Verklýðsblaðið - 30.05.1931, Qupperneq 4
Það er enginn smáræðis vegur austan af
kolagarði og inn á Skýli eða vestan af vestur-
uppfyllingu. Svo þarf nú að borga 10 aura fyrir
sig á Skýlinu. Það gerir aðeins 80 krónur á ári!
Að þurfa að borga peninga úr eigin vasa fyrir
að gera þarfir sínar meðan maður er í vinnu
hjá öðrum, er háborin skömm. í krikanum
austan við Kolagarðinn skjótast menn oft til að
gera þarfir sínar, en samkvæmt lögreglusam-
þykt bæjarins liggja stórsektir við slíku. Mönn-
um er bannað að fara þangað til að gera þarfir
sínar, en það er ekkert gert til að koma í veg
fyrir það. Þangað verða menn að fara og munu
fara allt svo lengi sem ekki koma nægilega
mörg og góð náðhús við höfnina.
Finnst hinum betri borgurum það ekki vera
móðgun við sitt háleita velsæmi, að líta á haug-
ana í krikanum við austurgarðinn ? Og finnst
þeim ekki ennfremur það vera blettur á ís-
lenzkri menningu, að við höfn höfuðstaðar
landsins skuli ekki vera eitt einasta náðhús
sem verkamenn eigi ókeypis aðgang að?
í háborg íslenzkrar menningar eru engin
náðhús fyrir fleiri hundruð verkamenn!
Hvemig er svo útborgunarfyrirkomulagið
hér við höfnina?
1 fáum orðum sagt er það hreinasta plága að
ná í þá fáu aura, sem maður vinnur sér inn hér
við hofnina. Það er orðið lítið betra að ná í
aurana en vinnuna. Að eins á einum stað er
viðunanleg útborgun, það er hjá „Kol og Salt“.
Útborgun, t. d. hjá „Kveldúlfi", er svo óhæf
að slíkt getur ekki gengið lengur. Það er borg-
að út eftir kl. 5 á .þriðjudögum og eitthvað
fram eftir kvöldinu. Komið hefir fyrir að
menn hafa orðið að bíða til kl. 9 eftir af-
greiðslu. Þetta er skiljanlegt þar sem einn
maður á að afgreiða fleiri tugi manna. Þó er
þar hægt að ná í aurana fram á föstudag eftir
kl. 5 og er það meira en víða annarsstaðar.
Þá er ekki betra að fá sig afgreiddan hjá „Alli-
ance“ og þar verður fólkið að standa úti, því
kompan er svo lítil, að ekki komast inn nema
7—8 manns. Þá er sama sagan hjá „Njarðarfé-
laginu“. Ekki er langt síðan að stór hópur
manna stóð úti á götu að bíða eftir afgreiðslu.
Þá hefir hún verið heldur bágborin afgreiðslan
hjá „Otur“ og þar á ofan þjösnalegt viðmót
þar. Svona mætti lengi upp telja. Varla er hægt
að skilja neinn undan, en hér er ekki rúm til
að tína fleiri upp, enda er það óþarfi, því við
biðjum ekki um að þessi félög hafi lengri út-
borgunartíma en nú er eða fleiri afgreiðslu-
menn. Heldur heimtum við að vinnan sé borg-
uð út niður við höfn, á vinnustaðnum að aflok-
inni vinnu, eða seinasta lagi daginn eftir.
Þetta eru kröfur okkar í dag: Drykkjarvatn
við höfnina, salerni við höfnina ókeypis handa
öllum verkamönnum og útborgun vinnulauna
við höfnina á vinnustaðnum.
Verkamenn! Fylkjum okkur fast um þessar
kröfur og hættum ekki fyr en við höfum. feng-
ið þær fram.
Dagsbrúnarfélagi nr. 70.
Frá Atnreyri
Kratamir halda áfram að opinbera svik sín
við verkalýðinn.
Akureyri 14. maí 1931.
1. maí var minnst hér með kröfugöngu og
skemmtun. Þátttaka í kröfugöngunni var rúmt
hundrað manns, allt kommúnistar. Kratarnir
sviku algjörlega, meii'a að segja mætti enginn
úr stjórn verkamannafélagsins, þrátt fyrir
áskorun frá fulltrúai'áðinu og áðurgerða sam-
þykkt í félaginu, um að hafa kröfugöngu.
Fulltrúaráðið hafði alla stjóm á hendi og fór
allt vel fram frá hendi kröfugöngumanna. En
stór hópur af börnum borgaranna reyndi að
spilla fyrir með skríllátum. Um kvöldið var
skemmt með söng, ræðuhöldum og danzi.
Kosningahiti talsverður er nú farinn að gera
vart við sig í bænum, kratabroddarnir ætluðu
alveg að æðrast þegar fulltrúaráðið stillti upp
Einari Olgeirssyni til þings, enda kom sprengi-
listi frá þeim, með gamla þingmanninum á,
en það er mælt, að þeim hafi gengið illa að
fá stillendur. Nú segir kratablaðið, að hér sé
raunverulega ekkert fulltrúaráð til, þeir eru
búnir að gleyma því hvað fast þeir sóttu að
komast í það í vetur.
Ég held að það sé óhætt að fullyrða það, að
fylgi kratanna sé að minnka hér nú upp á síð-
kastið, enda opinbera þeir sig alltaf betur og
betur fyrir verkalýðnum, enda reyna þeir nú
líka á allan mögulegan hátt að svívirða kom-
múnistana með lygum og fölsunum fyrir kosn-
ingamar.
Afskapleg deyfð er yfir atvinnulífi bæjarins.
Ennþá ganga menn í stórhópum vinnulausir
dag eftir dag og fá hvergi neitt að gera. Að
þeirri vinnu sem bæjarfélagið hefir með hönd-
um, sitja örfáir menn, þeir einir sem mest
eru innundir hjá bæjarstjóra og verkstjóran-
um, en engin stjórn á því, að skifta vinnunni.
Fréttaritarinn.
Reykvískur verkalýður,
konur oé mæður!
Eg vil benda ykkur á og biðja ykkur að
lesa grein þá, sem birtist í Morgunblaðinu, blaði
stórkapítalÍBtanna hérna í Reykjavík, 28 maí.
undir fyrirsögninni „Mæður“.
Rúmið í blaði ykkar, Verklýðsblaðinu, leyfir
ekki að hún sé tekin hér upp og svarað orði
til orðs, þó hún ætti það skilið því hún er svo
merkileg.
Fyrst og fremst er hún merkileg fyrir það,
hve greinilega hún ber vott um hræðslu þá og
angist, sem nú fer eins og ógurlegur dauða-
krampi um hið aðframkomna kúgaraþjóðfélag.
Hræðsluna við verkalýðinn, sem er að rumska
og vakna. Hræðsluna við hin voldugu sam-
tök hans og forustulið, kommúnistana, sem auð-
valdið hefir enga von um að fá keypta, eins
og svikara verkalýðsins sósíaldemókratana.
Hræðsluna við hið mikla verklýðsríki Sovjet-
Rússland, þar sem verkalýðurinn heíir skapað
og er að skapa sér nýja og hamingjusama ver-
öldu.
í öðru lagi er greinin merkileg fyrir þá sök
hve augljóst kemur fram í henni hatur og
blekkingar hins tryllta borgaraþjóðfélags. Sú
staðreynd að auðvaldið er ekki lengur farið að
gefa sér tíma til að hylja hinar beittu ránsklær
sínar, en öskrar blygðunarlaust og rífur í hvað
sem fyrir er með „hýsteriskri“ bræði. Það er
ekki nóg að leigja ykkur níðdimmar og daun-
illar kjallaraholur með okurverði, heldur ham-
ast það nú af bræði ef það ekki getur selt
börnunum ykkar nokkra sólargeisla. Hugsið
ykkur aðra eins ósvífni eins og þá, að verka-
lýðurinn skuli voga sér að skrölta með krakka
sína einn einasta dag á sumrinu upp í sveit,
án þess að spyrja borgarana að! Hugsið ykkur
hve það væri voðalegt ef barnið kæmi úr ferð-
inni svolítið hraustara, svolítið glaðara og svo-
lítið hugrakkara en þegar það fór af stað! Spyrja
þeir okkur ekki að því þegar þeir fara með
börnin sín til langdvalar upp í sveit á sumrin
burgeisarnir?
í þriðja lagi ætla eg að benda ykkur á, þó
eg þykist vita, að þess muni ekki þurfa með,
þá ógurlegu óskammfeilni, illmensku og heimsku,
sem kemur fram í því þegar þessir forgöngu-
menn ríkislögreglunnar og fjandmenn vorkalýðs-
ins ætla að fara að gefa ykkur ráð um hvað
börnunum ykkar sé hollast. Iialdið þið að slík
ráð komi frá hjartanu? Já, þau koma frá hjarta-
rótum rándýrsins, sem öskrar á bráð. Þess rán-
dýrs sem veit að innan skamms verður það að
velli lagt, sem neytir sinnar síðustu orku til þess
að eyðileggja og drepa alt í kring um sig. En
— einnig hér mun íslenzkur verkalýður sam-
einast og hrinda af sér hrammi þess óargadýrs.
Dýrleif Árnadóttir
Framtíð Bússlands.
Svo nefnist grein í „Perlum“ er hr. V. Þ.
Gíslason hefur ritað. Efni greinarinnar er mjög
losaralegt. Byrjar hann greinina á því að vitna
í háfleiga spádóma eftir Fjodor Dostojefski, sem
varði síðustu árum æfi sinnar í að berjast gegn
hinni sósialistisku byltingu. Hr. V. Þ. G. er
einn af þeim mörgu borgaralegu rithöfundum,
sem hlaupa undir gæru hlutleysisins og nota
þetta skálkaskjól til þess að vega aftan að
verkalýðsstjórninni. Nú þegar beinn fjandskap-
ur gegn Sovet Rússlandi ekki kemur að tilætl-
uðum notum, eru nýjar aðferðir notaðar og er
grein hr. V. Þ. G. ljóst dæmi þess. Segir hann
meðal annars, að bolsevikkarnir hafl ekki veitt
rússneskum verkamönnum nein efnaleg gæði
svo neinu nemi. Um þetta atriði er mér vel
kunnugt. I þessa 6 mánuði sem eg dvaldi þar,
kynti eg mér sérstaklega afkomu verkalýðsins
og ætla eg að taka hér nokkur dæmi til þess
að sýna hið gagnstæða: Meðal verkamannakaup
er 200 rúblur á mánuði auk ýmissa hlunninda.
Vínnutíminn 7 stundir á dag og 5. hver dagur
frídagur. Húsaleiga fyrir 3 herbergi og bað
kostar 12 rúblur á mánuði, fæði tæpar30rúbl-
ur, verð á fatnaði er kringum 30—50 rúblur,
skófatnaður 12—20 rúblur og til nánari skýr-
inga er rétt að bera saman framleiðslu og út-
flutning, fyrir byltingu og nú. Fyrir stríðið
framleiddu Rússar 12 miljón pör af skófatn-
aði og mikill hluti þess var fluttur út, en 1930
framleiddu Rússar 60 miljón pör og fluttu ekkert
út. Kornframleiðslan hefir aukist afarmikið við
það sem hún var fyrir byltinguna, en útfluttn-
ingurinn er ekki ennþá búinn að ná því sem
hann komst hæst fyrir byltinguna (1898). Það
er rétt að byltingarkommunisminn tók hörðum
höndum á bændunum, en hr. V. Þ. G. tilfærir
þar aðeins eina hlið málsins, hann sneiðir fram-
hjá hinni brýnu nauðsyn sem lá fyrir hendi,
nefnilega að efnabændurnir (kulakkarnir) söfn-
uðu að sér öllu því korni sem þeir komust yflr
og lúröu á því eins og ormur á gulli, ætluðu
þeir síðar að okra á því, þegar farið væri að
sverfa að fólki fyrir alvöru. Tóku þá bolsevikk-
arnir kornið af þeim og útbýttu því meðal hins
hungrandi lýðs. V. Þ. G. lætur líta svo út að í
Rússlandi sé U/2 millj. atvinnulausir. Flestir,
sem nokkuð fylgjast með, vita að í Rússlandi
er verkafólksekla. Atvinnuleysi þekkist ekki.
Ekki ætla eg að fjölyrða neitt um söguna um
Lenin er hann tapaði trúnni á kommúnismann;
hún er gamall Morgunblaðssannleikur. Eg sé
ekki neina ástæðu til að fara lengra út í grein
herra Vilhjálms Þ. Gíslasonar, en ágætt að gefa
honum það heilræði, að þegar hann ætlar að
vekja athygli á sjálfum sér næst, að velja efni
sem liggja honum nær, t. d. Framtíð Islands.
Verkamaður,
nýkominn frá Sovet Rússlandi.
Kjósendur!
Kynnið ykkur málin áður en þið gangið að
kjörborðinu. Lesið rit kommúnista.
Lesið hinn nýútkomna bækling:
„Skattaklyfjarnar. Hvernig getur alþýðan
velt þeim af séru.
Lesið:
„Hvað vill Kommúnistaflokkur Islandsu.
Frá stofnþingi K. F. í. til íslenzkrar alþýðu.
Þessar bækur fást í Bókaverzlun Alþýðu,
Aðalstræti 9B (gamla Vísis-afgreiðslan).
„VerklýðsblaðUT.
Ábyrgðaxm.: Brynjólfur Bjaniaeon. — Ái-g. 5 kr., í
lausasölu 15 aura eintakiö. — Utanáskrift blaösina:
VerklýJsblaðiö, P. O. Box 761, Rsykjavík.
PrMíteíaiöjan Áota.