Verklýðsblaðið - 14.03.1931, Blaðsíða 2
Ný landráðamál í Moskva
Alþjóðasamband Sósíaldemókrata fyrir dömstóli verkalýðsins
S. U. K
Krónuveltan.
Félagamir á Húsavík hafa nú sent fjölda-
margar áskoranir í Krónuveltuna. Sýnir það,
hve glöggan skilning félagamir þar hafa á fjár-
hagslegum örðugleikum sambands síns. Félagar
í öðmm deildum þurfa nú að sýna, að þeir
6tandi ekki að baki þessum félögum sínum.
Þessar áskoranir hafa bæzt við í síðustu víku •
Kristján Júlíusson, Húsavík, skorar á Eðvarð
Jónsson, Húsavik og Helga Kristjánsson, Húsa-
vík.
Eðvarð Jónsson, Húsavík, skorar á Guðmund
Jónsson Húsavík og Ásgeir Kristjánsson, Iiúsa-
vík.
Guðmundur Jónsson, Húsavík, skorar á Sig-
ríði Baldvinsdóttur, Akureyri og Maríu Guð-
mundsdóttur, Siglufirði.
Helgi Kristjánsson, Húsavík, skorar á Þór
Pétursson, Húsavík og Kára Steinþórsson, Húsa
vík.
Þór Pétursson, Húsavík, skorar á Maríu Thor
oddsen, Breiðumýri, S.-Þingeyjarsýslu og Jón
Buch, Reykjarhverfi.
Kári Steinþórsson, Húsav. skorar á Stefán
Pétursson, Húsavík og Sigurgeir Kristjánsson,
Húsavík.
Sigurgeir Kristjánsson, Húsavík skorar á
Svein Júlíusson, Húsavík og Björgólf Sigurðs-
son, Húsavík.
Björgólfur Sigurðsson, Húsavík, skorar á
Sverri Þorbergsson, Húsav. og Helgu Þórarins-
dóttur, Húsavík.
Sveinn Júlíusson, Húsavík, skorar á Skúla
Magnússon, Rvík og Sigfús Jóelsson, Húsavík.
Sigfús Jóelsson, Húsav. skorar á Sigfús Krist
jánsson, Húsav. og Bjöm Jóh. Bjömsson, Húsa-
vík.
Ragnar Guðjónsson, ísaf., skorar á Ingimund
Steinsson, ísaf. og Sigurð Hannesson, Isaf.
r
Astandið
i auðvaldsheiminum
Um áramótin 1929—39 var nýafstaðið banka-
hrunið mikia í New York, sem batt enda á vel-
gengni ameríska auðvaldsins og boðaði heims-
kreppu auðvaldsskipulagsins. Þetta snögga
hmn kauphallarbrasksins, sem samfara offram-
leiðslunni hafði blómgast ágætlega, var auð-
drottnum allra landa og máltólum þeirra með
öilu óskiljanlegt. 1 fyrstu gátu þeir ekki áttað
sig eftir þetta óvænta áfall, og þegar þeir vom
komnir til sjálfra sín, tíndu þeir saman öll rök
auðvaldshagfræðinnar til þess að reyna að telja
almenningi trú um, að fyrirbæri þetta væri að-
eins tilviljun og mundi aðeins standa skamma
stund, og jafnframt neituðu þeir því, að nokk-
ur kreppa hefði .haldið innreið sína í Ameríku,
þessa velmegunar-paradís auðvaldsins. Sam-
tímis komu stóriðj uhöldar Ameríku, undir for-
ustu Hoovers, fram með fjölda resepta, sem
áttu að innihalda óyggjandi meðul við krepp-
unni.
Árið 1930 hefir greinilega sýnt að rök þessi
höfðu ekki við neitt að styðjast og að skottu-
lækningar Hoovers voru einskis virði. Að vísu
hefir ameríska kreppan ekki vaxið eins hröðum
skrefum og margir bjuggust við í ársbyrjun
1930, né heldur hefir heimskreppa auðvaldsins
farið eins hratt yfir og búizt var við. Þróun
kreppunnar var hægari en þeim mun djúptæk-
ari.
Um áramótin 1930—31 er útlitið í heiminum
gjörbreytt. Heimskreppa auðvaldsins er komin
á nýtt og hærra stig. Lönd, sem aðeins fyrir
skömmu síðan höfðu ekkert af kreppunni að
segja, eða jafnvel voru í hægum uppgangi hefir
kreppan nú þegar heltekið. Má þar til nefna ís-
land, en allt fram á þennan dag hafa allir aðr-
ir en kommúnistar neitað því, að hér væri
1. mars hófst í Moskva málssókn á hendur
14 mensjevíkum (sósíaldemókrötum), sem
sannir eru að sök um landráð. Þessir 14 sósíal-
demókratar mynduðu útbú miðstjórnar „Sósíal-
demókratiska verkamannaflokks Rússlands", í
Ráðstjórnarríkjunum, annars er miðstjórn
flokksins erlendis. Störfuðu þeir í samráði við
og samkvæmt fyrirmælum flokksstjórnar sósí-
aldemókrata erlendis.
Starfsemi hinna ákærðu sósíaldemókrata var
fólgin í því, að koma á ringulreið í atvinnumál-
um og fjármálum verkamannaríkisins, til þess
að búa í haginn fyrir vopnaða herferð stórveld-
anna gegn Rússlandi. Tveir þeirra voru um
nokkurt skeið meðlimir í bankaráði ríkisbank-
ans. Var hlutverk þeirra að koma óreiðu á fjár-
málin með óheppilegu lánafyrirkcmulagi o. fl.
Aðalmaður hinna ákærðu, hr. W. Gromann, var
um all langt skeið meðlimur í skipulagsnefnd
atvinnumála Ráðstjómarríkjanna. Hlutverk
hans þar var að vinna að skipulagsleysi og ó-
stjóm í atvinnumálunum, með vísvitandi röng-
um útreikningum o. s. frv.
Allir hinna ákærðu hafa játað sekt sína og
viðurkennt, að hafa staðið í sambandi við er-
lenda gagnbyltingamenn í þeim tilgangi, að búa
í haginn fyrir herferð á hendur Rússlandi.
Sæmundur Sigurðsson, Rvík skorar á Hauk
Bjömsson, Rvík og Dagmar Helgadóttur, Rvk.
Haukur Bjömsson, Rvík, skorar á Amgrím
Sigurjónsson, Rvík, og Kjartan Þórðarson, Rvk
Bj örgvin Pálsson, Rvík, skorar á Emil Ás-
mundsson, Rvík, og Jón Sigurðsson, Rvík.
Ivar Sigurbjömsson, Rvík, skorar á Óskar
B. Pétursson, Rvík, og Steinþór Steinsson, Isa-
firði.
nokkur kreppa í vændum. (Sbr. viðtal Tr. Þór-
hallssonar við dönsku blöðin, þar sem hann veg-
samar hástöfum velmegun íslenzku þjóðarinn-
ar og heldur því fram, að á íslandi sé ekkert
atvixmuleysi, né útlit fyrir það).
1 ýmsum auðvaldslöndum hefir hin efnalega
kreppa valdið erfiðum pólitískum kreppum.
Stéttabaráttan hefir harðnað um allan heim.
Borgarastéttinni er það ljóst, að hún getur ekki
lengur stjómað með þingræðistækjum lýðræð-
isins. í nokkram löndum hefir fasisminn tekið
völdin, en í öðrum er alræði hans í fæðingunni.
Mótsetningamar milli stórveldanna hafa aukizt
svo gífurlega, að það eru engar ýkjur, þótt
maður segi að stríðshættan vofi yfir.
Eftir því sem kreppan harðnaði fór bylting-
arhreyfing fjöldans, sem fyrripart ársins 1930
hafði tiltölulega hægt um sig, að færast í auk-
ana. Og á síðustu mánuðum hefir byltingaald-
an hækkað um allan heim.
Hinsvegar rennur nú upp úrslitaár fyrir
Sóvjet-lýðveldin, sem á síðastliðnu ári hefir
tekist að yfirvinna allt atvinnuleysi og eru far-
in að flytja inn verkalýð í stórum stíl frá auð-
valdslöndunum. Þar er lokabaráttan fyrir upp-
byggingu sósíalismans. Því betur sem sósíal-
isminn í Sovét-lýðveldunum sannar yfirburði
sína yfir auðvaldsskipulagið, því örar vex hætt-
an á árásarstyrjöld auðvaldsins, sem er síðasta
tilraun þess til að brjóta heimsbyltingu verka-
lýðsins á bak aftur.
Þannig er í stórum dráttum ástandið í heims-
pólitíkinni um áramótin 1930—31.
Kreppan í Ameríku.
Seinni hluta ársins 1930 harðnaði kreppa
ameríska auðvaldsins til muna. Landbúnaðar-
kreppan, sem í byrjun hafði aðeins lítil áhrif á
deifðina í iðnaðinum, hefir á síðustu mánuðum
svo að segja rannið saman við iðnaðarkreppuna
og þanng- er ameríska auðvaldið komið inn í al-
menna kreppu, sem fer hríðversnandi, og sést
bezt á því hve óðfluga atvinnuleysið, vex. í
byrjun ársins 1930 var talað um 5 til 6 mil-
Fé til starfsemi sinnar hafa spellvirkjarnír
fengið frá „Iðnaðarflokknum", gagnbyltinga-
flokknum, sem dæmdur var í vetur, sem aftur
hafði fé sitt ffá frönsku hermálastjóminni, enn
fremur frá sósíaldemókrataflokkum Þýzkalands
og Frakklands og frá II. Internationale — A>
þjóðasambandi sósíaldemókrata.
Hér með eru foringjar sósíaldemókrata um
allan heim orðnir sannir að sök um félagsskap
við gagnbyltingásinna, til að undirbúa herferð
gegn Ráðstjómarríkjunum.
Á síðustu reikningum Alþýðusambandsins
voru færðar 40 þús. krónur sem styrkur frá H.
Intemationale og flokkum þess. Peningamir,
sem fóru til gagnbyltingamannanna í Rússlandi
og sósíaldemókratanna hér heima vora veittir
í sama tilgangi: Til þess að styrkja heimsauð-
valdið í sessi.
í Rússlandi búa sósíaldemókratar í haginn
fyrir vopnaða herferð gegn alþýðu lands sína
Á íslandi róa sósíaldemókratai' öllum árum að
því að ísland gangi í Þjóðabandalagið, sem hei-
iv þræði stríðsundirbúningsins í hendi sér.
Hvorirtveggja þykjast vera vinir ráðstjómar-
innar. Er vandséð hvorir eru meiri hræsnarar.
Hallfríður Jónasdóttir, Rvík, skorar á Gísla
Indriðason, Rvík og Sigríði Þorvarðardóttur,
Akureyri.
Fél. Ásgeir Bl. Magnússon,
sem dvalið hefir hjá F.U.K á ísafirði, er nú
á leið til Siglufjarðar til að skipuleggja starfið
þar.
jónir atvinnulausra manna í Bandaríkjunum, en
nú eru 9 til 10 miljónir áreiðanlega ekki of há
tala. Heilar iðngreinar leggjast niður. Stór-
bankamir segja fólki upp í stórum stíl og hátt
á annað hundrað smærri bankar hafa orðið að
loka vegna kreppunnar. Ljóst dæmi eymdar
þeirrar, sem fjöldinn á við að búa, er hin
hræsnisfulla góðgerðarstarfsemi borgaranna,
sem nú fer eins og logi yfir akur í þessari auð-
valds-paradís. „Nýlega er það orðið fínt að éta
á götunum i New York eph, sem hefir verið
keypt af atvinnulausum manni“, segir P.
Scheffer (fréttaritari „Berliner Tageblatt“).
„Sökum þess hve eymdin er afskapleg er það
orðið mönnum samboðið að láta í ljósi samúð
sína“, segir sami maður. En þrátt fyrir eymd-
ina berst auðvald Bandaríkjanna með hnúum
og hnefum gegn atvinnuleysisstyrk, enda er
hann þar enginn. Auðvaldið ræðst vægðarlaust
á laun verkalýðsins og á síðustu sex mánuðum
hafa þau lækkað stórkostlega.
Sé iðnaðarframleiðsla landsins borin saman
við 1929 hefir hún minnkað um rúmlega 35%.
Samkvæmt nýútkomnum hagfræðisáætlunum
hefir hrájárnsframleiðslan 1930 verið 32 mil-
jónir tonna, en 43,3 milj. 1929, og hrástáls-
framleiðslan 42.5 milj. tonna 1930, en var 57.8
rnilj.- 1929. Allt bendir í þá átt að enn hafi
kreppan í Ameríku ekki náð hámarki sínu.
Kreppan í Þýzkalandi, Frakklandi og Englandi.
Þýzkaland, sem vegna Young-samþykktarinn-
ar er mjög háð ameríska auðvaldinu, varð
fljótlega vart við áhrif amerísku kreppunnar,
og það er athyglisvert, að hrástáls- og hrá-
járnsframleiðslunni hefir hvergi hrakað svo
gríðarlega sem þar, að Bandaríkjunum einum
undanskildum. Eftir áætlunum „Sambands
þýzkra járn- og stálframleiðanda“ hefir hrá-
jámframleiðsla Þýzkalands fallið um 13.4 milj.
tonna. Og það er augljóst að hin efnalega
kreppa þýzka auðvaldsins harðnar stöðugt.
Augljóst tákn hins nýja stigs heimskrepp-
unnar er, að hún hefir nú teygt arma sína til