamanna og sjómanna.
Ihugunarvei't er að bera saman Alþjóðaþing
þessara tveggja sambanda, sem háð voru s. 1.
sumar. Á þingi „Amsterdams“, sem háð vax- í
Stokkhólmi, voru 130 fulltrúar mættir. Enginn
þeirra var sendur frá nýlendunum né hálfný-
lendunum — ekki heldur neinn frá Suður-
Ameríku.
i
Enginn fulltrúanna var kosixm af vei'ka-
mönnum sjálfum eða félögunum, heldur aðeins
útnefndir eða skipaðir af stjómum hinna „um-
bótasinnuðu" félaga eða sambanda.
Aftur á móti voru á þingi Rauða alþjóða-
sambandsins í Moskva mættir 538 fulltrúar,
frá 60 löndum. 85% þeirra vom beinlínis kosn-
ir af verkamönnum sjálfum á atvmnustöðun-
um. Aðeins 5% fulltrúanna voru kosnir af
miðstjórnum hinna ýmsu sambanda. Á þessu
verður séð, að þing „Amsterdams" í Stokk-
hólmi, er langt frá að vera á nokkum hátt 1
svo beinu sambandi við vilja og óskir verka-
lýðsins, eins og þing Rauða alþjóðasambands-
ins í Moskva, enda samansett að mestu af
roöhhum utan verkalýðsstétta, ráðherrum og
þvílíku dóti.
Aftur á móti vár þingið í Moskva, eins og
Matsveinar kr. 1513,74.
2. vélamaður kr. 2480,00.
En samkvæmt uppkasti undirbúningsnefnd-
arinnar þannig:
Hásetar kr. 2160,00.
Matsveinn kr. 2215,00.
2. vélamaður. kr. 2480,00.
Hér er miðað við nettótekjur eða að fæði
frádregnu, sem er lágt reiknað kr. 75 á mánuði,
og þorskveiðatiminn miðaður við meðaltal fyrri
ára frá nýári til 15. júní, sem er vafalaust í
lengsta lagi og fiskurinn talinn eingöngu línu-
fiskur.
Að samkomulagi varð það 1929, að „premíau
háseta væri af stórfiski kr. 8 af smáleBt (þ. e.
kr. 2 af skpd.) og kr. 7 af öðrum fiski (þ. e.
1,75 af skpd.), sem varð að meðaltali á hvern
háseta að fæði frádregnu, kr. 1871,25.
Hér er því ekki um neinn smá afslátt að
ræða yfir tveggja ára bil. En Óskar Halldórs-
son og félagar hans höfnuðu einnig þessu og
um 20. jan. siitnaði með öllu upp úr samning-
unum og fór málið til sáttasemjara, sem haldið
hefir af og til fundi með báðum málspörtum —
en án árangurs.
Laugardaginn, 7. þ. m., héldu sjómenn fjöl-
mennan fund, ekki eingöngu með félagsmönn-
um, heldur með' öllum þeim, sem á línuveiður-
um ætla að verða á vertíðinni og samþykkti
eftirfarandi kauptaxta:
Af stórfiski og löngu kr. 6,50 af smálest (kr.
1,62 af skpd.), (Broti úr eyri er sleppt).
Af netafiski kr. 6,00 smálest stórf. (E>. e kr.
1,50 af skpd.).
Af öðrum fiski kr. 5,50 af smálest. (Þ. e. kr.
1,37 á skpd.).
Af hverri lýsistunnu (105 kg.) kr. 1,50.
Sé fiskurinn veginn upp úr skipi, dragist 15°/0
frá. Skipsmenn velji sér trúnaðarmenn við
vigtun.
Ákveðið er og hve mikið skuli teljast í smá-
lest, hvert heidur fiskurinn er veginn með
haus og hala, slægður og afhausaður, slægður
með haus, eða flattur.
fyr er getið, samansett með 85% af verka-
mönnum, beint frá atvinnustöðvunum.
10 ár eru stuttur tími í sögu stéttabarátt-
unnar. En hin síðustu 10 ár hefir þi'óuninni
miðað drjúgt í áttina, rás viðbui'ðanna aukið
skriðið með nýjum staði'eyndum — nýjum
lærdómum.
Verkalýður allra landa hefir mitt í barátt-
unni við auðvaldið, mitt í hörmungunum og
skortinum —, safnað sjóðum þekkingar og
reynslu.
Hið alþjóðlega auðvald finnur dauðann nálg-
ast, skref fyrir skref, með auknum hraða. —
Þá duga hvorki góðar bænir né sósíaldemó-
kratar.
Auðvaldsheimui-inn hefir aldrei eins og nú
skiftst 1 tvo andstæða heri, milli auðs- og ör-
eigastéttar. Aldrei eins og nú hafa fylkingar
stéttabai'áttunnar svo greinilega á báðar síð-
ur tengt höndum saman yfir djúp þjóðernis-
munar og landamerkja. Reynsla áranna, vax-
andi ánauð, vaxandi misrétti, hin sífelldu skip-
brot umbótakenninganna og sviksemi sósíal-
demókratanna, hafa svift gærunni af útsend-
urum auðvaldsins í herbúðum verkalýðsins og
bent honum á þau sannindi, að einungis með
hinni miskunarlausu baráttu, ekki aðeins í
heimalandinu, heldur einnig með alþjóðlegum
baráttusamtökum í óbifanlegu trausti á sjálf-
an sig, en ekkert annað, undir kjörorðinu:
,,Stétt gegn stétt“, getur hann kollvarpað
auðvaldssklpulaginu, og byggt svo upp ríki
Af ’/s nf hrognum, hausum o. s. frv. og af
síld, fái háseti sinn hlut.
Háseti fæði sig sjálfur o. s. frv.
Matsvéinn fái hásetahlut og kr. 85 í fæðis-
peninga á mánuði.
2. vélamaður fái kr. 400 á mánuði og fæði.
Á línufiskii’íi séu frá 15. marz 18. menn á
8kipi yfir 100 smálestum og 17 á skipi undir
100 smálestum. Ef um færri er að ræða, skift-
ast hlutir þeirra milli háseta og matsveina. Við
útbúnað og hreinsun skipa sé greitt sama kaup
og hafnarverkamönnum er greitt, þar sem unn-
ið er við skipið.
Að hverjum háseta se tryggð 6 tíma hvíld á
sólarhring.
Að hásetum beri ekki að annast uppsetningu
veiðarfæra eða áhnýtingu öngla. Stundi skipið
ísfiskveiði og sigli með aflann til útlanda, sé
kaup háseta kr. 232 á mánuði og frítt fæði.
Auk mánaðarkaupsins skal hásetum og mat-
sveini greidd aukaþóknun af allri lifur úr fiski,
er veiðist á skipið. Aukaþóknun þessi skal
vera kr. 28,50 fyrir hvert fullt fat. Aukaþókn-
un skiftist jafnt milli háseta, stýrimanns og
skipstjóra á skipinu. Sé lifurin brædd um borð,
teljast 165,9 ltr. á móti lifrarfati.
Ennfremur fái hver háseti og matsveinn 7*°/«
af brúttósöluverði aflans. Kaup matsveins sé kr.
300,00 á mánuði og frítt fæði. Ráðningartíminn
8é óákveðinn.
Kauptaxti þessi, sem er í 12 greinum, er hér
ekki rakinn orði til orðs, en aðeins þau atriði,
eru hér rúmsins vegna, greind, sem mestu máli
skifta, og verður nánar um hann rætt síðar
hér í blaðinu.
Misprentast hefir i greininni um Sjómanna-
deiluna í síðasta blaði í annari málsgrein 4. 1.:
„kaup tveggja vjelstjóra", en á að vera: „kaup
2. vjelstjóra“. Ennfremui' í nokkrum blöðum af
upplaginu í næstsíðustu línu: „fjögur hundruð
þúsund krónum“, í stað: j,fjögur hundruð þús-
und“.
Félagi látinn.
Á miðvikudagsnótt lézt á Landakotsspítala
félagi Eiður Hallbjamarsoii, sonur HaUbjarn-
ar fyrv. ritstjóra. Eiður heitinn var 16 ára
að aldri, prýðilega gefinn piltur. Að honum er
mikil eftirsjá.
jafnaðarstefnunnar (kommúnismans). Á hinn
bóginn, þegar yfirstéttin og erindrekar henn-
ar, í samtökum verkalýðsins, sökum vaxandi
þroska hans og skilnings, ekki getað lengur
skýlt sér bak við hinar ýmsu gærur sínar, svo
sem kirkjur, ti’úarbrögð, þjóðemisglamur,
friðarpredikanir, þjóðabandalög, sósíaldemó-
kratist umbótaslagorð o. s. frv., kemur yfir-
stéttin loks til dyranna eins og hún er í eðli
sínu. Krókaleiðir og refjaferill umbótapostul-
anna eru á enda, hungur guðræknis og geist-
legrar andaktar sem í henglum — ekkert leng-
ui til að skríða á bak við — dólgur arðráns og
auðsöfnunar stendur afhjúpaður.
Auðvaldsstéttin gengur beint til verks.
Þá er það aflsmunurinn sem ræður úrslitum
og ekkert annað.
Byssurnar, eiturgasið, fangelsin og önnur
slík öryggisráð auðborgarastéttarinnar, verða
þá ekki látin ónotuð, til að halda verkalýðnum
í fjötrum stéttakúgunarinnar og verja þjóð-
félagsaðstöðu hennar.
Þetta er tímabil hinnar borgaralegu vald-
stjómar — fasismans — tímabil, sem nú er
runnið upp yfir flest helztu auðvaldsríki heims-
ins og hin alþjóðlega verkalýðshreyfing horfist
nú í augu við, síðasti áfangi verkalýðsins í
sókninni gegn auðvaldinu, áfangi, sem
Amsterdam-sambandið og foringjar þess leit-
ast nú við að gjöra verkalýðnum sem torsótt-
astan, en sem þó mun kleifur undir forustu
kcmmúnistaflokkanna og Rauða alþjóðasam-
bandsins. J. R.