Verklýðsblaðið - 04.07.1931, Blaðsíða 2

2
VERKLÝÐSBLAÐIÐ
til þeirra ógnartíma, sem nú eru að renna
yfir af völdum kreppunnar.
Lífsskilyrði Framsóknarflokksins voru
undir því komin að þetta tækist — því við
yfirlit á gjörðum hans á undanförnu valda-
tímabili hlaut það óhjákvæmilega að verða
hverjum hugsandi alþýðumanni ljóst, að slík-
ur flokkur yrði ekki til þess að ráða bót á
kjörum verkalýðsins og leysa vandamálin
honum í hag, heldur hið gagnstæða samkvæmt
eðii flokksins og undanfornum athöfnum.
Blekkingarstarfið lukkaðist enn ágætlega.
Kosningarnar veittu Framsókn meiri sigur en
almennt var búist við. Og Hriflu-Jónas veifaði
veldissþrotanum aftur.
Hyað er framundan?
Á komandi vetri rennur því neyðin að hin-
um vinnandi stjettum frá tveimur hliðum.
Annarsvegar áhrif kreppunnar í auðvaldsheim-
inum á allt atvinnulíf þjóðarinnar — takmörk-
un framleiðslu — afurðaverðfall — og tilraun-
ii um kauplækkun.
Hinsvegar tolla- og skattabyrðar af völdum
innlendrar óstjórnar samfara viljaleysi vald-
hafanna til þess að veita af opinberu fé at-
vinnubætur eða atvinnuleysisstyrki, af því sem
hlutverk þeiira er að vemda hag innlends og
erlends auðvalds og um leið ríkisvaldsins, sem
í höndum núverandi stjómar er skjól og
skjöldur beggja.
Af þessu er augljóst, að verkalýðurinn hef-
ir einskis góðs að vænta af gjörðum komandi
þings. Það verður eins og hver önnur kjafta-
samkunda auðvaldsfulltrúanna öðrum hérlend-
um fremri á þann hátt, að baráttan fyrir lífi
auðvaldsins verður skipulögð betur á fasist-
iska vísu. Fjendur verkalýðsins fá bætta að-
stöðu. Það er vinningurinn við veigengi Fram-
sóknarflokksins.
Hyað getur verkalýðurinn gert?
Eins og sjá má af þessurn fáu línum hér
að framan hefir reynslan sannað okkur að
störf Alþingis hafa að mestu miðast við hluta
eða heild auðvaldsins, eftir því sem fulltrúun-
um hefur virzt að þarfir krefðu.
Og þar sem að auðvaldið er nú að komast i
alvarlega kreppu, er hitt víst, að ríkisvaldið
verður notað því meir til þess að tryggja
borgarastéttinni varnarvopn gegn vaxandi
nauðsynjakröfum verkalýðsins, sem stendur
bjargarlítill á gaddi auðvaldsins næsta vetur.
Að fela þingfulltrúum verkalýðsins, sósíaldemó-
krötum, flutning á kröfum hans, hefir heldur
ekki gefizt vel meðan þeir höfðu þó aðstöðu
til þess að setja böðulsvaldi Framsóknar stól-
inn fyrir dyrnar, í stað þess að ala hana upp í
einræðisflokk. Hvers er þá að vænta af þeim,
nú þegar þeir eru orðnir snýtuklútar beggja
auðvaldsflokkanna. Nei, þeir tímar eru að
nálgast, að verkalýðnum lærist til fullS, að
hann getur einungis treyst sjálfum sjer til
flutnings á kröfum sínum og framkvæmda
á sínum hagsmunamálum.
Og nú er sú stund að nálgast, sem krefur
samtaka hans, ef rjettur hinna vinnandi stétta
á ekki að vera fyrir borð borinn á hrafnaklíku
þeirri, sem hefst 15. þ. m. og kölluð er „hið
friðhelga Alþingi Islendinga“.
Verkamenn til sjávar bg sveita!
Heimtið af „þinginu“:
1) að það sjái um að öll atvinnutæki verði
í fullum gangi, eða öðrum kosti, að taka þau
til rekstrar, og launtaxtinn haldizt óbreyttur.
2) að á fjárlögunum verði veittur ríflegur
styrkur til atvinnuleysistrygginga.
3) að svo ríflegur fjárstyrkur verði veittur
til verkamannabústaða, að með því verði hús-
næðismáiið leyst svo viðunandi sé.
Fylki verkalýðurinn sér nógu einhuga um
þessar kröfur og flytji þær fram með fulln
einurð fjelags og stj ettarbundinna krafta, mun
fulltrúum á Alþingi þykja óvænlegt til frið-
ar, og völdum sínum og fylgi takmarkaður ald-
ur, ef þeir þverskallast.
Þessar kröfur eru í samræmi við loforðin,
sem þeir hafa alltaf, gefið fyrir hverjar kosn-
ingar og auðvitað svikið.
Allir hafa þeir lofað „gulli og grænum skóg-
um“, en gefið í staðinn vaxandi atvinnuleysi
og neyð. Nú er bezt að krefja þá reiknings-
skapar. Það telst varla of snemmt, 'þegar líf
verkalýðsins er orðið í veði. — Þegar sjáan-
legt er hverjum sem vill sjá, að á komandi
vetri verður stórkostlegri neyð en nokkru
sinni fyr hjá íslenzkum verkalýð.
Kommúnistaofsóknír
1 Svíþjóð.
Sænska auðvaldið hefir haflð æðisgengna of-
sóknarherferð gegn foringjum kommúnista, til
að bæla niður hin voldugu mótmæli verkalýðs-
ins gegn verkamannamorðunum í Odalen, sem
getið var um hér í blaðinu fyrir skömmu.
19. maí s. 1. boðaði kommúnistaflokkurinn til
mótmælafundar í Stockholm. Sló þar í bardaga
milli verkalýðsins og lögreglunnar, sem bannaði
fundinn. Lögreglan réðist með brugðum sverð-
um á fólksfjöldann, og særði 30 verkamenn.
15 lögreglumenn urðu fyrir meiðslum í viður-
eigninni. Foringi kommúnistaflokksins Sven
Linderot og 9 aðrir félagar, voru handteknir,
og hafa nú verið dæmdir í 5 til 8 mánaða
fangelsi hvor.
I Odalen var flokksritarinn félagi Hordström,
og nokkrir aðrir verkamenn, teknir fastir. I
örebro, Halmstad, Jönköping, Yástervík, Söder-
hamn og Södramöre hefir kommúnistum verið
varpað í fangeisi. Málaferli eru hafin gegn blöð-
um flokksins og Sambands ungra kommúnista.
rúblu og tuttugu upp í eina rúblu og sextíu
kópeka púdið af hveitinu þetta ár. Þareð upp-
skeran er óvenju góð í ár, munu margir bænd-
ur í Norður-Kákasus og annarsstaðar hafa um
fjögur til fimm hundruð rúblur í hreinan
ágóða — og er það miklu meira en tekjur
sjálfseignarbændanna í sömu héruðum.
Auk uppskeruhlutarins fá samyrkj ubænd-
urnir einnig rentur af innstæðum sínum í bú-
inu. Er þetta einhver eftirtektarverðasta end-
urbótin, sem komist hefir á eftir að grein
Stalins birtist í marzmánuði. Fram að þeim
tíma voru allir bændur — bæði þeir, sem áttu
búpening og vélar og hinir, sem ekkert áttu
— teknir inn í samyrkj ubúin, með sömu kjör-
um. Efnaði bóndinn hugsaði því mjög rétti-
lega sem svo, að það væri eins gott fyrir irann
í.ð drepa, eta eða selja búpening sinn, stinga
á sig ágóðanum og ganga síðan slippur og
snauður inn í samyrkjubúið. Sem sagt, miljón-
um skepna var slátrað alstaðar í Ráðstjórnar-
ríkjunum. Landið verður ennþá að bera þess
sárar bætur. En nú er því komið svo fyrir, að
sá maður, sem leggur eignir sínar í samyrkju-
búin fær rentur af þeim í hlutfalli við stærð
höfuðstólsins. Þessar ívilnanir eru gerðar til
að fullnægja hinum eigingjörnu hvötum bænd-
anna. Samyrkjubúin eru á engan hátt sameign.
Eitthvert vandasamasta úrlausnarefni Ráð-
stjómarinnar, sem samyrkjunni fylgir og sem
leiðir af bættum búskap og betri uppskeru, er
]?að, að of miklir peningar safnast fyrir í vös-
um bændanna. Það er einna líkast misheppn-
aðri fyndni að komast svo að orði, því rúss-
neski bóndinn er í rauninni mjög fátækur. En
sökum geysilegs skorts á ýmsum nauðsynja-
vörum getur bóndinn ekki keypt nema tak-
markað af vefnaðarvörum, skóm, nöglum og
því um líku og afgangurinn af rúblum hans
liggur ónotaður, nema að hann fari eftir ráð-
um kommúnistanna og kaupi ríkisskuldabréf.
Stjómin gerir nú alt sem hún getur til þess
Jötnarnir
á steppunum
eftir Louis Fischer
II.
Kósakkar — jafnaðarnienn.
Uppbygging jafnaðarstefnunnar hefir
reynst erfið rússneska bóndanum, vegna þess
hve langt hann var kominn aftur úr. En það
virðist hrein og bein fjarstæða að hugsa sér
að hægt. muni að skipuleggja Kósakkana á
þennan hátt. í augum mentaðs Rússa eru „Kó-
sakkarnir“ fallegir en grimmir hermenrx, sem
sitja á ólmum hestum og þeysa inn í raðir
stúdentanna eða verkamannanna með reiddar
svipur, þegar þeir eru að ganga kröfugöngur
sínar. Kósakkarnir voru slátrarar keisara-
stjómarinnar, ef svo mætti að orði komast.
Þó eru þeir í dag skipulagðir við samvinnu-
landbúnað og skoða Bolshevikkamir það fræg-
astan sigur jafnaðarstefnunnar í Rússlandi.
Um 60 hundruðustu hlutar Kósakkanna í
Norður-Kákasus sitja á samyrkjubúum, og al-
gjör samyrkja á hinu geysi víðlenda svæði á
ekki lengra í land, en svo sem eitt til tvö ár.
Að ytra útliti líkjast samyrkjubúin venju-
legum þoi-pum. Þó eru mörg þeirra að byggja
eða hafa þegar bygt, svínastíjur í stórum stíl,
kornlyftur og fjós, þrátt fyrir þetta eru þau
ekki annað en þorp. Það er hin algjörða skipu-
lagning þeirra, sem gefur þeim sérkennilegan
nýtízkusvip. Sérkennilegast við samyrkjubú-
in er sameiginleg ræktun jarðarinnar og sam-
eign manna á vélum og vinnudýrum.
Smábóndinn í samyrkjubúinu hefir ekkert
land til eigin afnota, nema litla blettinn í
kring um húsið sitt. Þar má hann rækta
grænmeti og aldini, byggja sér hænsnakofa og
geyma þau húsdýr, sem eru einkaeign hans.
Hús sitt á hann sjálfur. En þangað ná tak-
mörk eignarréttarins, hins ósamnýtta innan
samyrkjunnar. Allt annað er sameign. Ökrun-
um er ekki skift á milli bændanna. Enginn
bóndi á samyrkjubúinu á sinn eigin hest, uxa,
plóg eða herfi. Það eiga allir jafnt.
Kósakkar taka einstaklega vel samyrkju-
stefnunni. Þeir eru vanir aga og taka fúslega
skipulagðri vinnu. Stjórn samyrkjubúanna,
sem kjörin er af bændunum sjálfum, skipa
hverjum Kósakka eða bónda fyrir um hve
fnikið hann eigi að vinna og hvar vinna skuli.
Hún fær honum í hendur nóg verkfæri, útsæði
og dýr. Unnið er í hópum að því að plægja,
herfa, sá, slá og þreskja, oft undir umsjón
reyndra búfræðinga. Uppskemnni er komið
fyrir í hlöðu ’samyrkjubúsins og síðan skift.
Skifting uppskerunnar var mjög mikið rætt
mál okkar ferðalanganna. Það var verið að
þreskja. Hver átti að fá hveitið, hvað mikið
og hvernig — í pokum eða peningum? Sér-
hverjum karli og sérhverri konu á samyrkju-
búinu er greitt 'eftir því, hve marga daga
hann eða hún hefir unnið og eftir verðmæti
vinnunnar. Á þennan hátt fær framtakssemi
hvers eins og dugnaður að njóta sín og yfir-
burðir metnir að maklegleikum. Stundum eru
launin greidd fyrirfram, en oftast fer launa-
greiðsla fram öll í einu að uppskerunni lok-
inni. Venjulegast er að senda fyrstu uppsker-
una í lyftuna og gera hana þannig hæfa til
ráðstöfunar fyrir ráðstj ómina. Síðan er nægi-
legt korn tekið frá til uppeldis fólkinu alt ár-
ið, fóður handa dýrunum og til útsæðis næsta
ræktunaitímabil. Þegar við vorum á ferðinni
var búið að skifta þó nokkrum púðum milli
fjölskyldnanna, sem byrjunarinnborgun,
seinna fengu þeir viðbótar álag frá hinum
sameiginlegu forðabúrum. Auk þessa er vara-
forði tekinn frá ef óvænt óhöpp skyldu að
höndum bera. Það sem er afgangs er selt rík-
inu eða samvinnufélögunum fyrir þetta eina