Verklýðsblaðið - 17.05.1931, Blaðsíða 2

stétt sinni í baráttunni við lögbundinn ó-
þokkaskap. — Eða hvað á Framsóknarflokk-
urinn við með því að tala um „að fullnægja
sem bezt þörfum almennihgs og lífskröfum“?
Er ráðið til þess það, að viðhalda aiðráns-
skipulaginu, sem eykur með degi hverjum tölu
þeirra atvinnulausu og þeirra, sem líða meii’i
og minni skort, því skipulagi, sem reynst hef-
ir ófært til þess að „fullnægja þörfum mann-
anna og lífskröfum“? Nei, þarna er ósam-
ræmið milli orða og athafna svo opinbert hjá
Framsókn, að fáir hygg ég þeir verði, sem
ekki sjá hvað undir býr. Enda hefir Framsókn
sýnt það í sinni stjórnartíð, að hún er á móti
öllum menningarmálum verkalýðsins — hún
hefir sett fasistiskar reglugerðir í skólum
landsins, til þess að girða fyrir að verkalýðs-
æskan gæti notið þeirrar menntunar sem þar
er á boðstólum, til þess að gera sig hæfa í
baráttunni fyrir frelsi stéttar sinnar, fyrir
„þörfum almennings og kröfum lífsins".
Framsókn héfir beitt valdi sínu til þess að
útrýma héðan áhrifum mikilvægustu vísinda-
starfsemi heimsins — sósíalismanum — og
gert það svo opinbert og níðingslega, að í
minnum verður haft sem hinn svartasti blett-
ur á íslenzku stjórnmálalífi, og því skyldi eng-
inn trúa, að í þessu breytti Framsókn um
starfsaðferðir, ef valdið verður i höndum
hennar framvegis — því lífsskilyrði þess
flokks eins og allra annara auðvaldsflokka er,
að fjöldinn — hin vinnandi stétt — sé sem
fáfróðust og fjarri skilningi um mátt sinn og
réttarkröfur, og hið borgaralega skólafyrir-
komulag hefir reynst tryggasta meðalið til
þess að svæfa verkalýðinn. Þess vegna vill
Framsókn festa form þess í hverju atriði.
Starfsemi Framsóknar í landbúnaðarmálum
er þegar orðin nokkuð kunn — kunn að því að
binda bændur á klafa auðvaldsins gegnum
banka-auðvaldið.
I stórhópum flosna bændur nú upp af jörð-
um sínum — okurvextimir af þeim lánum til
búnaðarbóta, sem Framsókn hefir útvegað,
hefir riðið fjárhag þeirra að fullu í félagi við
úreltar starfsaðferðir. Það þarf heldur ekki
glöggan mann til þess að sjá, að íslenzk smá-
yrkja á ófrjórri jörð, er hvergi samkepnisfær
við erlendan stóryrkjubúskap, og ekki sízt
þegar af smáframleiðslunni dragast 10—20%
til vaxta og leigugreiðslu, eins og á sér stað
hér.
Af umbótastarfsemi Framsóknar í búnaðar-
málum, hefir því smábændum hlotnazt sá
heiður, að ala íslenzkt og erlent auðvald á
rentum og leigum, meðan eyrir er til — og
Konurnar
í Ráðstjórnarlýðveldunum
Eftir Sophie Forman. (Þýtt).
I Ráðstjómarríkjunum er ekki um að ræða
neina sérstaka kvenréttindahreyfingu, því að
þar hefir konan ekki aðeins í orði kveðnu,held-
ur í raun og vem fullt jafnrétti við aðra með-
limi þjóðfélagsins og tekur á öllum sviðum
þátt í framkvæmd jafnaðarstefnunnar. í öðr-
um löndum hafa konur til þessa dags ekki tek-
ið þátt í landsstjóminni; í Ráðstjórnarríkjun-
um verður aftur á móti stöðugt meira um það,
að þær hafi á hendi stjómarstöður og séu með-
virkar um það að reisa hið nýja sósíalistiska
þjóðfélag. Tugir þúsunda verkakvenna og
bændakvenna eru meðlimir ráðanna. Vinnandi
konur, svo að hundruðum skiptir, stjóma
starfsemi* ráðanna, sem fulltrúar þeirra, og
eng-u fæmi eru þær, sem eru í ábyrgðarmikl-
um stöðum, er snerta hinar ýmsu greinar
þ j óðarbúskaparins.
Hin frækilega barátta konunnar í bylting-
unni mun hljóta sérstakt rúm í sögunni.
Sjálfsafneitun konunnar í baráttunni fyrir
hinu nýja þjóðskipulagi, fyrir gerbreyttum
lífsháttum og nýrri menningu, bíður lísta-
verða síðan að hrekjast frá verkum sínum og
flytja á mölina, eins og það er líka glæsileg
framtíð.
Aftur á móti hafa stórbændurnir, sem
höfðu rekstursfé fyrirliggjandi, og þar með
Thor Jensen, alist vel við Framsóknareldana,
slíkum var arðurinn af tilbúna áburðinum, sem
íslenzkur verkalýður greiddi að hálfu fyrir
þá, beint, að tilhlutun Framsóknar, meðan
smábændurnir lögðu að sér til þess að kaupa
sér og hagnýta 2—3 áburðarpoka, sem þeir
njóta að litlu arðsins af. Þama tala verkin. Og
svo ætla þeir að styrkja landbúnaðinn með
„ríflegu fjárframlagi úr ríkissjóði“, sem þeir
hafa þurausið, svo sem framast er unnt, og
„hagkvæmum lánum“, sem þeir geta hvergi
íengið. Það ætti að vera Framsókn minnis-
stætt.
Og svo koma bankamál Framsóknar. „Að
beina ekki útlánastarfsemi í hendur örfárra
einstaklinga“, heldur fái framleiðendur • til
lands og sjávar greiðan aðgang að lánsfé“.
Þama er efalaust átt við þá sem framleiðslu-
tæki eiga, sem sé tæp 20% af þjóðinni —
rúm 80% eiga að vera eins og að undanförnu,
launaþrælar eða atvinnuleysingjar — auk
þeirra er smámsaman troðast undir í sam-
keppninni, og bætast við öreigahópmn. — Lag-
leg umbótastarfsemi.
Þá eiga ekki samgöngumálin að verða út-
undan, eftir nýju stefnuskránni að dæma.
Fyrst um sinn verður mest áherzla lögð á
vegagerðir, segir þar. Á fjárhagsáætlun fyr-
verandi stjórnar, var nú raunar gert ráð fyrir
að stöðvaðar yrðu allar opinberar framkvæmd-
ir. Ekki er ósamræmið þar!
Þá er annað atriði í umræddum kafla, sem
vekur eftirtekt, en það er, að framvegis er
það stefnuskráratriði, „að áður en flugferðir
verði styrktar til muna af opinberu fé, verði
ítarlega rannsökuð skilyrði og kostnaður við
rekstur flugvéla“. Þetta hefir víst Framsókn
ekki gert áður, svo hér er um framfarir að
ræða, og hún hefði einnig átt að taka upp í
byggingarmálakaflann, að hún styrkti ekki til
muna af opinberu fé, fjósbyggingar, nema
skilyrði fyrir rekstri og kostnaður við bygg-
ingu væri ítarlega rannsakað áður en verkið
væri hafið. Því einmitt svona atriði ásamt
útrýming kynsjúkdóma o. fl. sæma sér svo
vel, sem sérstök stefnuskrármál Framsóknar.
Um afstöðu Framsóknar til þess, er hún sér-
greinir sem verkamannamál þarf ekki að fara
mörgum orðum. Verkalýðurinn hefir lært gegn-
um verk Framsóknar, hvaða afstöðu hann á að
taka til hennar, og af þessari nýju stefnuskrá
mannsins, sem á eftir að draga upp sanna
mynd af takmarkalausum hetjuskap þúsunda
kvenna, er fómuðu lífi sínu fyrh’ málefni bylt-
ingarinnar. Sérstök örlög höfðu orðið hlut-
skipti rússnesku konunnar. Allir þekkja hin
þungbæra kjör bóndakonunnar í Rússlandi,
meðan keisaradæmið stóð. Bændafólk í Rúss-
landi var á þeim áram almennt ólæst og skrif-
andi, en af þessu leiddi, að allur þorri fjöld-
ans var aftur úr og fákunnandi. Þetta gerði
æfikjör konunnar í sveitaþorpunum sérstak-
lega erfið. Hún var ambátt innan fjölskyld-
unnar. Á henni hvíldi akurvinnan. sem var
bæði erfið og rekin með úreltum aðferðum,
öll þyngstu verkin féllu í hennar hlut; hún var
með öðrum orðum ekki annað en vinnudýr.
Þegar hún kom heim af akrinum, mátti hún,
auk húsverkanna, eiga von á skömmum og
barsmíðum bónda síns, senr ósjalaan neytti
drottinstöðu hinnar og beitti varnarlausa kon-
una ofbeldi og misþyrmingum. Þetta ástand
hafði á umliðnum öldum fest slíkar rætur, að
það þótti sjálfsagður hlutur að berja konuna.
Sama ástand áttu verkakonur í borgunum
við að búa. Æfikjör rússnesku konunnar voru
því sérstaklega erfið. Annarsvegar var algert
réttleysi, bæði stjórnarfarslegt og efnalegt, en
hinsvegar hið óeðlilega fjölskyldulíf, sem
leiddi af fáfræði og dæmalausum menningar-
skorti rússnesku þjóðarinnar.
er það augljóst, að breyting cr engin til batn-
aðar hvað því viðvíkur. Á móti launakröfum
verkalýðsins hefir Framsókn staðið þar sem
hún hefir komið afskiftum sínum við — og er
skamms að minnast vegavinnukaups ríkissjóðs
og verkfallanna, er bæði sunnlenzkur og norð-
lenzkur verkalýður hefir orðið að heyja við
eitt aðalvígi hennar, Samband ísl. samvinnu-
félaga. Hún hefir reynt að koma á gerðardómi
í kaupdeilum og þannig færa ráðin að öllu úr
hendi verkamanna til þess að ákveða kaup sitt
— svifta þá beittasta vopninu er þeir höfðu til
þess að halda rétti sínum fyrir óbilgjörnum
braskaralýð, og stefnuskrá Framsóknar sýnir,
að hún heldur sér þar við efnið. Framsókn hefir
þegar lagt grundvöll að ríkislögreglu og beitt
henni á forgöngumenn verkalýðsins í atvinnu-
leysisbaráttunni s. 1. vetur.
Framsóknarflokkurinn eyðilagði frumvarpið
um verkamannabústaði, hann hefir verið á móti
öllum tryggingarmálum verkalýðsins, með því
að sveitarstyrkur varðaði réttindamissi, móti
21 árs kosnngarrétti allt til þessa, með hækkun
tolla á nauðsynjavörum, með að gefa stórgróða-
mönnum eftir gengisviðaukann 1929; sem sagt
móti öllum hagsmunamálum verkalýðsins, en
verið bein eða óbein stoð auðborgara og
braskaralýðs, sem hann svo læst vera að
fordæma.
Og svona er innræti Framsóknarflokksstefn-
unnar enn; stefnuskráin ber það með sér, því
það, sem ekki er orðagjálfur smjaðurs og
blekkinga, er opinberun um andstöðu flokksins
gegn öllu.er heitir réttarbætur öreiganna í sam-
ræmi við undanfarið starf hennar. Þessi stefnu-
skrá er því aðeins til þess að rifja enn betur
upp fyrir fjöldanum harðstjórnarsögu Fram-
sóknar og hvílík hætta honum er búin, ef sá
flokkur eða aðrir af sama tægi ná að festa sig
í valdasessi — og þá fær verkalýðurinn sýnis-
hom af „löggjöf um dómstól, er dæmi um það
hvort vinnustöðvun hafi verið gerð með lögleg-
um hætti“ En það þýðir, að m.eð lögum skuli
afnema rétt verkalýðsins til þess að ákveða
verkalaun sín. Og þetta kallar Framsókn „sátta-
fyrirkomulag í vinnudeilum“ og af því er
skiljanlegt að hún telur verkalýðinn eiga að
sætta sig við að atvinnurekendúr ákveði laun
þeirra. Þetta þurfti Framsókn ekki að taka á
sína stefnuskrá. Það er margjóðluð tugga frá
íhaldinu, ein viðurkenningin enn um, stuðning
Framsóknar við auðvald og braskaralýð.
Vitanlega þarf ekki að undrast yfir þessari
opinberun — „verkin era 'búin að tala“ nóg í
14 ár. Stefnuskrá — eftir 14 ára stefnuskrár-
leysi — var alveg óþörf. G. I.
Þrátt fyrir virka þátttöku verkakvenna og
sumra menntakvenna í byltingarbaráttunni,
varð það þó aðallega eftir októberbyltinguna
að aðkallandi viðfangsefni, hvernig hægt væri
að ná konunni inn í baráttuna fyrir hinni nýju
tilveru; og þetta var ekki einasta viðfangs-
efni kommúnistaflokksins, heldur líka lands-
stjóraarinnar. Stjórnin byrjaði á því að gefa
út tilskipun um sömu laun fyrir sömu vinnu,
um vernd vinnandi kvenna, sem eru barns-
hafandi, um orlof fyrir og eftir barnsburð (2
inánuði í hvort skipti fyrir verkakonur og IV2
mánuð fyrir aðrar konur, sem vinna fyrir
kaupi). Jafnframt var lagt bann við kalym-
siðnum (þeirri venju, sem ríkir hjá sumum
austurlandaþjóðum, að kaupa sér konu). Þess-
ar ráðstafanir, sem snerta daglegt líf og til-
veru, stuðluðu að því, að konan gæti orðið
virkur þátttákandi í stjórnarfarslegu og efna-
legu lífi þjóðarinnar.
Margra alda gamlar erfðavenjur, sem höfðu
í för með sér hlutleysi konunnar gagnvart
stjórnarháttum og þjóðmálum, leiddu af sér
nauðsyn á sérstakri uppfræðsluaðferð til þess
að hefja þorra kvenþjóðarinnar á hærra menn-
ingarstig og fá hana til þátttöku í stjóra
landsins.
Til þess að leysa þetta hlutverk á sem al-
mennastan hátt, var stofnað til svonefndra
mnnp y "euuoA>iupuaeq .oo -eqjoA epunjen.rqinj