Verklýðsblaðið - 07.03.1931, Side 1

YERKLYÐSBIAÐIÐ
ÚTGEFANDI: KOMMÚNISTAFLOKKUR ISLANDS (DEILD ÚR A.K.)
II. árg. Reykjavík 7. marz 1931 ÍO. tbl.
Landsfunduv
Ihaldsins
Hvernig H. f. Kveidúlfur ræður fram úr
kreppunni
Meðan verkamenn svelta eyðileggur Kveldúldur 500 tonn
af hðfðingiamat.
Sænska frystihúsið getur ekki tekið fisk til frystingar. Er það vegna þess að það er fullt af
skemmdum fiski, sem Kveldvilfur lætur liggja þar, vegna braskráðstafana sinna?
Þegar sænsk-íslenzka hlutafélagið fékk leyfi
stjórnarinnar til að reisa frystihús hér í
Reykjavík var mikið um það rætt, að stofnun
þessi myndi verða mikill bjargvættur fyrir
trillubátana og línubátana.
Stjórn hlutafélagsins hafði reiknað með því
að fi'ystihúsið gæti tekið við 60—70 tonnum af
fiski á dag í 5—6 mánuði ársins. Með öðrum
orðum, minnsta kosti 9j750 tonnum á ári. —
Þó maður reikni innkaupsverðið aðeins 10 aura
fyrir hvert kíló, þá hefði hér verið um að ræða
miljón króna brúttótekjur fyrir íslenzka fiski-
menn. Við þetta bætist sala á dýrum fiskteg-
undum, svo sem heilagfiski og kola, svo hefðu
allir reikningar staðist, myndi hafa. verið um
mikinn tekjuauka að ræða fyrir íslenzkan
siávarútveg.
En á þessu ári, sem frystihúsið hefir starf-
að, hefir það ekki fryst meira en 15—1600
tonn alls og þegar bezt lætur, er ekki fryst
meira en 50 tonn á viku eða minna en til var
ætlast að tekið yrði við á dag!
Um það bil helminginn af öllum þeim fiski,
sem frystur hefir verið, á Kveldúlfur. Fyrir
að frysta fisk þenna, hefir frystihúsið tekið
10 aura per kílógram. Hefðu nú þeir reikning-
ar frystihússins staðist, að það gæti tekið á
móti 60—70 tonnum á dag, þá hefðu dags-
tekjur þess orðið 6—7000 krónur brúttó. Sann-
leikurinn mun nú vera sá, að frystihúsið getur
ekki fryst meira en 50 tonn á dag, en þrátt
fyrir það hefðu dagstekjur frystihússins orðið
allríflegar með þeim reikningi. (Ekki minna en
3000 kr. nettó).
Frystihúsið fullt af fiski, sem Kveldúlfur
hefir látið skemmast.
í frystihúsinu liggja ca. 500 tonn af fiski,
sem Kveldúlfur á. Fiskbirgðir þessar hafa leg-
ið þama upp undir heilt ár.
Fiskur, sem er flystur með aðferð þeirri,
sem frystihúsið notar (Ottesens aðferð), er
ekki markaðshæf vara, ef hann er geymdur
lengur en 5—6 mánuði. Annars er fiskur þessi
eins og kunnugt er, höfðingjaréttur, og tekur
fram nýjum fisíd. Allar þessar birgðir verða að
iiilum iíkindum notaðar í fiskimjöl.
Hvernig stendur á þessari vitfirringu?
Framleiðslukostnaður á frosnum fiski er í
hæsta lagi 20—25 aurar á kg. Reikni maður að
þar við bætist 10 aura flutningskostnaður á
kíló, er hægt að selja fiskinn á erlenduní mark-
aði fyrir 35 aura pr. kíló. Sé hægt að selja fisk-
inn fyrir 50 aura kg., verður ágóðinn 10—15
aurar af hjerju kílógrammi.
Fyrir þetta verð (50 aura pr. kg.), er vafa-
laust hægt að selja ótakmarkað af fiski.
Þá er spurningin: Fyrir hvaða verð vilja
eigendurnir selja fiskinn á erlendum markaði?
Það vill nú svo vel til, að um það höfum vér
allgóðar heimildir. Ef trúa má jafn áreiðan-
legu verzlunar- og viðskiítablaði eins og „Göte-
borgs-Handels ock Sjöfártstidning", þá hefir
Kveldúlfur komizt að samkomulagi um lág-
marksverð á frystum fiski, á ítölskum mark-
aði. Þetta Ságmark er kr. 1.08 í sænskri mynt
eða ca. kr. 1.30 í íslenzkri mynt. Fyrir minna
verð en þetta, selja þeir ekki fiskinn. Heldur
iáta þeir hann liggja og skenunast hé r í
Keykjavík.
Þannig er hringaauðvaldið! Þetta er ágæt
spegilmynd af hinu „skipulagða" auðvaldi, sem
sósíaldemókratar eru sem hrifnastir af.
Svo er annað. Milli Kveldúlfs og sænsk-ís-
lenzka frystifélagsins hefir verið allnáið sam-
band. En það er úti vinskapurinn þegar öiið
er af könnunni. Kveldúlfsfiskurinn gerir eig-
endum frystihússins heldur þröngt fyrir dyr-
um. Frystihúsið kostaði hátt á aðra miljón. En
nú hefir heyrst, að Kveldúlfur hafi von um að
fá það fýrir nokkur hundruð þúsund!
V itfirring auðvaldsskipulagsins.
Mörgum þykir það firn mikil, þegar kaffinu
er hent í sjóinn í Brazilíu og hveitinu brennt
í stað kola í Bandaríkjunum. Maður líttu þjer
nær! Þetta brjálæði er ekkert sjerstakt fyrir
ámeríku, þannig er það allsstaðar, þannig er
auðvaldsskipulagið. Svona er það líka í okkar
blessaða föðurlandi. Á meðan verkalýðurinn í
Keykjavík á við hina sárustu neyð að búa, á
uieðan hundruð verkamannafjölskyldna hafa
ekki smakkað nýjan fisk í margai’ vikur, eyði-
leggur Kveldúlfur 500 tonn af hinum ágæt-
asta höfðingjamat í gróðaskyni. Verðmæti hins
skemmda fisks, er þó miljón, ef reiknað er með
krónu verði fyrir kílóið.
Þaimig er auðvaldsskipulagið. Þannig er
skipulagið, sem allir borgaralegir flokkar, í-
haldsmenn, Framsóknarmenn og sósíaldemó-
kratar vilja fyrir hvern mun viðhalda.
Nýlega hefir íhaldsflokkurinn haldið hér í
Reykjavík svokaliaðan „landsfund‘:. Á þessum
fundi hafa setið broddarnir hér í Reykjavík,
og svo stórbændur, prestar og allskonar brask-
aralýður utan af landi, sem broddarnir hafa
útnefnt.
Samþykktirnar eru gerðar með tilliti til þess,
að kosningar standa fyrir dyram. Nú er íhalds-
flokkurinn úti „með öngul, net og Vað“. Sam-
þykktirnar eru veiðitæki, en ekki stefnuyfir-
lýsingar.
Tvímælalaust er Ihaldsflokkurinn forustu-
flokkur auðvaldsins hér á landi. Hann hefir
mest atkvæðamagn og „máttarstoðir" hans eru
stærstu auðkýfingiar og atvinnurekendur lands-
ins, aðalmenn hringanna og stórkapitalismans.
Það virðist því í meira lagi undarlegt, að þessi
flokkur skuli fjandskapast svo mjög við Fram-
sókn og sósíaldemókrata, þá flokka, sem bezt
hafa gengið fram í því að ryðja fjármála- og
hringaauðvaldinu braut.
Þegar nánar er að gáð, er íhaldsflokkurinn
alveg sammála Framsókn í öllum meginmálum.
Hann er mjög fylgjandi samvinnu, sem rekin
er á auðvaldsvísu. Hann er harðánægður með
síldareinkasöluna, svo að jafnvel „landsfundur-
inn“ treystir sér ekki til að taka afstöðú gegn
henni. Bankapólitík ríkisauðvaldsins, „þjóð-
nýting skuldanna“ og öflun reksturfjár f.vrir
atvinnurekendur með tollum, sem hvíla á al-
þýðu manna, fellur auðvitað ágætlega í smekk
Ihaldsins. Hin kænlega lausn Framsóknar á ís-
landsbankamálinu í fyrra, þótti Ihaldinu svo
góð, að það vildi fyrir hvern mun eigna sér
heiðurinn. Nöldur „landsfundarins“ um ríkis-
rekstur bankaima, breytir alls ekki þeirri stað-
reynd.
Allir borgaraflokkarnir, íhaldsmenn, sósíal-
demókratar og Framsóknannenn, gæta hags-
inuna auðvaldsskipulagsins. Það er því ekkert
undarlegt, að þegar nánar er aðgætt, er skoð-
anamunurinn hreint ekki eins mikill og virðist
í fljótu bragði.
Ilvernig stendur þá á þessum mikla yfir-
borðsfjandskap milli flokkanna? Hann byggist
á allt öðru en raunverulegum skoðanamun.
Hann byggist á því, að þessir flokkar styðjast
við fjandsamlegar stéttir. Það hefir fallið í
hlut sósíaldemókrata, að slá ryki í augu verka-
lýðsins, það hefir fallið í hlut Framsókpar, að
slá ryki í augu bænda og það hefir fallið í hlut
íhaldsmanna, að slá ryki í augu smáatvinnu-
rekenda. Þessvegna flagga sósíaldemókratar
með jafnaðarstefnu, Fi-amsóknarmenn með
samvinnu, og íhaldsmenn með „sjálfstæði“ og
frjálsri samkeppni.
Ilringamyndunin, sem er til stórkostlegra
hagsbóta fyrir auðvaldið í heild sinni, kemur
oft ærið hart niður á einstökum atvinnurek-
endum. T. d. hefir síldareinkasalan gert sum-
um bröskurum þröngt fyrir dyrum. Sama er að
segja um samdrátt bankanna undir alger yfir-
ráð fjármála og ríkisauðvaldsins. Nú hefir I-
haldsflokkurinn tvö hjörtu. Annað er hjarta